Organ podatkowy działający w imieniu Skarbu Państwa jako wierzyciela może dochodzić swojego roszczenia także tylko od jednego z dłużników, z wyłączeniem pozostałych. Pogląd ten jest trafny jedynie w zakresie, w jakim dotyczy domagania się przez Skarb Państwa wykonania przez strony umowy cywilnoprawnej obowiązku uiszczenia wymierzonej uprzednio ostateczną decyzją opłaty skarbowej.
Każda ze stron umowy cywilnoprawnej jest stroną postępowania w sprawie opłaty skarbowej, a zatem organ administracji publicznej rozstrzygający tę sprawę w drodze decyzji, powinien uczynić to w stosunku do wszystkich stron umowy cywilnoprawnej, a nie tylko w stosunku do jednej z nich.
Nie można być podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu umowy pożyczki niezależnie od tego, czy czynność jest jednorazowa i polega nas udzieleniu pożyczek także z innych środków.
Udzielenie pożyczek nie jest sprzedażą towarów w rozumieniu art. 2 ustawy o VAT. Przepis art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym zwalnia od podatku świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy. W załączniku tym wymienione są usługi finansowe /poz. 13/, do których należą niewątpliwie umowy pożyczki uregulowane w art. 720 i następnych Kodeksu cywilnego.
Umowa pożyczki udzielana przez podmiot gospodarczy w ramach świadczonych usług finansowych objętych załącznikiem nr 2 poz. 13 do ustawy o podatku od towarów i usług nie podlegała w okresie do dnia 31 marca 1995 r. obowiązkowi uiszczenia opłaty skarbowej, jednakże pod warunkiem, by działalność pożyczkowa obejmowała tylko środki własne pożyczkodawcy.
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2001 r. sprawy ze skargi Przedsiębiorstwa Farmaceutycznego "C-B" Spółki z o.o. w O. na decyzję Izby Skarbowej w O. z dnia 17 lutego 1997 r., (...) w przedmiocie wymiaru opłaty skarbowej od umowy pożyczki na skutek rewizji nadzwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie - Ośrodka Zamiejscowego we Wrocławiu z dnia 15 czerwca 1999 r., I SA/Wr 490/97 - uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę NSA OZ we Wrocławiu do ponownego rozpoznania.
Urząd Skarbowy w O. wymierzył Przedsiębiorstwu Farmaceutycznemu "C-B" Spółce z o.o. w O. opłatę skarbową z tytułu dokonanych przez Spółkę czynności cywilnoprawnych w wysokości 368.702.80 zł. Organ skarbowy pierwszej instancji ustalił, że Spółka w latach 1994-1995 dokonała między innymi następujących czynności:
1/ sprzedaż P. Towarzystwu Finansowemu "S." w W. obligacji Skarbu Państwa za 2.430.270 zł,
2/ nabycie od "W.-L." Spółki z o.o. w W. obligacji Skarbu Państwa za 4.770 zł,
3/ pożyczki od P. Towarzystwa Finansowego "S." w W. w kwocie 12.000.000 zł /w sierpniu 1994 r./ i w kwocie 4.000.000 zł /w marcu 1995 r./,
4/ umowa poręczenia z P. Towarzystwem Finansowym "S." w W.
Od powyższych czynności nie uiszczono opłaty skarbowej.
Izba Skarbowa w O. decyzją z dnia 17 lutego 1997 r. uchyliła w części zaskarżoną odwołaniem Spółki powyższą decyzje i obniżyła wysokość opłaty skarbowej do kwoty 320.097.40 zł. W ocenie organu skarbowego drugiej instancji zgodnie z par. 8 ust. 2 pkt 3 lit. "c" rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 lutego 1992 r. w sprawie właściwości miejscowej organów podatkowych /Dz.U. nr 53 poz. 253 ze zm./ Urząd Skarbowy nie był właściwy do orzekania w sprawie wymiaru opłaty skarbowej od umów sprzedaży obligacji Skarbu Państwa, w których strona sprzedająca była "C-B" Spółka z o.o.
Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy we Wrocławiu wyrokiem z dnia 15 czerwca 1999 r. I SA/Wr 490/97 oddalił skargę Przedsiębiorstwa Farmaceutycznego "C-B" Spółki z o.o. w O. na powyższą decyzję Izby Skarbowej w O.
Sąd podzielił stanowisko zajmowane w orzecznictwie sądowym, że pożyczki udzielane przez spółkę prawa handlowego nie będącą bankiem bez stosownego zezwolenia Prezesa Narodowego Banku Polskiego nie podlegały zwolnieniu od opłaty skarbowej /uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 1995 r. III AZP 7/95 - OSNAPU 1995 nr 22 poz. 269; uchwała Sądu Najwyższego z dna 20 lutego 1997 r. III ZP 5/97 - OSNAPU 1997 nr 14 poz. 246/. W ocenie Sądu powyższa uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 1997 r. ma zastosowanie również do pożyczek otrzymanych przez Skarżącą w latach 1994-1999. Sąd nie podzielił zarzutu Skarżącej, że decyzja w sprawie wymiaru opłaty skarbowej powinna być skierowana do P. Towarzystwa Finansowego "S." w W., która udzieliła pożyczek. W ocenie Sądu obowiązek uiszczenia opłaty ciąży solidarnie na stronach czynności cywilnoprawnych /art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy o opłacie skarbowej/, a zatem organy podatkowe miały możliwość "wyboru adresata decyzji wymiarowej w zakresie opłaty skarbowej od umowy pożyczki.
Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego zaskarżył powyższy wyrok rewizja nadzwyczajną w której zarzucił rażące naruszenie:
1/ przepisu art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy o opłacie skarbowej w związku z art. 28 Kpa,
2/ art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ w związku z poz. 13 załącznika do tej ustawy w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 1995 r.