Działania organu administracji publicznej /akty, czynności/ podejmowane w związku z ogłaszaniem umowy międzynarodowej nie dotyczą uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, a wobec tego w tych sprawach skarga do sądu administracyjnego na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ /obecnie art. 3 par. 2 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz.U. nr 153 poz. 1270/ jest niedopuszczalna, także w przypadku bezczynności organu w tych sprawach i z tego względu podlegała odrzuceniu. Oznacza to, że sąd administracyjny w tej sprawie nie był i nie jest właściwy do oceny, czy Układ został ratyfikowany, czy Układ ten został czy nie został wykonany oraz czy właściwy organ jest zobowiązany do ogłoszenia Układu w Dzienniku Ustaw RP.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 3 września 2004 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Ministra Spraw Zagranicznych od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 grudnia 2003 r. II SAB 221/03 w sprawie ze skargi Adama K. na bezczynność Ministra Spraw Zagranicznych w przedmiocie wystąpienia o publikację umowy międzynarodowej - Układu pomiędzy Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego a Rządem Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Rad dotyczącego ewakuacji obywateli polskich z terytorium BSRR i ludności białoruskiej z terytorium Polski postanawia: 1. uchylić zaskarżony wyrok, 2. odrzucić skargę.
Minister Spraw Zagranicznych, na podstawie art. 101 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1271 ze zm./, wniósł skargę kasacyjną od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 grudnia 2003 r., II SAB 221/03, którym to wyrokiem Sąd zobowiązał Ministra Spraw Zagranicznych do rozpatrzenia wniosku skarżącego Adama K. o opublikowanie umowy międzynarodowej - Układu pomiędzy Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego, a Rządem Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Rad, dotyczącego ewakuacji obywateli polskich z terytorium Białoruskiej SRR i ludności ukraińskiej z terytorium Polski z dnia 9 września 1944 r., zwanego dalej Układem.
W uzasadnieniu wyroku Sąd przytoczył następujące okoliczności sprawy oraz rozważania prawne.
Po oddaleniu skargi Adama K. na bezczynność Prezesa Rady Ministrów w sprawie publikacji Układu, wyrokiem NSA z dnia 29 maja 2003 r. II SAB 419/02, Adam K. wezwał Ministra Spraw Zagranicznych aby wystąpił z wnioskiem o opublikowanie Układu. Odpowiadając na to wystąpienie, dyrektor departamentu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych poinformował skarżącego, że jego wniosek nie może być pozytywnie załatwiony, ponieważ Układ jako umowa międzynarodowa został wykonany, nie był ratyfikowany i nie ma podstawy prawnej do jego ogłoszenia.
W skardze na bezczynność Ministra Spraw Zagranicznych skarżący powołał się na wyrok NSA z dnia 29 maja 2003 r. i wniósł o zobowiązanie Ministra do złożenia w trybie art. 18 ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych /Dz.U. nr 39 poz. 443 ze zm./ wniosku o ogłoszenie Układu do właściwego organu.
Uwzględniając skargę Adama K. Sąd przyjął, iż skarga do sądu administracyjnego w tej sprawie jest dopuszczalna w oparciu o przepis art. 17 w związku z art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./, zwanej dalej ustawą o NSA. Według tych przepisów sąd administracyjny orzeka w sprawach skarg na inne niż decyzje lub postanowienia akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa oraz na bezczynność organów w tych przypadkach.
W ocenie Sądu publikacja umowy międzynarodowej, jak i wystąpienie z wnioskiem o publikację takiej umowy, jest sprawą z zakresu administracji publicznej w rozumieniu art. 20 ust. 3 ustawy o NSA, ponieważ dokonuje tego organ administracji publicznej określony w art. 20 ust. 2 tej ustawy, a działanie to nie ma charakteru cywilnoprawnego. Dotyczy to zarówno sytuacji gdy publikacja umowy należy ostatecznie do obowiązków Prezesa Rady Ministrów, jak i gdy stanowi właściwość Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Sąd nie podzielił poglądu, iż publikacja aktu normatywnego, w tym umowy międzynarodowej jest czynnością z zakresu procesu stanowienia prawa, która nie jest objęta właściwością NSA, ponieważ czym innym jest tworzenie prawa przez uprawnione podmioty, a czym innym czynności administracyjno-techniczne dotyczące ogłoszenia podjętych aktów. O ile bowiem wydanie aktu normatywnego jest wyrazem autonomii organu władzy prawodawczej, o tyle dalsze czynności administracyjno-techniczne nie mają takiego charakteru i są obowiązkiem organu wynikającym z ustawy. Pozostawienie poza właściwością NSA określonych działań administracji publicznej wymagałoby wykazania istnienia wyraźnej podstawy takiego wyłączenia, ponieważ przepis art. 77 ust. 2 Konstytucji RP zakazuje dokonywania takiej wykładni, której wynikiem byłoby pozostawienie jakiś działań administracji publicznej poza zakresem kontroli sądowej. Organ nie wykazał zaś, że przepis szczególny wyłącza dopuszczalność skargi w takiej sprawie.