skarg J.K. i W.K., Prokuratora Okręgowego na decyzję SKO w przedmiocie opłaty adiacenckiej
Uzasadnienie strona 3/7

Od decyzji organu odwoławczego zostały złożone dwie skargi.

Skarżący W. i J.K. zarzucali, iż zaskarżona decyzja została podjęta z rażącym naruszeniem prawa tj. z obrazą art. 32 Konstytucji RP. Została bowiem oparta na uchwale Rady Gminy podjętej na podstawie niekonstytucyjnego przepisu. Wywodzili, iż zaskarżoną decyzją doszło do ich dyskryminacji gospodarczej i zróżnicowania obywateli wobec prawa.

Prokurator Okręgowy zarzucał, iż zaskarżona decyzja została wydana z obrazą prawa materialnego, to jest przepisu art. 98a ust. 1a ustawy o gn, polegającą na utrzymaniu w mocy decyzji organu I instancji nakładającej na W. i J.K. opłatę adiacencką z tytułu wzrostu wartości nieruchomości w związku z jej podziałem pomimo nieobowiązywania w dniu, w którym decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości stała się ostateczna, uchwały rady gminy ustalającej wysokość stawki procentowej opłaty adiacenckiej i wnosił o uchylenie decyzji II i I instancji.

W uzasadnieniu wskazywał, iż zgodnie z art. 98a ust. 1a ustawy o gn obowiązującym zarówno w dniu wydania zaskarżonej decyzji, jak i w dniu wydania utrzymanej przez nią w mocy decyzji Wójta Gminy, ustalenie opłaty adiacenckiej może nastąpić, jeżeli w dniu, w którym decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale nieruchomości stało się prawomocne, obowiązywała uchwała rady gminy, o której mowa w ust. 1, to jest uchwała rady gminy ustalająca wysokość stawki procentowej opłaty adiacenckiej. Zdaniem Prokuratora, w dacie uzyskania waloru ostateczności przez decyzję Wójta Gminy, zatwierdzającą projekt podziału nieruchomości należącej do W. i J.K., to jest [...] listopada 2005 roku nie obowiązywała w gminie jakakolwiek uchwała Rady Gminy w przedmiocie ustalenia stawki opłaty adiacenckiej. Powołana w zaskarżonej decyzji jako podstawa prawna jej wydania uchwała Rady Gminy z dnia [...] września 2003 roku, Nr V/29/03 w sprawie ustalenia stawki procentowej opłaty adiacenckiej utraciła bowiem z mocy prawa swoją moc obowiązującą z dniem 22 września 2004 roku, kiedy to utracił moc przepis art. 98 ust. 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami, stanowiący podstawę prawną jej podjęcia. Wraz z utratą mocy obowiązującej przez ten przepis upoważniający utracił bowiem także moc akt wykonawczy wydany na podstawie i w celu wykonania ustawy, jakim jest niewątpliwie uchwała organu samorządu terytorialnego. Powoływał się na zasadę polskiego systemu prawnego w postaci reguły walidacyjnej stanowiącej, że jeżeli uchyla się ustawę, na podstawie której wydano akt wykonawczy albo uchyla się przepis ustawy upoważniający do wydania aktu wykonawczego, to przyjmuje się, że taki akt wykonawczy traci moc obowiązującą odpowiednio z dniem wejścia w życie ustawy uchylającej albo z dniem wejścia w życie przepisu uchylającego upoważnienie do wydania tego aktu. Będące aktami prawa miejscowego uchwały rad gmin, do jakich zalicza się uchwały w przedmiocie ustalenia wysokości stawki procentowej opłaty adiacenckiej nie mogą bowiem funkcjonować samoistnie, w sytuacji gdy przestała obowiązywać podstawa prawna ich podjęcia. Utrata mocy obowiązującej przez przepis rangi ustawowej, który zawierał upoważnienie do podjęcia uchwał wykonawczych, (w niniejszej sprawie art. 98 ust. 4 ustawy o gn), ma bowiem ten skutek, iż ex lege tracą moc również te uchwały, o ile przepisy przejściowe nie stanowią inaczej ( vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach z dnia 4 marca 2002 r., sygn. II SA/Ka 3255/01 oraz Grzegorz Wierczyński "Całkowita lub częściowa utrata mocy przez akt wykonawczy wydany na podstawie uchylanego albo zmieniającego przepisu upoważniającego" opublikowanym w: Gdańskie Studia Prawnicze Nr 14 póz. 245 z 2005 roku. ) Okoliczność, iż ustawa z dnia 28 listopada 2003 roku o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 