Dnia 13 grudnia 2011 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia NSA Janina Kosowska Sędziowie Sędzia WSA Tadeusz Lipiński Sędzia WSA Beata Jezielska (spr.) Protokolant specjalista Wojciech Grabowski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 grudnia 2011 roku sprawy ze skargi Stowarzyszenia A na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia "[...]" nr "[...]" w przedmiocie środowiskowych uwarunkowań realizacji inwestycji - oddala skargę.
Decyzją z dnia 18 maja 2011r. Wójt Gminy G. po rozpatrzeniu wniosku firmy A Sp. z o. o. Oddział w O., działającej przez pełnomocnika A. B. w imieniu Zarządu Dróg Wojewódzkich i przeprowadzeniu postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko ustalił środowiskowe uwarunkowania dla przedsięwzięcia polegającego na "Rozbudowie drogi wojewódzkiej nr "[...]" na odcinku "[...]" od skrzyżowania z drogą wojewódzką nr "[...]" w P. (bez przebudowy tego skrzyżowania) do granicy miasta O." według wariantu II (alternatywnego). Jednocześnie organ określił rodzaj i miejsce realizacji przedsięwzięcia, warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji lub użytkowania przedsięwzięcia, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności ochrony cennych wartości przyrodniczych, zasobów naturalnych i zabytków oraz ograniczenia uciążliwości terenów sąsiednich oraz wymagania dotyczące ochrony środowiska konieczne do uwzględnienia w projekcie budowlanym. Organ stwierdził również konieczność wykonania analizy porealizacyjnej w zakresie kontrolnych badań akustycznych dla potwierdzenia wpływu przebudowywanej drogi na klimat akustyczny terenów zabudowy mieszkaniowej, w celu weryfikacji zasięgów hałasu, którą należy wykonać po upływie 1 roku od dnia oddania obiektu do użytkowania i przedstawić w terminie 18 miesięcy od dnia oddania obiektu do użytkowania. W uzasadnieniu wskazano, iż organ analizując wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z kartą informacyjną przedsięwzięcia oraz mając na uwadze uwarunkowania określone w art. 63 ust. 1 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, ze względu na skalę, rodzaj i usytuowanie przedsięwzięcia, którego eksploatacja wiąże się z występowaniem uciążliwości i emisji do środowiska, postanowieniem z dnia 14 stycznia 2011r. nałożył na wnioskodawcę obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko i konieczności sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko zgodnie z art. 66 ust. 1,2,6 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Wymagany przepisami raport o oddziaływaniu na środowisko dla przedmiotowej inwestycji wraz z aneksami został przekazany organowi w dniu 26 stycznia 2011r., a następnie postanowieniem z dnia 11 marca 2011 r. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska dokonał uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia, zaś Powiatowy Inspektor Sanitarny w dniu 4 marca 2011 r. wydał opinię pozytywnie opiniującą środowiskowe warunki realizacji przedsięwzięcia.
