Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maciej Dybowski ( spr ) Sędziowie Sędzia NSA Maria Hrycaj As.sad. Danuta Rzyminiak-Owczarczak Protokolant sekr.sąd. Justyna Frankowska-Sarbak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 grudnia 2004 r. sprawy ze skargi P. J. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w Warszawie z dnia [...] r. Nr [...] w przedmiocie pozbawienia uprawnień kombatanckich ; o d d a l a s k a r g ę /-/ D.Rzyminiak-Owczarczak /-/ M.Dybowski /-/ M.Hrycaj JFS
Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych decyzją z dnia [...] r. nr [...] na podstawie art.25 ust.2 p.1 lit. a w zw. z art. 21 ust. 2 pkt 4 lit. a i art. 21 ust. 3 ustawy z 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (j.t.Dz.U.142/97/950 ze zm.- dalej ustawa) pozbawił P. P. J. uprawnień kombatanckich, przyznanych przez ZW ZBoWiD w Poznaniu z tytułu walki zbrojnej o utrwalanie władzy ludowej od 21 kwietnia 1947 do 11 marca 1949 r.
W uzasadnieniu decyzji wyjaśniono, iż z zaświadczenia Komendy Wojewódzkiej Policji w Poznaniu z dnia [...] r. nr [...] i z akt sprawy wynika, że P. P. J. zatrudniony był w organach bezpieczeństwa publicznego od 15 października 1949 do 7 kwietnia 1952 r. Zgodnie z art. 21 ust. 2 pkt 4 lit a ustawy, uprawnienia kombatanckie nie przysługują osobie, która w latach 1944-56 pełniła służbę lub była zatrudniona w strukturach Urzędów Bezpieczeństwa, Służby Bezpieczeństwa i Informacji Wojskowej a także nadzorujących je komórkach jednostek zwierzchnich związanych ze stosowaniem represji wobec osób działających na rzecz suwerenności i niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej. Osoby takie na podstawie art. art. 25 ust. 2 pkt 1 lit. a w zw. z art. 21 ust. 2 pkt 4 lit. a zostają pozbawione uprawnień kombatanckich. Pismem z dnia 11 kwietnia 2001 r. Urząd poinformował Stronę, by przedłożyła dowody na okoliczność określoną w art. 21 ust. 3 ustawy. Ciężar udowodnienia okoliczności określonych w art. 21 ust. 3 ustawy spoczywa w całości na Zainteresowanym; nie przedłożył On wymaganych dowodów. Pismo Strony z dnia [...] r. wykorzystano w postępowaniu weryfikacyjnym, w którym Urząd postępował zgodnie z art. 10 i 73 § 1 kpa, i § 6 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 września 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach dotyczących pozbawienia i przywrócenia uprawnień kombatanckich oraz zasad przeprowadzania weryfikacji tych uprawnień.
P. J., wnosząc o ponowne rozpatrzenie sprawy podniósł, że w czasie Jego pracy w organach Bezpieczeństwa od [...] do [...] r. nie dopuścił się żadnego czynu przeciwko Narodowi Polskiemu i nie brał udziału w zwalczaniu ruchu niepodległościowego, a wręcz przeciwnie- pomagał skutecznie osobom zagrożonym represjami z tytułu takiej działalności. Pracę w b. organach Bezpieczeństwa podjął za zgodą i namową brata [...] - starszego o 7 lat- aktywnego działacza ruchu niepodległościowego. Brat zaprzysiągł Zainteresowanego do konspiracji i zachowania tajemnicy. Pełniąc funkcję pomocniczą w organach młodszego referenta, starał się wykorzystać słuch, pamięć i wzrok do niesienia pomocy osobom zagrożonym represjami. Wykonał wiele zadań zleconych przez brata [...] dla dobra ruchu niepodległościowego- informował, ostrzegał, uprzedzał o planowanych akcjach. Osobiście ochronił co najmniej 4 osoby przed zatrzymaniem- aresztowaniem. Praca Zainteresowanego w b. organach Bezpieczeństwa pomogła wielu rodakom uniknąć represji. O takiej postawie Zainteresowanego świadczy także to, że brat [...] - z którym utrzymywał ścisły kontakt- został dnia [...] r. aresztowany przez Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego, oskarżony za działalność niepodległościową, skazany wyrokiem z dnia [...] r. Wojskowego Sądu Rejonowego w Zielonej Górze na karę śmierci. Wyrok ów wykonano dnia [...] r. Zainteresowany został zwolniony dyscyplinarnie z b. organów Bezpieczeństwa dnia [...] r. za kontakty z osobami podejrzanymi o działalność niepodległościową, po uprzednim aresztowaniu, przesłuchaniu i rewizji w domu; był represjonowany i bardzo zagrożony utratą wolności. Pismem z dnia [...] r. Zainteresowany powiadomił Urząd, że doręczy wiarogodny dowód w rozumieniu art. 21 ust. 3 ustawy po udostępnieniu Mu akt osobistych i brata [...] przez IPN w Poznaniu, w którym dnia [...] r. złożył wnioski. Zainteresowany otrzymał uprawnienia kombatanckie za służbę z poboru w Wojsku Polskim- służąc w 26 pp 9 Drezdeńskiej DP od 21 kwietnia 1947 do 11 marca 1949 r. W ramach służby brał czynny udział w walkach z bandami UPA, stacjonując w Jarosławiu, Birczy i Sanoku. Dodatkową podstawą przyznania uprawnień kombatanckich stanowi służba w Służbie Ochrony Kolei od 2kwietnia 1945 do 21 kwietnia 1947. W ramach tej służby Zainteresowany brał czynny udział w grupach operacyjnych SOK, walcząc z bandami UPA "Stiacha", "Brodycza" i "Hrynia" w rejonie: Zagórz, Komańcza i Łupków. Sąd Najwyższy uznał SOK za jedyną, zmilitaryzowaną jednostkę służby państwowej.