Dnia 13 czerwca 2013 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi - Wydział II w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Barbara Rymaszewska Sędziowie Sędzia NSA Grzegorz Szkudlarek Sędzia WSA Jolanta Rosińska (spr.) Protokolant specjalista Dominika Janicka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 czerwca 2013 roku sprawy ze skargi Prokuratora Rejonowego w Skierniewicach na uchwałę Rady Gminy Bolimów z dnia 18 listopada 1999 roku nr X/44/99 w przedmiocie warunków przyłączenia się do komunalnej sieci kanalizacyjnej 1) stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały, 2) stwierdza, że zaskarżona uchwała nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku. LS
Prokurator Rejonowy w Skierniewicach wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi skargę na uchwałę Rady Gminy Bolimów z dnia 18 listopada 1999 r. nr X/44/99 w sprawie warunków przyłączenia się do komunalnej sieci kanalizacyjnej na terenie Gminy Bolimów. Wspomnianej uchwale zarzucił:
1. rażące naruszenia przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 40 ust. 2 pkt 4, art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym poprzez uznanie, że przepisy te stanowią podstawę prawną nałożenia w drodze uchwały rady gminy obowiązku ponoszenia opłat za podłączenie do urządzeń wodociągowych;
2. rażące naruszenie prawa, a w szczególności art. 88 ust. 1 Konstytucji oraz art. 26 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej poprzez zaniechanie opublikowania w wojewódzkim dzienniku urzędowym zaskarżonej uchwały.
Wobec tak sformułowanych zarzutów Prokurator wniósł o stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały Rady Gminy Bolimów.
W uzasadnieniu skargi strona skarżąca podniosła, że kwestionowana uchwała została podjęta w oparciu o art. 40 ust. 2 pkt 4 i art. 41 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. W § 1 stanowi ona, że ustala się warunki przyłączenia się do komunalnej sieci kanalizacyjnej stanowiące załącznik nr 1 do uchwały. Zgodnie natomiast z treścią załącznika wyrażenie zgody na dokonanie przyłączenia do komunalnej sieci kanalizacyjnej może nastąpić po m.in. wniesieniu jednorazowo do kasy urzędu gminy kosztów partycypacji budowy sieci kanalizacyjnej (...). Zdaniem Prokuratora uchwała określa zasady przyłączenia się do gminnych urządzeń zaopatrzenia w wodę, a zatem posiada cechy pozwalające na zaliczenie jej do aktów prawa miejscowego. Jej adresatem są wszystkie podmioty korzystające z tych urządzeń i uchwała ta nakazuje im określone zachowanie, tj. obowiązek uiszczenia wskazanej w uchwale opłaty. Adresaci uchwały zostali w niej określeni generalnie, postanowienia uchwały dotyczą sytuacji powtarzalnych a nie jednorazowych. Z powyższych powodów zaskarżona uchwała ma charakter normatywny, generalny i abstrakcyjny, stanowi zatem akt prawa miejscowego.
W opinii strony skarżącej przepisy art. 40 ust. 2 pkt 4, art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym zawierały upoważnienie dla organu uchwałodawczego samorządu terytorialnego do stanowienia przepisów prawa miejscowego. W myśl art. 40 ust 2 ustawy organy samorządu terytorialnego mogły wydawać akt prawa miejscowego m.in. w zakresie zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. W art. 40 ust. 1 ustawy o samorządzie terytorialnym zakreślono granice aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy określając, że nie mogą one przekraczać upoważnienia ustawowego. Przepisy prawa miejscowego mają charakter "uzupełniający" norm zawartych w ustawach, oraz charakter wykonawczy wobec norm ustawowych. W orzecznictwie sądów administracyjnych ugruntowany jest pogląd, że organy gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego w zakresie zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń, ale w zakresie tego upoważnienia nie mieści się jednak wprowadzanie za pomocą uchwały opłat za korzystanie z tych urządzeń. Akt prawa miejscowego, będąc źródłem prawa powszechnie obowiązującego, jest aktem o charakterze generalnym i abstrakcyjnym. Musi zawierać normy o charakterze ogólnym, wyznaczając pewien sposób zachowania się adresatów, bez konkretyzacji uprawnień czy obowiązków, w tym bez określenia w ścisłej wysokości opłat. Określenie przez radę gminy w zaskarżonej uchwale opłat w wyznaczonej wysokości stanowiło zatem przekroczenie ustawowych kompetencji organu uchwałodawczego. Z tych względów uchwała ta jest sprzeczna z prawem. Opłaty przewidziane zaskarżoną uchwałą mają cechy jednostronnie narzuconej mieszkańcom daniny publicznej i stwarzały warunki do wymuszenia ich wnoszenia z uwagi na obowiązujące standardy życia (tzw. przymus życiowy). Jednostronne nakładanie na obywateli jakichkolwiek obowiązków, w tym opłat, nie jest dopuszczalne bez wyraźnego upoważnienia ustawowego.