Wskazano, iż planowana inwestycja polegać będzie na rozbudowie drogi wojewódzkiej nr "[...]" w kilometrażu od 3 + 858 do 35 +641 obejmując: przebudowę, poszerzenie i wzmocnienie konstrukcji jezdni, wycinkę drzew kolidujących z przebudową i zagrażającym bezpieczeństwu ruchu, przebudowę skrzyżowań na skrzyżowania z wydzielonymi wylotami na drodze podporządkowanej w miarę możliwości terenowych, budowę dodatkowych miejsc postojowych i dróg zbierających w miarę możliwości i potrzeb wynikających z funkcji zagospodarowania terenu przyległego do drogi, budowę przejść dla pieszych z azylami, budowę zatok autobusowych wraz z peronami dla podróżnych, przebudowę i budowę chodników i ścieżek rowerowych, przebudowę i budowę zjazdów indywidualnych i publicznych, przebudowę i budowę obiektów inżynierskich, przebudowę i budowę odwodnienia drogi, przebudowę i budowę oświetlenia ulicznego, zagospodarowanie zieleni w granicach projektowanego pasa drogowego oraz usunięcie kolizji infrastruktury technicznej. Wskazano przy tym, iż przebudowa drogi wojewódzkiej nr "[...]" w istniejącym pasie drogowym została przewidziana w Regionalnym Programie Operacyjnym "[...]" na lata 2007-2013 w treści zatwierdzonej przez Komisję Europejską i przyjętym przez Zarząd Województwa uchwałą z dnia 14 listopada 2007r. W związku z powyższym, przedstawiono tylko jeden wariant lokalizacyjny przedsięwzięcia, ale jednocześnie przedstawiono cztery warianty technologiczne: wariant 0 bezinwestycyjny, wariant I zakładający rozbudowę drogi do parametrów technicznych przewidzianych prawem dla drogi klasy G, wariant II zakładający rozbudowę drogi do parametrów technicznych przewidzianych prawem dla drogi klasy G z dodatkowymi odstępstwami ze względu na aleje drzew przydrożnych przeznaczone do zachowania oraz wariant III zakładający rozbudowę drogi do parametrów technicznych przewidzianych dla drogi klasy G z pewnymi odstępstwami. Jednocześnie podkreślono, iż wariant 0, czyli bezinwestycyjny spowodowałby zwiększenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych takich, jak hałas, zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego oraz zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego, wynikającego z braku funkcjonalnego systemu odwodnienia. Z kolei wariant I pozwala na uzyskanie zakładanych celów przedsięwzięcia i zachowania odpowiedniego stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego dla wszystkich użytkowników drogi oraz podwyższenie komfortu jazdy. Dodatkowo nastąpiłoby zwiększenie przepustowości, zmniejszenie strat czasu i redukcja czasu podróży. Wariant ten uzyskał akceptację społeczną w trakcie konsultacji, jednakże wiąże się z usunięciem wszystkich drzew (3061 sztuk) zlokalizowanych w odległości do 3m od krawędzi jezdni drogi w celu uzyskania odpowiednich parametrów drogi i zachowania bezpieczeństwa ruchu drogowego, zgodnego z rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie. Natomiast wariant II przewiduje usunięcie drzew (2356 sztuk) rosnących na wewnętrznych i zewnętrznych łukach drogi, a więc w miejscu potencjalnie największego zagrożenia kolizjami pojazdów z drzewami, a także w rejonach, gdzie przyczyniają się one do ograniczenia widoczności pojazdów wyjeżdżających z dróg bocznych, w miejscach budowy chodników, w rejonie budowy nowych elementów (zatoki, azyle dla pieszych) oraz w miejscach przebudowy przepustów. Zaznaczono przy tym, iż z uwagi na zaleganie w korpusie drogi słabych gruntów niezbędna jest na pewnych odcinkach rozbiórka nawierzchni i wymiana gruntu lub jego wzmacnianie, co bez usunięcia drzew jest niemożliwe. Dodano, iż realizacja wariantu II zakłada rozbudowę drogi do parametrów technicznych przewidzianych prawem dla drogi klasy G z dodatkowymi odstępstwami ze względu na aleje drzew przydrożnych przeznaczone do zachowania, które wybrano mając na uwadze reprezentowane przez nie wartości środowiska przyrodniczego, a także ze względu na fakt, iż stanowią potencjalne lub obecne siedlisko pachnicy dębowej. W wariancie III, w związku z rozbudową drogi wycinka drzew (774 