141, póz. 1492 z 2004 r.), uchylając ( art. 1 pkt 61 ) dotąd obowiązujący art. 98 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami ( przy braku przepisów przejściowych ) wprowadziła do systemu prawnego przepis art. 98a ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, również upoważniający radę gminy do ustalenia stawek procentowych opłat adiacenckich, nie pozwala na przyjęcie dalszego obowiązywania uchwały. Wprawdzie oba przepisy dotyczą tej samej instytucji prawnej, to niewątpliwa pozostaje odrębność obu regulacji. Wprowadzony ustawą z dnia 28 listopada 2003 roku o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2004 r., Nr 141, poz. 1492 ) art. 98a nie przewiduje bowiem - inaczej, iż przepis art. 98 ust. 4 tejże ustawy - uiszczania opłat, jeżeli podział nieruchomości nie jest przeprowadzany na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego. Obowiązek uiszczenia opłaty nie powstaje także, jeżeli podział dokonywany jest niezależnie od ustaleń planu miejscowego. Nowe regulacje ustawowe powierzyły uprawnienie do ustalania opłaty w razie podziału nieruchomości innemu organowi, tj. wójtowi, burmistrzowi albo prezydentowi miasta. Jednocześnie ustawodawca ustanowił w tym wypadku trzyletni termin ustalenia tej opłaty, bez odsyłania do przepisów o opłatach z tytułu budowy urządzeń infrastruktury technicznej. Nie sposób zatem przyjąć, że uchwały rad gmin podjęte na podstawie przepisu, który utracił moc prawną, w dorozumiany sposób zachowały moc prawną pod rządami nowej regulacji prawnej. W konsekwencji, zdaniem Prokuratora Okręgowego, uznać należy, iż w okresie pomiędzy [...] września 2004 roku a [...] stycznia 2008 roku, kiedy to weszła w życie uchwała Rady Gminy z dnia [...] grudnia 2007 r., Nr IX/48/07 w sprawie ustalenia stawki procentowej opłaty adiacenckiej ( Dz. Urz. Woj. Lub. Nr 5, poz. 144 z 2008 roku) na terenie Gminy nie obowiązywał jakikolwiek akt prawa miejscowego ustalający wysokość stawki procentowej opłaty adiacenckiej z tytułu wzrostu wartości nieruchomości w związku z jej podziałem, a co za tym idzie brak jest podstawy prawnej dla wymierzania takowych opłat w stosunku do właścicieli nieruchomości, decyzja o podziale których stała się w wyżej wskazanym okresie prawomocna, w tym w stosunku do W. i J.K.. Niezależnie od powyższych rozważań wskazywał, iż uchwała Rady Gminy z dnia [...] września 2003 roku, od pozostawania, której w obrocie prawnym na dzień [...] listopada 2005 roku, uzależniona jest w świetle art. 98a ust. 1a dopuszczalność wymierzenia W. i J.K. opłaty adiacenckiej z tytułu wzrostu wartości nieruchomości w związku z jej podziałem, wydana została na podstawie przepisu kompetencyjnego ( art. 98 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami), który Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodny z Konstytucją wyrokiem z dnia 2 kwietnia 2007 roku, sygn. SK 19/06 stwierdzając, iż przepis ten w brzmieniu obowiązującym od dnia 15 lutego 2000 do dnia 21 września 2004 roku jest niezgodny z art. 2 w związku z art. 84 Konstytucji przez to, że narusza zasadę ochrony zaufania jednostki do państwa i stanowionego przez nie prawa. Prokurator wywodził, iż powyższy stan niekonstytucyjności przepisu rangi ustawowej, upoważniającego radę gminy do wydania aktu prawa miejscowego, warunkującego prawną dopuszczalność wymierzenia opłaty adiacenckiej, winien przy tym zostać uwzględniony przez organ administracji orzekający w przedmiocie wymierzenia opłaty adiacenckiej i również winien skutkować, zdaniem skarżącego, stwierdzeniem niedopuszczalności wymierzenia takowej opłaty. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego jako dotyczące przepisu już nie obowiązującego w chwili orzekania siłą rzeczy miało charakter retroakywny, przy czym skoro art. 190 ust. 4 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania, to tym bardziej winno zostać uwzględnione już na etapie rozpoznawania sprawy przez organy administracji.

Strona 3/7