Postanowienie statutu gminy, jaka ludność pod względem narodowościowym zamieszkuje gminę, tworząc wspólnotę samorządową, nie należy do rozwiązań ustrojowych, jakie powinny znaleźć się w tym akcie prawa miejscowego /art. 1 ust. 1 w związku z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym - Dz.U. 2001 nr 142 poz. 1591 ze zm./. To, jaka ludność zamieszkuje gminę, nie pozostaje w żadnym związku przyczynowym z ustrojem gminy doprecyzowanym w jej statucie.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Gminy B. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody O. z dnia 29 maja 2000 r. (...) w przedmiocie stwierdzenia nieważności par. 2 pkt 2 Statutu Gminy B. stanowiącego załącznik do uchwały (...) z dnia 19 kwietnia 2000 r. Rady Gminy B. w sprawie uchwalenia statutu Gminy B. - oddala skargę.
Wojewoda O. rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia 29 maja 2000 r. (...) na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym /Dz.U. 1996 nr 13 poz. 74 ze zm./ stwierdził nieważność zapisów par. 2 pkt 2 oraz części par. 6 obejmującego wyrazy "w tym przedsiębiorstwa" - Statutu Gminy B. stanowiącego załącznik do Uchwały (...) Rady Gminy w B. z dnia 19 kwietnia 2000 r. w sprawie uchwalenia statutu Gminy B. z powodu rażącego naruszenia prawa.
W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia zapisano, iż Rada Gminy B. w dniu 27 kwietnia 2000 r. podjęła uchwałę w sprawie uchwalenia statutu Gminy B.
Zapis par. 2 pkt 2 statutu Gminy B. stanowiącego załącznik do uchwały brzmi: "Gmina B. jest zamieszkała w większości przez ludność narodowości polskiej i niemieckiej oraz ludność innych narodowości, cała ta ludność stanowi wspólnotę samorządową zamieszkałą na terytorium 12 sołectw". Wykaz sołectw stanowi załącznik nr 1 do statutu.
Zapis ten jak podkreślił Wojewoda O. rażąco narusza prawo, bowiem regulacja stwierdzająca fakt zamieszkiwania w gminie ludności różnych narodowości stanowi rozszerzającą interpretację art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym /Dz.U. 1996 nr 13 poz. 74 ze zm./ i dookreślenie postanowieniami nie związanymi z ustrojem gminy jaka ludność zamieszkuje gminę.
Nadto wskazano, iż zapis par. 6 statutu obejmujący wyraz "w tym przedsiębiorstwa" sprzeczny jest z art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.
Skargę na powyższe rozstrzygnięcie do Naczelnego Sądu Administracyjnego poprzedzone uchwałą (...) z 23 czerwca 2000 r. w sprawie zaskarżenia do sądu administracyjnego przedmiotowego rozstrzygnięcia wniosła Gmina B. W skardze tej domagano się uchylenia rozstrzygnięcia nadzorczego Wojewody O. w części dotyczącej par. 2 pkt 2 załącznika do uchwały (...) Rady Gminy B. z dnia 19 kwietnia 2000 r. w sprawie uchwalenia statutu Gminy B.
W motywach skargi zauważono iż bardzo lakoniczne i jednozdaniowe uzasadnienie rozstrzygnięcia nadzorczego w odniesieniu do par. 2 pkt 2 załącznika do przedmiotowej uchwały narusza art. 91 ust. 3 i 5 ustawy o samorządzie gminnym. Nie jest ono bowiem wystarczające. Nie wskazano w nim precyzyjnie ani faktów, ani dowodów, na jakich oparł się organ nadzorczy, ani też nie wytłumaczono wyboru podstawy prawnej, która przesądziła o stwierdzeniu nieważności uchwały Rady Gminy w B.
Ponadto podniesiono, iż stanowisko Wojewody jest niesłuszne także z innych powodów.
Zapis o składzie ludnościowym Gminy B. jest stwierdzeniem faktu. Stwierdzenie faktu nie może być naruszeniem prawa. Zdaniem Gminy Wojewoda nie podważa prawdziwości tego faktu. Gminę B. bowiem w istocie zamieszkuje ludność narodowości polskiej, niemieckiej oraz innych narodowości. Organ nadzoru przyjmuje jednak nietrafnie, że jest to rozszerzająca interpretacja art. 1 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.
Skarżąca Gmina zgadza się z ustaleniem organu nadzoru, że omawiany przepis statutu zawiera "dookreślenie" charakteryzujące ludność Gminy B., jednakże przyjmuje, że takiego "dookreślenia", jako zwykłego stwierdzenia istniejącego stanu faktycznego, nie można kwalifikować jako naruszenia prawa.