Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Małgorzata Jużków (spr.), Sędzia WSA Magdalena Jankiewicz, Sędzia WSA Małgorzata Herman, Protokolant st. sekr. sąd. Agnieszka Wita-Łyskawa, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 maja 2018 r. sprawy ze skargi B. M. N., J. N., ,,A’’ Sp. z o.o. w P. na decyzję Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej dotyczącej ruchu zakładu górniczego 1. Uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach z dnia [...] r. nr [...], 2. Zwraca połowę uiszczonego wpisu od skargi w kwocie [...] zł (słownie: [...] złotych) na rzecz skarżącej B. M. N. oraz połowę uiszczonego wpisu od skargi w kwocie [...] zł (słownie: [...] złotych) na rzecz skarżącego J. N., 3. Zasądza od Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach na rzecz skarżących B. M. N. i J. N. kwotę [...] zł (słownie: [...] złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Wyrokiem z 18 października 2018 r. sygn. akt II GSK 232/16 Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach (dalej: WSA w Gliwicach lub Sąd I instancji) z [...] r. wydany po rozpoznaniu skargi B. N., J. N., i "A" Sp. z o.o. w P. na decyzję Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego w K. (dalej: Prezes) z [...]r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej dotyczącej ruchu zakładu, którym Sąd uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego z [...] r. nr [...] oraz postanowienie z [...] r. nr [...] o wznowieniu postępowania i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania temu Sądowi.
NSA za trafne uznał zarzut 5 skargi kasacyjnej wniesionej przez "B" SA w P.. Spółka zarzuciła sądowi I instancji wydanie wyroku z naruszeniem art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ppsa w zw. z art. 149 § 1 i § 2 kpa poprzez uwzględnienie skarg skarżących i uchylenie postanowienia z [...] r. w związku z uznaniem, że uczestniczce-"B" SA nie przysługiwał przymiot strony w postępowaniu w sprawie wznowienia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji o zatwierdzeniu Planu ruchu i organ winien odmówić z tego powodu jego wznowienia na podstawie art. 149 § 3 kpa, podczas gdy na etapie poprzedzającym wznowienie postępowania brak jest podstaw do badania, czy osobie składającej wniosek przysługuje status strony, w sytuacji gdy osoba ta powołuje się na swój interes prawny. Kwestia ta może być badana dopiero w ramach postępowania administracyjnego następującego po wznowieniu postępowania a wskazane naruszenie może mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Postanowienie to winno pozostać w porządku prawnym nawet w wypadku uznania, że uczestniczce nie przysługuje status strony postępowania.
NSA podkreślił, że zarzut ten miał podstawowe znaczenie dla oceny skarżonego wyroku, gdyż miał dla niej charakter pierwotny, odnoszący się do wszczęcia postępowania wznowieniowego, zatem dotyczą istoty tego postępowania. Jego ocena warunkowała zasadność pozostałych zarzutów podnoszonych przez spółkę. W uzasadnieniu wyroku NSA stwierdził, że ocena interesu prawnego podmiotu żądającego wszczęcia postępowania wznowieniowego nie może być dokonana na etapie wstępnym oceny wniosku wznowieniowego, a więc przed wszczęciem tego postępowania. W doktrynie i judykaturze problem ten nie budzi wątpliwości i jest jednoznacznie postrzegany. Co do zasady przyjmuje się, że ocena przesłanki wznowieniowej z art. 145 § 1 pkt 4 kpa powołanej przez stronę jako podstawa wznowieniowa, która ma prowadzić do oceny prawidłowości ostatecznej decyzji, w której wydaniu określony podmiot nie brał udziału, może być dokonana tylko w postępowaniu merytorycznym (wznowieniowym) a nie przed jego wszczęciem. Obowiązek taki wprost wynika z art. 149 § 2 kpa, bo co do przyczyn wznowienia organ może wypowiedzieć się dopiero po wydaniu postanowienia wszczynającego postępowanie wznowieniowe.