Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Stanisław Nitecki, Sędziowie Sędzia WSA Beata Kalaga-Gajewska (spr.), Sędzia WSA Bożena Miliczek-Ciszewska, Protokolant Katarzyna Lisiecka-Mitula, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 sierpnia 2017 r. sprawy ze skargi R. H. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 2[...] r. nr [...] w przedmiocie świadczenia z funduszu alimentacyjnego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta K. z dnia [...] r. nr [...].
Starszy Inspektor Działu Świadczeń Rodzinnych i Alimentacyjnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w K., działający z upoważnienia Prezydenta Miasta K., decyzją z dnia [...] r., nr [...], przyznał R. H. świadczenie z funduszu alimentacyjnego na syna K. B. w kwocie 400,- zł. miesięcznie na okres od 1 października 2015 r. do 30 września 2016 r.
Kolejną decyzją z dnia [...]r., nr [...], wydaną na podstawie art. 23 ust. 1 i ust. 5-7 w związku z art. 2 pkt 7 lit. d) ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2016 r. poz. 169, obecnie tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r. poz. 489), Starszy Inspektor Działu Świadczeń Rodzinnych i Alimentacyjnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w K., działający z upoważnienia Prezydenta Miasta K., ustalił, że świadczenia z funduszu alimentacyjnego wypłacone dla K.B., za okres od 1 lipca do 30 września 2016 r., w kwocie 1200,-zł. zostały nienależnie pobrane przez jego matkę R. H. oraz zobowiązał do ich zwrotu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego, tj. od dnia 1 sierpnia 2016 r. od kwoty 400 zł., od dnia 1 września 2016 r. od kwoty 400 zł., od dnia 1 października 2016 r. od kwoty 400 zł. do dnia spłaty. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wskazał, że świadczenia z funduszu alimentacyjnego zostały przyznane i wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie albo wstrzymanie wypłaty świadczenia w całości lub w części. Ustalono, że w dniu 13 czerwca 2016 r. R.H. umorzyła postępowanie egzekucyjne u komornika, natomiast w dniu 25 sierpnia 2016 r. wszczęła postępowanie w sądzie, w związku z powyższym brak jest organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne wobec dłużnika oraz brak jest ustalenia, czy w okresie dwóch miesięcy postępowanie egzekucyjne jest bezskuteczne, dlatego otrzymane świadczenia za okres od 1 lipca do 30 września 2016 r. są świadczeniami nienależnie pobranymi.
W odwołaniu od powyższej decyzji R. H. stwierdziła, że nie zaniechała swoich obowiązków wobec ojca jej dzieci - W. B., który wyjechał za granicę. Oryginalne dokumenty złożyła wcześniej u komornika i chcąc je odzyskać musiała złożyć wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego, bo tak została poinformowana przez komornika. Na dokumenty oczekiwała kilka tygodni i nikt jej nie pouczył o tym, że u komornika powinna zamknąć sprawę w ten sam dzień, w którym wniesie do Sądu Okręgowego wniosek o poszukiwanie dłużnika alimentacyjnego.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. decyzją z dnia [...]r., nr [...], wydaną na podstawie art. 2 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 1659) i art. 138 § 1 pkt. 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 23 z późn. zm., dalej w skrócie: "k.p.a."), po rozpatrzeniu odwołania, utrzymało w mocy decyzję organu I instancji z dnia [...] r. W uzasadnieniu Kolegium przytoczyło definicję pojęcia nienależnie pobranego świadczenia z funduszu alimentacyjnego, zawartą w art. 2 pkt 7 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów oraz wyjaśniło, że uprawnienie do świadczenia z funduszu alimentacyjnego jest pochodną uprawnienia do świadczenia alimentacyjnego. Przysługuje ono tak długo, jak długo na zobowiązanym ciążą obowiązki alimentacyjne. Stwierdziło, że R. H. składając w dniu 13 czerwca 2016 r. wniosek o umorzenie postępowanie egzekucyjne w sprawie przeciwko dłużnikowi W. B. oraz występując w dniu 24 sierpnia 2016 r. do Sądu Okręgowego w K. o ustalenie adresu zamieszkania dłużnika za granicą, spowodowała niemożność ustalenia, czy w okresie dwóch miesięcy postępowanie egzekucyjne było bezskuteczne. W myśl art. 2 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów bezskuteczność egzekucji oznacza egzekucję, w wyniku której w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych, a także tylko w przypadku bezskuteczności egzekucji osoba uprawniona może złożyć do organu właściwego wierzyciela wniosek o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego i w konsekwencji pobierać świadczenie. W tej sytuacji brak podstaw do zmiany lub uchylenia decyzji organu I instancji, bowiem R. H. może wystąpić do organu I instancji z wnioskiem o umorzenie kwoty nienależnie pobranych świadczeń wraz z odsetkami, odroczenie terminu płatności albo rozłożenia na raty, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji jej rodziny, w myśl art. 23 pkt 8 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.