Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Renata Siudyka, Sędziowie Asesor WSA Aneta Majowska (spr.),, Sędzia WSA Stanisław Nitecki, po rozpoznaniu w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w dniu 24 lutego 2022 r. w sprawie ze skargi B. H. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta B. z dnia [...] r. nr [...].
Decyzją Prezydenta Miasta B. (dalej: "organ", "organ I instancji") z dnia [...] r. nr [...], na podstawie art. 20 ust. 3 w zw. z art. 3, art. 17 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 111 z późn. zm., dalej: "ustawa"), odmówiono B. H. (dalej: "Strona", "Skarżąca") przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad niepełnosprawną J. Z. (dalej: "matka Skarżącej", "osoba wymagająca opieki"). Postępowanie zostało wszczęte na wniosek Strony złożony w dniu 28 lipca 2021 r. Organ przedstawił poczynione w sprawie ustalenia: osoba wymagająca opieki legitymuje się orzeczeniem Lekarza Orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Z. z dnia [...] r. o niezdolności do samodzielnej egzystencji, wymaga wsparcia i pomocy drugiej osoby w czynnościach życia codziennego, nie jest w stanie samodzielnie funkcjonować w środowisku, niepełnosprawność powstała w wieku 66 lat, jest mężatką, a małżonek nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności jednak z uwagi na wiek oraz znaczne problemy zdrowotne nie może zapewnić należytej opieki małżonce, natomiast Strona w okresie od 1 maja 2014 r. do 6 sierpnia 2021 r. była aktywna zawodowo, w związku z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawną matką zrezygnowała z pracy i nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, nie jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna, nie jest uprawniona do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanych w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, codziennie przyjeżdża do miejsce zamieszkania matki i sprawuje nad nią opiekę, jest jedyną osobą mogąca zapewnić matce należytą opiekę. Następnie w przywołaniu na treść art. 17 ust. 1b oraz art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a ustawy, organ wskazał, że Strona nie spełnia wszystkich przesłanek przyznania prawa do wnioskowanego świadczenia.
Strona wniosła odwołanie zarzucając zaskarżonej decyzji naruszenie art. 17 ust. 1b ustawy podnosząc niezasadność odmowy przyznania świadczenia w oparciu o datę powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki w sytuacji, gdy przywołany przepis wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. K 38/13, w zakresie w jakim różnicuje prawo do świadczenie pielęgnacyjnego ze względu na datę powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki, został uznany za niekonstytucyjny. Strona zwróciła również uwagę, że małżonek osoby wymagającej opieki ma 75 lat, przebył zawał serca, ma orzeczoną chorobą zawodową, nie jest w stanie zapewnić należytej opieki, nadto z trudnością się porusza, ma problemy z pamięcią, oddychaniem, nie wspiera małżonki finansowo, od [...] r. przekazuje małżonce jedynie alimenty ustalone orzeczeniem sądu.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Katowicach (dalej: "Kolegium", "organ odwoławczy"), działając na podstawie art. 2 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r., poz. 570) oraz art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 735, dalej: "k.p.a."), decyzją z dnia [...] r. nr [...], utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu organ odwoławczy przedstawił dotychczas przeprowadzone w sprawie czynności, przywołał treści art. 17 ustawy, a następnie stwierdził, że organ I instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, zastosował właściwe przepisy prawa i odpowiednio uzasadnił swoje stanowisko, zauważając jednak, w odniesieniu do art. 17 ust. 1b ustawy, że oceny spełnienia przesłanek niezbędnych do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego należy dokonywać z pominięciem kryterium momentu powstania niepełnosprawności. Następnie organ odwoławczy zwrócił uwagę, że niezaprzeczalnie Strona opiekuję się matką, z przedłużonych świadectw pracy wynika, że była czynna zawodowo natomiast w związku z opieką zrezygnowała z zatrudnienia i nie podejmuje zatrudnienie bądź innej pracy zarobkowej. W ocenie Kolegium świadczenie jednak nie przysługuje, ponieważ osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim, a małżonek nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, natomiast przedłożone to akt dokumenty o stwierdzenie choroby zawodowej, czy też brak wsparcia finansowego małżonki poza zasądzonymi alimentami, nie mają wpływu na wydane rozstrzygnięcie. Organ odwoławczy zauważył również, że gdyby małżonek osoby wymagającej opieki legitymował się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, to organ odwoławczy ustaliłby Stronie prawo do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad matką.