Przebywanie w innej miejscowości w celu pobierania nauki w szkole nie stanowi spełnienia przesłanki opuszczenia lokalu bez wymeldowania /art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych - Dz.U. 1984 nr 32 poz. 174 ze zm./, chyba że towarzyszą temu inne okoliczności, wskazujące na zamiar stałego związania się z miejscem pobytu czasowego.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił na podstawie art. 207 par. 5 Kpa skargę Arkadiusza Z. na decyzję Dyrektora Wydziału Społeczno-Administracyjnego Urzędu Wojewódzkiego w W. z dnia 24 maja 1988 r. w przedmiocie odmowy wymeldowania Bożeny M.
Arkadiusz Z. wystąpił do organu administracji państwowej z wnioskiem o wymeldowanie Bożeny M. z lokalu mieszkalnego nr 3 przy ul. Z. nr 26 w S., stanowiącego jego własność, od dwóch lat bowiem przebywa ona w T., a swoją matkę, mieszkającą nadal w tym lokalu, odwiedza tylko w czasie urlopu. Dalsze utrzymywanie fikcyjnego zameldowania utrudnia wykonanie wyroku eksmisyjnego, ponieważ wymaga dostarczenia większego pomieszczenia zastępczego.
Decyzją z dnia 23 lutego 1988 r. Naczelnik Miasta i Gminy w S. odmówił uwzględnienia wniosku z uzasadnieniem, że wprawdzie Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 16 marca 1987 r. orzekł eksmisję Aliny M. /matki Bożeny/, której nie udało się dotychczas zapewnić pomieszczenia zastępczego, jednakże Bożena M. jest zameldowana na pobyt czasowy w T. do dnia 1 lipca 1988 r. i po tym terminie zamierza powrócić do miejsca pobytu stałego. Brak zatem jest podstaw do jej wymeldowania.
Organ odwoławczy, to jest Dyrektor Wydziału Społeczno-Administracyjnego Urzędu Wojewódzkiego w W. decyzją z dnia 17 marca 1988 r. uchylił tę decyzję i przekazał sprawę organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia, w celu wszechstronnego wyjaśnienia istotnych okoliczności faktycznych.
Ponowną decyzją z dnia 14 kwietnia 1988 r. nr SA/6210/10/88 organ I instancji podtrzymał swoje wcześniejsze stanowisko, odmawiając wymeldowania Bożeny M., ponieważ ustalił, że po wymeldowaniu się z pobytu czasowego w T. powróciła ona do miejsca pobytu stałego.
Decyzja tej treści została utrzymana w mocy w postępowaniu odwoławczym decyzją organu II instancji z dnia 24 maja 1988 r. nr SA-V-6214/9/88, w której uzasadnieniu podano, że pobyt czasowy Bożeny M. w T. był związany z jej nauką w Liceum Chemicznym, a następnie w Studium Nauczania Początkowego. Po wymeldowaniu się w dniu 6 kwietnia 1988 r. z pobytu czasowego w T. powróciła ona do S. Jej matka znajduje się na liście osób oczekujących na przydział pomieszczenia zastępczego.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Arkadiusz Z. wnosi o uchylenie tej decyzji i nakazanie wymeldowania Bożeny M. w trybie art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. Powołuje się na informację uzyskaną z II Komisariatu MO w T., iż Bożena M. zawarła związek małżeński, nosi obecnie nazwisko L. i jest zameldowana na pobyt stały w T. Niezależnie zatem od wniosków zgłoszonych na wstępie skargi, skarżący żąda także pociągnięcia Bożeny do odpowiedzialności karnej na złożenie fałszywego oświadczenia oraz ustalenia winnych tego, że jest ona zameldowana na pobyt stały równocześnie w dwóch miejscach.
Odpowiadając na skargę organ II instancji wyjaśnia, że według poczynionych ustaleń pod podanym w skardze adresem zameldowana jest B. T. L. z domu M., urodzona 3 września 1929 r. w L. , podczas gdy skarżący żąda wymeldowania B. A. M., urodzonej 29 stycznia 1967 r. w S., a więc niewątpliwie innej osoby.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 196 par. 1 Kpa sąd administracyjny jest uprawniony do badania decyzji wyłącznie pod kątem ich zgodności z prawem. Nie zastępuje zatem organów administracji państwowej w merytorycznej działalności, a przedmiotem kontroli jest tylko legalność decyzji wydawanych w toku takiej działalności. Tym bardziej sąd nie występuje w roli organów ścigania lub dyscyplinarnych. W żadnym więc wypadku nie jest władny nikogo "pociągać do odpowiedzialności karnej" ani "ustalać winnych", jak tego chce skarżący. Nie może także "nakazać wymeldowania Bożeny M.", lecz jedynie wypowiedzieć się w kwestii zgodności z prawem /bądź niezgodności/ wydanych w sprawie decyzji.