Dnia 21 czerwca 2012 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Szymon Widłak ( spr.) Sędziowie WSA Walentyna Długaszewska WSA Małgorzata Górecka Protokolant: sekr. sąd. Anna Zys-Ruszkowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 czerwca 2012 roku przy udziale sprawy ze skargi P. P. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Poznaniu z dnia 10 stycznia 2011 r., nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji ostatecznej dotyczącej uznania zgłoszenia celnego za nieprawidłowe I. oddala skargę, II. przyznaje adwokatowi R. T. od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu kwotę [...],- ([...]) złotych uwzględniającą podatek od towarów i usług w kwocie [...],- ([...]) złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu.
Decyzją z dnia 08.09.2010 r., nr [...] Dyrektor Izby Celnej w Poznaniu na podstawie art. 2652 pkt 1 i art. 262 ustawy z dnia 9 stycznia 1997 r. - Kodeks celny (Dz. U. z 2001 r. Nr 75, poz. 802 z późn. zm.) oraz art. 26 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo celne (Dz. U. Nr 68, poz. 623) odmówił P. P. wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności ostatecznej decyzji Dyrektora Urzędu Celnego w Poznaniu z dnia 22.08.2001 r., nr [...].
W uzasadnieniu organ celny wskazał, że decyzją wymienioną w sentencji decyzji Dyrektor Urzędu Celnego w Poznaniu uznał za nieprawidłowe zgłoszenie celne SAD nr [...] z dnia 10.12.1998 r. dokonane na rzecz P. P. w części dotyczącej określenia kwoty długu celnego oraz zapisów w polach: 12, 22, 42, 46 i 47 w wierszu pierwszym i orzekł w tym zakresie. Pismem z dnia 03.08.2010 r. P. P. złożył wniosek o stwierdzenie nieważności tejże decyzji ostatecznej, zarzucając, że została ona wydana z rażącym naruszeniem prawa i wyjaśniając, że zaległości powstały wskutek przestępstwa popełnionego przez inne osoby.
Organ celny wyjaśnił, że stosownie do art. 26 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo celne przepisy dotychczasowe stosuje się do spraw dotyczących długu celnego, jeżeli dług celny powstał przed dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej. Przepis ten dotyczy zarówno spraw, które w dniu 1 maja 2004 r. były w toku, jak i spraw, które dopiero zostaną wszczęte, ale odnoszą się do stanów faktycznych, związanych z długiem celnym powstałym przed tym dniem. Dla prowadzenia postępowań w oparciu o regulacje dotychczasowe nie jest więc istotny moment wszczęcia postępowania, ale data powstania długu celnego. Jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że dług celny powstał przed dniem 1 maja 2004 r., postępowanie powinno być prowadzone w oparciu o regulacje obowiązujące przed akcesją Polski do Unii Europejskiej. Użyte w art. 26 sformułowanie "stosuje się przepisy dotychczasowe" oznacza, że do postępowań dotyczących długu celnego powstałego przed dniem 1 maja 2004 r. stosowane będą obowiązujące przed akcesją przepisy materialne oraz procesowe zawarte w ustawie z dnia 9 stycznia 1997 r. - Kodeks celny.
Zgodnie więc z art. 2652 pkt 1 Kodeksu celnego, znajdującego zastosowanie w sprawie, jeżeli upłynęły 3 lata od dnia powstania długu celnego, organ celny nie wszczyna bądź odmawia wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji. Przepis ten został wprowadzony nowelą do Kodeksu celnego z dnia 10.04.1999 r. (Dz. U. Nr 40, poz. 402), a wszedł w życie po upływie 14 dni od jego ogłoszenia (6 maja 1999 r.), czyli 21 maja 1999 r. W stosunku do postępowań zakończonych decyzją ostateczną, a dotyczących towarów objętych procedurą dopuszczenia do obrotu przed dniem 21.05.1999 r., termin 3-letni należy liczyć od dnia wejścia w życie art. 2652 Kodeksu celnego, gdyż przepis ten zawiera samodzielne uregulowanie niezależnie od treści przepisów Ordynacji podatkowej (wyrok NSA z dnia 25.05.2004 r. o sygn. akt GSK 67/04; LEX nr 158809).