Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Elżbieta Trykoszko (spr.), Sędziowie sędzia WSA Marek Leszczyński,, asesor sądowy WSA Barbara Romanczuk, , po rozpoznaniu w Wydziale II na posiedzeniu niejawnym w dniu 29 października 2020 r. sprawy ze skargi D. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] lipca 2020 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego 1. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą jej wydanie decyzję Wójta Gminy P. z [...] czerwca 2020 r. nr [...]; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. na rzecz skarżącej D. P. kwotę 480 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego
D. P. (dalej: skarżąca) wniosła skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. (dalej: Samorządowe Kolegium Odwoławcze) z dnia [...] lipca 2020 roku, nr [...], utrzymującą w mocy decyzję p.o. Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w P., działającego z upoważnienia Wójta Gminy P., z dnia [...] czerwca 2020 roku, nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Skargę wywiedziono na tle następującego stanu faktycznego.
Decyzją p.o. Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w P., działającego z upoważnienia Wójta Gminy P., z dnia [...] czerwca 2020 roku, nr [...] odmówiono D. P. przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad mężem J. P., ur. [...].01.1944 r., który jest osobą trwale niezdolną do pracy. W uzasadnieniu przedmiotowej decyzji wskazano, że J. P. jest osobą niepełnosprawną, trwale niezdolną do samodzielnej egzystencji. Osobami spokrewnionymi w pierwszym stopniu są jego córki A. K. i W. M., które nie są osobami małoletnimi i nie legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Ze względu na pracę oraz opiekę nad małoletnim synem nie mogą sprawować opieki nad ojcem. D. P. jest żoną J. P., nie posiada orzeczenia o niepełnosprawności, nie jest rolnikiem ani małżonkiem rolnika. Organ wskazał na szereg przesłanek negatywnych uniemożliwiających przyznanie wnioskodawczyni świadczenia pielęgnacyjnego. Jako pierwszą z nich wskazano pozostawanie J. P. w związku małżeńskim z osobą, która nie posiada orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności, co zgodnie z art. 17 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych wyklucza przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego. Kolejno organ wskazał, że rodzice J. P. nie żyją, jednakże osoby spokrewnione z nim w pierwszym stopniu nie legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, zaś D. P. sprawująca opiekę nad mężem posiada prawo do emerytury. Posiadanie przez D. P. prawa do emerytury zgodnie z art. 17 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych także wyklucza przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego. Organ I instancji jako ostatnią z przesłanek odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego wskazał na okres powstania niepełnosprawności J. P.. Z dokumentacji zgromadzonej w toku postępowania niemożliwym było stwierdzenie, że niepełnosprawność wymienionego powstała w okresach wymienionych w art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych. Konkludując organ wskazał, iż J. P. wymaga opieki osoby drugiej, a taką nad nim sprawuje jego żona D. P..
Pismem z dnia [...] lipca 2020 roku D. P. wniosła odwołanie od decyzji. Zaskarżając decyzję w całości, wskazała, iż nie uwzględniono okoliczności, że na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 roku, sygn. akt K 38/13, doszło do uznania niekonstytucyjności części wskazanej normy prawnej w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną ze względu na datę powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki, a przez to stanowi naruszenie art. 190 ust. 1 Konstytucji. D. P. wskazała ponadto, że nie zgadza się z zastosowaniem przepisu art. 17 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Powołując się na przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazała, że zastosowanie ww. przepisu prowadziłoby do sytuacji, w której mimo istnienia kręgu osób zobowiązanych do alimentacji członka rodziny - żony niepełnosprawnego, która chce i potrafi się opiekować niepełnosprawnym mężem, zostałby tej opieki pozbawiony. Pominięcie współmałżonka wśród osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego jest rozwiązaniem dyskryminującym, gdyż świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobom, na którym ciąży obowiązek alimentacyjny, jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności, a to takich osób należą małżonkowie, na których na podstawie art. 27 w zw. z art. 23 kro obowiązek alimentacyjny spoczywa w pierwszej kolejności. Jest jedyną osobą mogącą sprawować opiekę nad niepełnosprawnym mężem. D. P. wskazała, że została przyznana jej emerytura w kwocie 120,50 zł miesięcznie. Korzysta z tej formy pomocy, ponieważ dotychczasowe regulacje prawne uniemożliwiły jej skuteczne ubieganie o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego.