Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Piotr Broda, Sędziowie Sędzia NSA Łucja Franiczek (spr.), Sędzia WSA Artur Żurawik, Protokolant Agnieszka Jurczak, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 września 2017 r. sprawy ze skargi W. M. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie aktów stanu cywilnego 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w C. z dnia [...] r. nr [...], 2. zasądza od Wojewody [...] na rzecz skarżącego kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Wnioskiem z dnia [...] r. skarżący W.M. wystąpił do Urzędu Stanu Cywilnego w C. o udostępnienie księgi małżeństw z [...] r. w celach poszukiwań genealogicznych oraz badania historii miasta. Nadto, wniósł o umożliwienie wykonania fotokopii wybranych aktów.
Decyzją z dnia [...]r. nr [...], Kierownik USC orzekł jednak o odmowie uwzględnienia wniosku.
Po zacytowaniu treści art. 28, 44, 45 i 130 ust. 4 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 2064), organ administracji stwierdził, że ustawodawca ograniczył dostęp do materiałów archiwalnych ze względu na ochronę dóbr osobistych i ochronę danych osobowych (art. 16 ust. 1 pkt 2 a i b ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach - Dz. U. z 2016 r. poz. 1506). Wnioskodawca nie jest też osobą uprawnioną do uzyskania odpisu konkretnego aktu, ani odpisów z ponad tysiąca akt znajdujących się we wskazanych przez niego księgach małżeństw.
Udostępnienie całej księgi nie jest możliwe, gdyż brak podstaw do przyjęcia, że chodzi o dobro publiczne, czy dobro osób trzecich.
W odwołaniu od decyzji wnioskodawca podniósł, że z treści art. 16 b ust. 3 pkt 2 ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, należy wnioskować, że jedynie w przypadkach ksiąg stanu cywilnego, dla których nie upłynął okres przechowywania, określony w ust. 2 pkt 1b, zainteresowany musi wykazać uprawnienie do dostępu do danych zawartych w tych materiałach. Skoro zaś dla wnioskowanej księgi, minął ten okres, jak i okres określony w art. 28 ust. 1 Prawa o aktach stanu cywilnego, podmioty zobowiązane udostępniają zainteresowanym materiały archiwalne bez ograniczeń, co potwierdza praktyka Archiwum Państwowego w K. i Narodowego Archiwum Cyfrowego.
Jednakże zaskarżoną decyzją odwołania nie uwzględniono. Utrzymując w mocy decyzję odmowną, organ odwoławczy uznał, że organ I instancji co prawda błędnie przywołał treść art. 130 ust. 5 i 6 Prawa o aktach stanu cywilnego, lecz nie miało to wpływu na wynik sprawy. Zastosowanie znajduje bowiem art. 130 ust. 4 tej ustawy, którego literalne brzmienie wskazuje, że udostępnieniu po upływie wskazanych okresów przechowywania podlegają akty, a nie księgi stanu cywilnego. Zatem udostępnieniu do przeglądania mogą podlegać konkretne akty stanu cywilnego, wskazane przez wnioskodawcę. Dopiero wtedy możliwa jest ocena, czy akt może być udostępniony ze względu na przesłanki z art. 16 a - e ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, które to przepisy zacytowano.
Skoro zaś treść wniosku jest jednoznaczna, brak było podstawy prawnej do jego uwzględnienia.
W skardze do sądu administracyjnego W.M. domagał się uchylenia decyzji organów obydwu instancji i zasądzenia zwrotu kosztów postępowania. Skarżący po zrelacjonowaniu przebiegu postępowania, zarzucił że zgodnie z art. 16b ust. 2 pkt 1 ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, zezwolono na udostępnienie całych ksiąg małżeństw po upływie 80 lat.