sztuk) będzie zrealizowana jedynie w miejscach, w których przewidywana jest infrastruktura towarzysząca tj. ścieżki rowerowe, zatoki autobusowe, czy wyspy spowalniające na wlotach do miejscowości. Wariant ten różni się od wariantu II zakresem pozostawienie bez jakiejkolwiek ingerencji zadrzewień przydrożnych oraz planowaną do zastosowania technologią. Recycling głęboki projektowany w wariancie III wiąże się bowiem z istotną ingerencją w strukturę nawierzchni drogowej, a głęboka ingerencja w nawierzchnię istniejącej drogi będzie wiązała się z prawdopodobieństwem pozbawienia drzew znacznej części ich systemu korzeniowego oraz poważnym zniszczeniem kluczowego dla ich funkcjonowania elementu strukturalnego. Przy głębokiej ingerencji w system korzeniowy, zagrożeniem jest również utrata stabilności przez mechaniczne osłabienie i zniszczenie podpory, która odpowiada za mocne posadowienie drzewa w podłożu. Po szczegółowej analizie załączonych dokumentów organ stwierdził, że przy uwzględnieniu konieczności usprawnienia powiązań komunikacyjnych oraz konieczności zachowania populacji gatunków chronionych wariant II jest najkorzystniejszy dla środowiska i możliwy do realizacji. Zaznaczono przy tym, iż dla projektowanej inwestycji w wariancie II należy uzyskać zgodę na odstępstwa od rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie. Podkreślono, iż wariant ten stanowi opcję kompromisową pomiędzy potrzebami zachowania bezpieczeństwa na drodze, a walorami krajobrazowymi i przyrodniczymi przydrożnych drzewostanów. Zaznaczono, iż podobnie jak w wariancie l przewiduje się wprowadzenie nasadzeń w drugim szpalerze w ilości 1481 sztuk. Jednocześnie wskazano, iż w trakcie prac terenowych na drzewach przydrożnych rosnących w badanym odcinku drogi wojewódzkiej nr "[...]" stwierdzono występowanie czterech gatunków owadów podlegających ochronie ścisłej na mocy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną: pachnicy dębowej, ciołka matowego, sprężyka rdzawego i czerwończyka nieparka. Na drzewach rosnących w pasie drogowym omawianego odcinka drogi stwierdzono również, występowanie 18 gatunków porostów chronionych na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną, a w sąsiedztwie rozbudowywanej drogi, rzeki "[...]" oraz w otoczeniu alei przydrożnych w trakcie prowadzonych prac inwentaryzacyjnych stwierdzono występowanie trzech gatunków nietoperzy. Jednakże podczas przeszukiwania dziupli drzew rosnących wzdłuż omawianego odcinka drogi nr "[...]" O. - P. nie natrafiono na ich kryjówki. Zgodnie z opinią zespołu inwentaryzującego musiały być one zlokalizowane w innych miejscach, znajdujących się w sąsiednich drzewostanach leśnych, nad rzeką P. lub w obiektach budowlanych. Jednocześnie podkreślono, iż droga wojewódzka nr "[...]" pełni ważną rolę w systemie komunikacyjnym województwa "[...]", dlatego też została uwzględniona w "Programie usprawnienia powiązania komunikacyjnego w północnej części województwa "[...]"", którego głównym założeniem jest podniesienie jakości infrastruktury drogowej w północnej części województwa, co przyczyni się do poprawy dostępności wewnątrzregionalnej, międzyregionalnej oraz transgranicznej. W ocenie organu wycinka drzew na odcinku P. O. związana z realizacją wariantu II planowanego przedsięwzięcia nie obniży znacząco szans przetrwania pachnicy w skali regionu. Jak wynika ze zgromadzonej dokumentacji nie przewiduje się znaczących oddziaływań skumulowanych inwestycji objętych programem na ten gatunek. Zaznaczono, iż wycinka drzew i krzewów będzie prowadzona poza okresem lęgowym ptaków i zostanie ograniczona do niezbędnego minimum, natomiast drzewa znajdujące się w obrębie placu budowy, nieprzeznaczone do wycinki, zostaną zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi. Dodano, iż z uwagi na to, że przebieg inwestycji pokrywa się z przebiegiem istniejącej drogi, można przyjąć, że wpływ planowanego przedsięwzięcia na siedliska oraz gatunki roślin i zwierząt, dla których wyznaczono obszary Natura 2000, a także obszary chronionego krajobrazu będzie niewielki.