Przy wymianie barterowej nie ma zapłaty w walutach obcych - nie może być zatem różnic w czasie pomiędzy dniem zarachowania a dniem zapłaty.
Podstawą dla ustalenia kursu jest dzień zarachowania, który uważa się za dzień poniesienia kosztów.
Z tego właśnie dnia obowiązuje kurs ogłoszony przez Narodowy Bank Polski, mający zastosowanie przy sprzedaży walut.
Biuro Techniczno-Handlowe Haliny Sz. w K. prowadzi działalność m.in. importową. W czerwcu 1991 r. Biuro zawarło umowę z Zakładami Aparatury Oświetleniowej w G. - obwód kaliningradzki /Federacja Rosyjska/ na dostawę stateczników indukcyjnych do świetlówek, sznurów regulowanych i kloszy - na ogólną kwotę 45.420 USD. Dostawy miały być wykonane do końca 1992 r.
Zarządzono wobec Biura remanent w kwietniu, lipcu i październiku 1992 r. oraz kontrolę księgi podatkowej. W wyniku tego Urząd Skarbowy w K. 16 grudnia 1992 r. wydał decyzję ustalającą zaliczki w podatku dochodowym od osób fizycznych za I-X.1992 r. w wysokości 33.916.000 zł. Ustalenie to było wynikiem stwierdzenia niezgodności podatkowej księgi przychodów i rozchodów z par. 9 rozporządzenia Ministra Finansów z 20 grudnia 1991 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów /Dz.U. nr 125 poz. 559/. Nierzetelność polegała m.in. na zawyżeniu kosztów zakupu, zaniżeniu, a także zawyżenie przychodu.
W odwołaniu do Izby Skarbowej w O. z 11 stycznia 1993 r. Halina Sz. wnosi o uchylenie zaskarżonej decyzji i ustalenie dochodu w oparciu o realizację umowy barterowej. Dochodem ma być różnica pomiędzy wartością towarów wywiezionych za granicę w celu realizacji umowy, a kwotą uzyskaną ze sprzedaży towarów sprowadzonych z zagranicy z tytułu umowy barterowej. Przyjąć należy rozliczenia wartości dewizowych według kursów NBP - z tabeli B - dotyczącej rozliczeń NBP z jego klientami. Wartość towarów sprowadzanych z zagranicy oraz sprzedawanych za granicę została bowiem ustalona przez Urząd nieprawidłowo według kursów stosowanych przez NBP w rozliczeniach z innymi bankami.
Nowe zasady opodatkowania dochodów z umów barterowych od 1 stycznia 1992 r. pozwalają - zdaniem skarżącej - na ustalenie rzeczywistych kosztów i rzeczywistego dochodu.
Decyzją z 25 lutego 1993 r. Izba Skarbowa w O. utrzymała w mocy zaskarżoną decyzję Urzędu Skarbowego. W odpowiedzi na zarzuty odwołania Izba Skarbowa podniosła m.in., iż - w przypadku umowy barterowej, czyli takiej w wyniku której następuje zamiana jednego towaru na drugi - dochód powstaje dwukrotnie. Po pierwsze zatem w momencie eksportu towaru za granicę, jako różnica pomiędzy kosztami produkcji lub nabycia a wartością eksportu i drugi raz przy imporcie, w momencie sprzedaży towaru nabytego od kontrahenta zagranicznego. Umowa barterowa zawiera zatem dwie transakcje, z których każda prowadzi do ujawnienia przychodu i dochodu.
Przychody i koszty uzyskania przychodów były ustalone przy przeliczaniu walut obcych według kursu tabeli A sprzedaży, ogłoszonego przez NBP z dnia zarachowania kosztów, a kursu kupna z dnia uzyskania przychodów. Jest to zgodne z art. 11 ust. 3 oraz 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r. /Dz.U. nr 80 poz. 350 ze zm./. Podstawą dokonania zapisu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów jest faktura, w związku z czym podatnik obowiązany jest przeliczyć walutę obcą na złote po obowiązującym w dniu dokonania operacji kursie. Tylko więc dowody księgowe, a nie deklaracja celna SAD - mogą być podstawą zapisu w księdze.