Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Jakub Linkowski (spr.) Sędziowie: Sędzia WSA Pamela Kuraś-Dębecka Sędzia WSA Magdalena Maliszewska po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 6 lipca 2020 r. w trybie uproszczonym sprawy ze skargi O. w W. na postanowienie Głównego Inspektora Farmaceutycznego z dnia [...] grudnia 2018 r., nr [...] w przedmiocie odmowy dopuszczenia do udziału w postępowaniu na prawach strony 1. uchyla zaskarżone postanowienie i utrzymane nim w mocy postanowienie [...] Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego z dnia [...] stycznia 2017 r.; 2. umarza postępowanie administracyjne w przedmiocie dopuszczenia O. w W. w postępowaniu w sprawie udzielenia zezwolenia na prowadzenie apteki; 3. zasądza od Głównego Inspektora Farmaceutycznego na rzecz O. w W. kwotę 480 (słownie: czterysta osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Pismem z 14 grudnia 2016 r. Okręgowa Izba Aptekarska w [...] (dalej także jako: "OIA") złożyła wniosek o dopuszczenie do udziału na prawach strony w postępowaniu, dotyczącym wydania zezwolenia na prowadzenie apteki przy ul. [...]. Wniosek został uzasadniony interesem społecznym polegającym na ochronie zdrowia publicznego, możliwości podejmowania przez OIA działań w celu ochrony praw swoich członków i możliwości korzystania przez organ administracji publicznej z pomocy organizacji społecznej. Ponadto OIA wskazała, że posiada ustawowe zadanie w postaci funkcji kooperacyjnej z organami administracji w zakresie zadań związanych z ochroną zdrowia publicznego. W ocenie OIA powyższa ustawowa funkcja kooperacyjna wynika z przestrzegania zakazu prowadzenia na terenie województwa więcej niż 1% aptek ogólnodostępnych, co leży także w interesie społecznym, który ustawodawca definiuje w art. 99 ustawy - Prawo farmaceutyczne, poprzez zakaz koncentracji więcej niż jednego procenta aptek w województwie - w rękach jednego podmiotu.
Postanowieniem z dnia [...] stycznia 2017 r. [...] Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny odmówił OIA dopuszczenia do udziału w ww. postępowaniu, uznając że nie zostały spełnione przesłanki z art. 31 § 1 k.p.a. Rozpoznając zażalenie OIA, Główny Inspektor Farmaceutyczny (dalej GIF) ww. postanowieniem z [...] grudnia 2018 r. utrzymał w mocy postanowienie organu I instancji.
Organ odwoławczy wyjaśnił, że zgodnie z art. 31 § 1 k.p.a., organizacja społeczna może, w sprawie dotyczącej innej osoby, występować z żądaniem wszczęcia postępowania lub dopuszczenia do udziału w postępowaniu, o ile jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny. Udział organizacji społecznej w postępowaniu administracyjnym opiera się zatem na następujących przesłankach: postępowanie dotyczy osoby trzeciej, a udział organizacji jest uzasadniony jej celami statutowymi oraz interesem społecznym. Wskazane przesłanki muszą wystąpić łącznie. Ustaleń w zakresie ich spełnienia dokonuje każdorazowo, na gruncie konkretnego stanu faktycznego, właściwy organ administracji publicznej.
Dalej organ II instancji podał, że przy badaniu spełnienia powyższych przesłanek niedopuszczalne jest stosowanie wykładni rozszerzającej, co potwierdza w szczególności wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 października 2011 r. (II OSK 1397/10), w którym sąd stwierdził: "Przy ustaleniu spełnienia przesłanek warunkujących dopuszczenie organizacji społecznej do udziału w postępowaniu administracyjnym dotyczącym praw lub obowiązków osób trzecich nie jest dopuszczalna wykładnia rozszerzająca, albowiem dopuszczenie innego podmiotu, który nie broni własnego interesu prawnego, zmienia układ praw procesowych strony, przyznając te prawa także innemu podmiotowi." GIF zaznaczył, że OIA stanowi zrzeszenie farmaceutów wykonujących zawód na określonym terenie, w tym także prowadzących własne apteki. Dopuszczenie jej do postępowania spowoduje, że korzystając z praw przysługujących stronie, będzie miała ona dostęp do dokumentów dotyczących działalności gospodarczej podmiotu prowadzącego aptekę. W konsekwencji powyższego dopuszczenie OIA do postępowania dotyczącego przedsiębiorcy konkurującego z jej członkami, mogłoby realnie zagrozić interesom strony. Dopuszczenie organizacji, której członkowie mają własne indywidualne interesy, mogące pozostawać w sprzeczności z interesem strony, zaprzecza celom jej uczestnictwa w postępowaniu.