Dnia 2 czerwca 2022 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Alicja Jaszczak-Sikora Sędziowie Sędzia WSA Marzenna Glabas Sędzia WSA Adam Matuszak (spr.) Protokolant specjalista Anna Piontczak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 czerwca 2022 roku sprawy ze skargi J.B. na decyzję Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...], nr [...] w przedmiocie statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej I. uchyla zaskarżoną decyzję; II. zasądza od organu na rzecz skarżącego kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Decyzją z 17 stycznia 2022 r. Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (dalej: "Szef Urzędu", "organ") odmówił potwierdzenia A.B. (dalej: "skarżący") statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych.
W uzasadnieniu podał, że skarżący do wniosku o potwierdzenie statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych w świetle przepisów ustawy z 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1255), dalej jako: "ustawa", załączył decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, w której stwierdzono, że nie był pracownikiem, funkcjonariuszem lub żołnierzem organów bezpieczeństwa państwa oraz, że w archiwach Instytutu nie zachowały się dokumenty wytworzone przez stronę lub przy jej udziale w ramach czynności wykonywanych przez nią w charakterze tajnego informatora lub pomocnika przy operacyjnym zdobywaniu informacji przez organy bezpieczeństwa państwa. W przypadku skarżącego nie zachodzą więc przesłanki negatywne co do przyznania przedmiotowego statusu.
Szef Urzędu zaznaczył, że skarżący podał we wniosku, że prowadził działalność polityczną zmierzającą do zmiany ustroju politycznego Państwa Polskiego, [...].[...] stało się dla wnioskodawcy źródłem zatrzymań, rewizji i "nieprzyjemności w pracy". Szef Urzędu podkreślił, że skarżący nie załączył do wniosku żadnych dowodów na powyższe.
Organ w oparciu o art. 5 ust. 5 ustawy zwrócił się do Instytutu Pamięci Narodowej o przekazanie informacji dotyczących skarżącego. W odpowiedzi IPN powiadomił Szefa Urzędu, że jedynymi odnalezionymi zapisami ewidencyjnymi są dokumenty, z których wynika że 19 maja 1989 r. skarżący został zarejestrowany do sprawy o kryptonimie [...] i odnaleziono materiały archiwalne dotyczące [...]. Przeprowadzono też kwerendę na powszechnie dostępnych stronach tematycznych Biuletynu Informacji Publicznej IPN, Słownika "Niezależni dla kultury 1976 - 1989" oraz Encyklopedii Solidarności i 13grudnia81.pl i nie odnaleziono wzmianki o wnioskodawcy.
Organ wyjaśnił, że potwierdza status działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych, gdy przedstawiona przez stronę okoliczność faktyczna spełnia przesłankę z art. 2 lub art. 3 ustawy. W rozpoznawanej sprawie jedyną udowodnioną okolicznością był udział skarżącego w tworzeniu [...]. Skarżący nie spełnił więc wymogu 12 miesięcy prowadzenia działalności zagrożonej odpowiedzialnością karną, przewidzianego w art. 2 ust. 1 ustawy. Szef Urzędu zaznaczył, że przyjmując, że wnioskodawca [...], to także w tym wypadku działalności w jej ramach nie prowadził łącznie 12 miesięcy. Nie udowodnił bowiem konsultacji politycznych z siłami opozycyjnymi w latach [...]. Szef Urzędu ocenił, że nawet takie działania trudno byłoby uznać za działalność zagrożoną odpowiedzialnością karną, skoro [...]. Wnioskodawca nie udowodnił też zatrzymań, rewizji i nieprzyjemności w miejscu pracy, niezależnie od faktu, czy możliwe jest uznanie ich za represje w rozumieniu ustawy. Zaznaczył, że w materiałach archiwalnych IPN nie ma dowodu na działalność antykomunistyczną na rzecz odzyskania przez Polskę suwerenności i niepodległości lub respektowania w Polsce politycznych praw człowieka. Wnioskodawca nie wykazał się też żadnym wystąpieniem wolnościowym na rzecz odzyskania przez Polskę suwerenności i niepodległości lub respektowania w Polsce politycznych praw człowieka.