Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Kwiecińska (spr.), Sędziowie WSA Maria Werpachowska, Iwona Maciejuk, , Protokolant starszy specjalista Małgorzata Plichta, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 listopada 2017 r. sprawy ze skargi A. K. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] stycznia 2017 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania renty rodzinnej w drodze wyjątku - uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję ją poprzedzającą-
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia [...] stycznia 2017 r. nr [...] działając na podstawie na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23 ze zm.) utrzymał w mocy własną decyzję z dnia [...] listopada 2016 r. nr[...], mocą której odmówił przyznania A. K. renty rodzinnej w drodze wyjątku po zmarłej L. W.
W treści decyzji organ zaznaczył, że renta rodzinna w drodze wyjątku nie może być przyznana, ponieważ nadal nie jest spełniony warunek braku niezbędnych środków utrzymania. Posiadane środki utrzymania, to dochód ojca strony z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w kwocie [...] zł (przyjęto najniższą wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osób prowadzących działalność gospodarczą) oraz renta z tytułu niezdolności do pracy w kwocie 1238.88 zł. Wykazany dochód przypadający na jednego członka 2 osobowej rodziny w wysokości 1835,94 zł miesięcznie przekracza kwotę najniższego świadczenia emerytalnego, co nie pozwala na uznanie, iż strona pozostaje bez niezbędnych środków utrzymania.
Pojęcie "niezbędnych środków utrzymania" - jako przesłanka do przyznania świadczenia w drodze wyjątku - nie jest zdefiniowane w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W celu ustalenia tego kryterium należy posiadane środki utrzymania oceniać na tle wysokości najniższej emerytury, która od 1 marca 2016 r. wynosi 882,56 zł.
Zdaniem organu przepis art. 83 ust. 1 ustawy uzależnił przyznanie świadczenia w drodze wyjątku od wykazania braku niezbędnych, a nie niewystarczających środków utrzymania. Ocena tej niezbędności musi być dokonana z uwzględnieniem potrzeb służących zaspokojeniu minimum egzystencji. Jakkolwiek wykazany dochód może nie zaspokajać wszystkich potrzeb życiowych, jednakże trudno uznać, iż nie pozwala na zaspokojenie potrzeb niezbędnych, podstawowych.
Ocena sytuacji materialnej osób ubiegających się o świadczenie na podstawie art. 83 ww. ustawy przez pryzmat osiąganych dochodów jest najbardziej obiektywna. Obiektywizmu tej oceny nie zapewniłoby posłużenie się jako kryterium głównym wydatkami, chociażby zdeterminowanymi nawet najbardziej uzasadnionymi potrzebami.
Prezes ZUS stwierdził, że nie neguje faktu, iż sytuacja materialna strony może być trudna. Niemniej jednak stwierdził, że świadczenie z przepisu art. 83 ustawy nie jest świadczeniem socjalnym, przyznawanym wyłącznie według potrzeb, nawet gdy potrzeby te są uzasadnione.
A. K. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na ww. decyzję Prezesa ZUS. Stwierdziła, że wskazana decyzja jest niesprawiedliwa, ponieważ skarżąca spełnia warunki konieczne do przyznania wnioskowanego świadczenia.
Podniosła, że jej zmarła [...] marca 2009 r. mama - L. W. w dniu śmierci opłacała składki na ZUS. Obecnie skarżąca jest studentką 4 roku studiów dziennych [...] Uniwersytetu [...] w [...] . Wobec powyższego nie ma możliwości podjęcia pracy zawodowej. Zaznaczyła, że na dzień [...] lutego 2017 r. został wyznaczony termin obrony pracy inżynierskiej. Przewidywane zakończenie studiów nastąpi w czerwcu 2018 r. Strona podniosła, że przyznana wcześniej renta w kwocie 759 zł na miesiąc pozwalała jej na niezbędne, bardzo skromne utrzymywanie.