Uprawnienie organu administracji do stwierdzenia wygaśnięcia decyzji /art.. 162 par. 1 Kpa/ przysługuje tylko wtedy, kiedy nie toczy się postępowanie odwoławcze.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Kosty S. - właściciela przedsiębiorstwa zagranicznego "E". w S. na decyzję Izby Skarbowej w W. z dnia 16 stycznia 1989 r. w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia decyzji Urzędu Skarbowego w Ś. z dnia 25 marca 1987 r. o wymiarze podatku dochodowego i na podstawie art. 207 par. 1 i 2 pkt 3 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzająca ją decyzję Urzędu Skarbowego w Ś. z dnia 11 listopada 1988 r., a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasadził od Izby Skarbowej w W. kwotę dwa tysiące złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącego.
Kosta S. właściciel przedsiębiorstwa zagranicznego "E." w S., wniósł do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargę na decyzję Izby Skarbowej w W. z dnia 16 stycznia 1989 r. nr IS.III/2-823a-182/88, utrzymująca w mocy decyzję Urzędu Skarbowego w Ś. z dnia 11 listopada 1988 r. nr US II-2277/88 o wygaśnięciu decyzji tego Urzędu z dnia 25 marca 1987 r. w części ustalającej wymiar podatku dochodowego za 1985 r. Organ odwoławczy uznał, że wystąpiły warunki do orzeczenia na podstawie art. 162 par. 1 pkt 1 Kpa wygaśnięcia decyzji o wymiarze podatku dochodowego, ponieważ podatnik powiadomił o spełnieniu ustawowych warunków uprawniających do zwolnienia od podatku dochodowego, określonych w art. 11 ustawy o podatku dochodowym.
Skarżący zarzucał, że decyzje organów podatkowych naruszają przepisy postępowania administracyjnego. Dowodził, iż w myśl art. 162 par. 1 pkt 1 Kpa o wygaśnięciu decyzji można orzec, jeżeli spełnione są dwie przesłanki: decyzja jest bezprzedmiotowa i stwierdzenie jej wygaśnięcia nakazuje przepis prawa albo gdy leży to w interesie społecznym lub w interesie strony. Zdaniem skarżącego, nie ma przepisu prawa nakazującego orzec o wygaśnięciu decyzji wymiarowej, gdy okaże się, że podatnik spełnia warunki do uzyskania zwolnienia od podatku. Wskazał ponadto, że od decyzji wymiarowej wniesiono odwołanie, które nie zostało rozpatrzone.
Organ odwoławczy w odpowiedzi na skargę wnosił o jej oddalenie i wywodził, iż z chwilą spełnienia warunku, przewidzianego w art. 11 ustawy o podatku dochodowym, do zwolnienia od podatku dochodowego decyzja o wymiarze tego podatku wygasa z mocy prawa.
Naczelny Sad Administracyjny stwierdził, co następuje:
Skarga jest uzasadniona. Przedmiotem zaskarżonej decyzji jest utrzymanie w mocy rozstrzygnięcia Urzędu Skarbowego w Ś. z dnia 11 listopada 1988 r., wydanego na podstawie art. 162 par. 1 pkt 1 Kpa, o wygaśnięciu decyzji z dnia 25 marca 1987 r. o wymiarze podatku dochodowego za 1985 r. Brak było podstaw do stwierdzenia wygaśnięcia decyzji wymiarowej, ponieważ na skutek wniesienia przez Kostę S. w dniu 9 kwietnia 1987 r. odwołania od tej decyzji wszczęto postępowanie odwoławcze, które nie zostało zakończone /pierwotne decyzje organów odwoławczych bądź uchylono, bądź stwierdzono ich nieważność i brak jest ostatecznego ustosunkowania się do odwołania/. Uprawnienie organu administracji do stwierdzenia wygaśnięcia decyzji, określone w art. 162 par. 1 Kpa, przysługuje tylko wtedy, kiedy nie toczy się postępowanie odwoławcze. Trzeba przy tym podkreślić, że w razie wszczęcia postępowania odwoławczego rozstrzygnięcie sprawy należy do kompetencji organu drugiej instancji, podczas gdy uprawnienie określone w art. 162 Kpa przysługuje organowi, który wydał decyzję w pierwszej instancji.
Jak trafnie podniesiono w skardze, w rozpatrywanej sprawie stwierdzenie wygaśnięcia decyzji o wymiarze podatku dochodowego nie mogło być orzeczone, ponieważ nie występowały przesłanki zawarte w art. 162 par. 1 pkt 1 Kpa, nie ma bowiem przepisu prawa nakazującego stwierdzenie wygaśnięcia decyzji o wymiarze podatku dochodowego i nie leży to w interesie społecznym. Także skarżący może mieć interes w tym, aby orzeczono, że decyzja wymiarowa była wadliwa w chwili jej wydania, a nie o jej wygaśnięciu. Wskazać również trzeba, że błędny jest pogląd wyrażony w odpowiedzi na skargę, że w razie spełnienia warunku przewidzianego w art. 11 ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o podatku dochodowym /Dz.U. 1983 nr 43 poz. 192 ze zm./ decyzją o wymiarze podatku dochodowego wygasa z mocy prawa. Treść tego przepisu nie upoważnia do takiego stanowiska, gdyby jednak zgodzić się z takim poglądem, to wobec wygaśnięcia decyzji wymiarowej z mocy prawa brak byłoby podstawy do stwierdzenia jej wygaśnięcia.
Zaskarżona decyzja oraz utrzymana przez nią w mocy decyzja organu pierwszej instancji zostały wydane z istotnym naruszeniem art. 162 par. 1 pkt. 1 Kpa, wobec czego uchylono na podstawie art. 207 par. 1 i 2 pkt 3 Kpa obie te decyzje.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 208 Kpa.