Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Bonifacy Bronkowski (spr.), Sędziowie Sędzia NSA Łucja Franiczek,, Sędzia WSA Rafał Wolnik, Protokolant Izabela Maj-Dziubańska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 marca 2014 r. sprawy ze skargi Spółdzielni Mieszkaniowej [A] w Zawierciu na uchwałę Rady Miejskiej w Ogrodzieńcu z dnia 19 grudnia 2012 r. nr XXXII/257/2012 w przedmiocie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy 1) stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w całości; 2) zasądza od Gminy Ogrodzieniec na rzecz skarżącej Spółdzielni kwotę 300 (trzysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uchwałą Nr XXXII/257/2012 Rady Miejskiej w Ogrodzieńcu z dnia 19 grudnia 2012 r. w sprawie określenia terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, podjętą m. in. na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15, art. 40 ust. 1, art. 41 ust. 1 i art. 42 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm., zwanej dalej ustawą o samorządzie gminnym), art. 6l ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 11 kwietnia 2012 r., poz. 391 z późn. zm., obecnie Dz. U. z 2013 r., poz. 1399, zwanej dalej ustawą lub ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) Rada Miejska w Ogrodzieńcu uchwaliła m. in., że miesięczna opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi wnoszona będzie przez właścicieli nieruchomości z góry bez wezwania, w łącznej wysokości za trzy miesiące kalendarzowe, w terminach:
1) za I kwartał do 31 stycznia danego roku,
2) za II kwartał do 30 kwietnia danego roku,
3) za III kwartał do 31 lipca danego roku,
4) za IV kwartał do 31 października danego roku, przy czym termin wniesienia pierwszej opłaty upływa w dniu 31 lipca 2013 r. i obejmuje okres od 1 lipca 2013 r. do 30 września 2013 r.
W wezwaniu z dnia 8 sierpnia 2013 r. do usunięcia naruszenia powyższą uchwałą prawa Spółdzielnia Mieszkaniowa "A" w Zawierciu powołując się na treść art. 101 ustawy o samorządzie gminnym zarzuciła, że wynikający z tej uchwały obowiązek wnoszenia przez właścicieli nieruchomości opłat za odpady komunalne z góry bez wezwania jest niezgodny z treścią art. 6i pkt 1 i 2 oraz art. 6j ust. 1 i art. 6k ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Uchwałą Nr XLI/334/2013 z dnia 18 września 2013 r. Rada Miejska w Ogrodzieńcu wezwanie to uznała za nieuzasadnione i odmówiła jego uwzględnienia.
We wniesionej w terminie w trybie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym skardze do sądu administracyjnego Spółdzielnia Mieszkaniowa "A" w Zawierciu wniosła o stwierdzenie nieważności w/w uchwały Rady Miejskiej w Ogrodzieńcu z dnia 19 grudnia 2012 r. nr XXXII/257/2012 w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania. Zarzuciła, że uchwała ta została podjęta z naruszeniem art. 6i oraz art. 6l ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
W uzasadnieniu podniesiono, że art. 6i pkt 1 i 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ustanawia obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za każdy miesiąc, a więc po upływie miesięcznego okresu zamieszkiwania na nieruchomości przez mieszkańca lub też powstania odpadów na nieruchomości niezamieszkałej. Z tego też powodu nie jest dopuszczalne ustalenie terminów uiszczania tych opłat "z góry", tj. przed upływem miesiąca, za który opłata winna być poniesiona. Zgodnie z art. 6i ustawy obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powstaje "w przypadku nieruchomości na których zamieszkują mieszkańcy - za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości zamieszkuje mieszkaniec" (pkt 1), zaś "w przypadku nieruchomości na których nie zamieszkują mieszkańcy - za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości powstały odpady komunalne" (pkt 2). Opłata ta nie jest daniną publiczną, lecz zależy od konkretnych zdarzeń, które są podstawą jej obliczenia i pobrania tzn. od stwierdzenia zamieszkiwania mieszkańca oraz od stwierdzenia faktu powstania odpadów na nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy, co możliwe jest do stwierdzenia dopiero po upływie miesiąca. Ponadto opłata ta, zgodnie z art. 6j ust. 1 ustawy stanowi iloczyn stawki opłaty ustalonej na podstawie art. 6k ust. 1 ustawy oraz m. in. liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość (pkt 1) lub zużytej wody z danej nieruchomości (pkt 2), czego nie można stwierdzić "z góry" lub w trakcie trwania danego miesiąca. W konsekwencji zdaniem skarżącej ustawodawca nie zezwolił gminie na pobieranie tej opłaty "z góry", tj. zaliczkowo i dlatego nie ma podstaw prawnych do ustalenia terminu jej zapłaty przed upływem okresu, za który jest obliczona. W wyniku nieprzestrzegania przez Radę Miejską w Ogrodzieńcu przepisów ustawy doszło do nałożenia na Spółdzielnię, będącą właścicielem położonych w Ogrodzieńcu nieruchomości objętych działaniem kwestionowanej uchwały, nie pozostającego bez wpływu na jej zdolność do regulowania bieżących płatności, obowiązku kredytowania przez nią działań wchodzących w zakres zadań wskazanych w ustawie, mimo braku ku temu jakichkolwiek podstaw prawnych. Z tego też powodu doszło do naruszenia interesu prawnego Spółdzielni. Nie jest przy tym zdaniem skarżącej trafne stanowisko Rady, zawarte w odpowiedzi na wezwanie do usunięcia prawa, co do podatkowego charakteru opłat za gospodarowanie odpadami.