Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Krystyna Chustecka (spr.), Sędziowie Asesor WSA Ewa Radziszewska-Krupa, Asesor WSA Hieronim Sęk, Protokolant Lidia Wasilewska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 marca 2006 r. sprawy ze skargi L. F. na decyzję Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia [...] października 2005 r. znak [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników 1) stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji, 2) stwierdza, że decyzja której nieważność stwierdzono nie podlega wykonaniu w całości.
W dniu 3 sierpnia 2005 r. do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (określanej dalej jako KRUS) wpłynął wniosek L.F., zwanej dalej Skarżącą, w którym zwróciła się o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników wraz z odsetkami za zwłokę "ponad kwotę 3.000 zł", motywując to trudną sytuacją finansową i zdrowotną. Wyjaśniła, że jedynym źródłem utrzymania trzyosobowej rodziny jest gospodarstwo rolne, z którego osiąga dochód w wysokości 139 zł miesięcznie. Kwota ta nie zaspokaja nawet podstawowych potrzeb życia codziennego. Z powodu braku środków finansowych Skarżąca i jej mąż nie mogą poddać się leczeniu. Skarżąca wskazała również przyczyny powstania zadłużenia, tłumacząc, iż po zaprzestaniu pobierania zasiłku dla bezrobotnych wskutek niedoinformowania nie zarejestrowała się jako płatnik składek na ubezpieczenie społeczne rolników.
Decyzją z dnia [...] września 2005 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (określany dalej jako Prezes KRUS) odmówił umorzenia należności z tytułu składek za wskazany w decyzji okres, argumentując, iż nieterminowe zgłoszenie się do ubezpieczenia nie daje podstaw do umorzenia. Zauważył przy tym, iż Skarżąca wielokrotnie była informowana o istniejącej zaległości.
Organ podniósł ponadto, iż trudna sytuacja materialna, na którą powołuje się Skarżąca nie może być brana pod uwagę przy umarzaniu należności. Składka nie zależy bowiem od dochodów rodziny, ale od faktu posiadania gospodarstwa rolnego o powierzchni powyżej 1 ha przeliczeniowego i braku innego ubezpieczenia społecznego. Organ zauważył również, iż Skarżąca nie przedstawiła żadnych zaświadczeń potwierdzających okoliczność choroby własnej i męża.
Po rozpoznaniu wniosku Skarżącej o ponowne rozpatrzenie sprawy, decyzją z dnia [...] października 2005 r. Prezes KRUS "odmówił umorzenia należności" z uwagi na brak nowych okoliczności, które mogłyby mieć wpływ na zmianę podjętej wcześniej decyzji. Zaznaczył ponadto, iż jedyną możliwą do zastosowania ulgą jest układ ratalny, którego zresztą Skarżącej udzielono ze względu na znaczną kwotę zadłużenia, jej deklarację spłaty oraz problemy zdrowotne.
Na tę decyzję Skarżąca złożyła skargę, w której przedstawiła dotychczasowy przebieg postępowania. Odniosła się również do wydanej w dniu [...] września 2005 r. decyzji w przedmiocie udzielenia ulgi w postaci układu ratalnego. Podniosła, że niezrozumiałe dla niej jest, na jakiej podstawie w decyzji tej wysokość zadłużenia ustalono na kwotę 23.570 zł, podczas gdy w decyzji z dnia [...] września 2005 r. mowa jest o kwocie 13.456 zł, a w decyzji z dnia [...] sierpnia 2005 r. stwierdzającej podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników zaległość określono na kwotę 13.073,50 zł.
W odpowiedzi na skargę Prezes KRUS podtrzymał swoje stanowisko w sprawie i wniósł o oddalenie skargi.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269) kontrola sądowa zaskarżonych decyzji, postanowień bądź innych aktów lub czynności wymienionych w art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.), dalej powoływanej jako p.p.s.a., sprawowana jest w oparciu o kryterium zgodności z prawem. W związku z tym, aby wyeliminować z obrotu prawnego akt wydany przez organ administracyjny konieczne jest stwierdzenie, że doszło w nim do naruszenia bądź prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, bądź przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie, albo też przepisu prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a - c p.p.s.a.), a także, gdy decyzja lub postanowienie organu dotknięte są wadą nieważności (art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a.).