Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Krystyna Chustecka (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Jolanta Sokołowska, Asesor WSA Marta Waksmundzka-Karasińska, Protokolant Robert Powojski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2006 r. sprawy ze skargi P. B. na decyzję Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia [...] grudnia 2005 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników 1) stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji, 2) określa, że decyzja, której nieważność stwierdzono nie może być wykonana w całości.
W dniu 27 października 2005 r. do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wpłynął wniosek P.B., zwanego dalej Skarżącym, w którym zwrócił się o umorzenie zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników, motywując to trudną sytuacją materialną, którą pogarsza dodatkowo fakt, iż żonie Skarżącego nie przysługują świadczenia rodzinne na dzieci.
Decyzją z dnia [...] listopada 2005 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (określany dalej jako Prezes KRUS) "odmówił zastosowania ulgi" za wskazane w decyzji kwartały, argumentując, iż we wniosku, o którym mowa wyżej Skarżący nie przedstawił wyjątkowych okoliczności, w tym zdarzeń losowych, które uzasadniałyby umorzenie należności. Zauważył, że sytuacja Skarżącego nie odbiega od przeciętnej u innych rolników gospodarujących na podobnym areale.
Po rozpoznaniu wniosku Skarżącego o ponowne rozpatrzenie sprawy, decyzją z dnia [...] grudnia 2005 r. Prezes KRUS "odmówił umorzenia należności" z uwagi na brak nowych argumentów uzasadniających to umorzenie.
Na tę decyzję Skarżący złożył skargę, w której ponownie wniósł o umorzenie zaległych składek. Podniósł, że z posiadanego gospodarstwa o powierzchni 1,60 ha, 1,02 ha to łąka, która nie przynosi żadnych dochodów. Dochód z jedynego źródła utrzymania, (gospodarstwo) Skarżący określił na kwotę 160 zł miesięcznie.
W odpowiedzi na skargę Prezes KRUS podtrzymał swoje stanowisko w sprawie i wniósł o oddalenie skargi.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269) kontrola sądowa zaskarżonych decyzji, postanowień bądź innych aktów lub czynności wymienionych w art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.), dalej powoływanej jako p.p.s.a., sprawowana jest w oparciu o kryterium zgodności z prawem. W związku z tym, aby wyeliminować z obrotu prawnego akt wydany przez organ administracji konieczne jest stwierdzenie, że doszło w nim do naruszenia bądź prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, bądź przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie, albo też przepisu prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a - c p.p.s.a.), a także, gdy decyzja lub postanowienie organu dotknięte są wadą nieważności (art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a.).
Tak określony zakres właściwości Sądu uniemożliwia uwzględnienie wniosku Skarżącego o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników. O uprawnieniach i obowiązkach stron postępowania wynikających z przepisów prawa materialnego rozstrzygają bowiem organy administracji publicznej. Oznacza to, że rozstrzygnięcie w przedmiocie umorzenia zadłużenia należy wyłącznie do kompetencji Prezesa KRUS, o czym stanowi art. 41a ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn. Dz.U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25 z późn. zm.) powoływanej dalej jako u.u.s.r. Zgodnie z tym przepisem Prezes Kasy lub upoważniony przez niego pracownik, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem zainteresowanego, na jego wniosek, uwzględniając możliwości płatnicze wnioskodawcy oraz stan finansów funduszów emerytalno-rentowego i składkowego, może odroczyć termin płatności należności z tytułu składek na ubezpieczenie, rozłożyć ich spłatę na raty lub umorzyć w całości lub w części, a także umorzyć należności Kasy z tytułu nienależnie pobranych świadczeń w całości lub części.