Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Małgorzata Roleder, Sędziowie sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska,, sędzia WSA Mirosław Wincenciak (spr.), Protokolant Katarzyna Luto-Kojło, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 22 października 2009 r. sprawy ze skargi L. L., W. L. i T. Ł. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] czerwca 2009 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji ustalającej warunki zabudowy 1. uchyla zaskarżoną decyzję, 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku, 3. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. na rzecz skarżących L. L., W. L. i T. Ł. kwotę 757 (siedemset pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. decyzją z dnia [...] czerwca 2009 r. nr [...] utrzymało w mocy swoją wcześniejszą decyzję o stwierdzeniu nieważności decyzji Wójta W. z 2004 r. o ustaleniu warunków zabudowy. Rozstrzygnięcie w sprawie zapadło w następującym stanie faktycznym:
Postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nieważności zostało wszczęte z urzędu i zakończone wydaniem decyzji o stwierdzeniu nieważności decyzji Wójta W. o warunkach, którą podtrzymał kolejny skład Kolegium w S. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku oddalił skargę na ostateczną decyzję Kolegium. Następnie Naczelny Sąd Administracyjny stwierdzając, że skarga kasacyjna zawiera zarzuty częściowo zasadne wyrokiem o sygnaturze II OSK 660/07 uchylił wyrok Sądu I instancji oraz decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S.
W uzasadnieniu wyroku stwierdzono, że Sąd I instancji bez szczegółowej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego uznał, iż w przedmiotowej sprawie doszło do rażącego naruszenia przepisów prawa tj. art. 54 pkt 2 lit. a ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie sposobu ustalenia wymagań dotyczących nowej zabudowy, § 2 pkt 4 lit. b rozporządzenia Ministra Infrastruktury dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie oznaczeń i nazewnictwa stosowanych w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz w decyzji o warunkach zabudowy. Zarzucono, że Sąd I instancji nie wyjaśnił dlaczego, w jego ocenie, naruszenie w/w przepisów ma cechy rażącego naruszenia prawa. Przede wszystkim nie rozważono kluczowej dla rozstrzygnięcia sprawy kwestii dotyczącej tego czy zachodzą warunki do zastosowania art. 61 ust. 4 ustawy, stanowiącego wyjątek od wyrażonej w art. 61 ust. 1 ustawy zasady dobrego sąsiedztwa, uzależniającej zmianę w zagospodarowaniu terenu od dostosowania się do określonych cech zagospodarowania terenu sąsiedniego, jak również ustalenia, że istniejące lub projektowane uzbrojenie terenu jest wystarczające dla zamierzenia budowlanego. Wojewódzki Sąd Administracyjny nie zbadał, czy faktycznie zamierzona inwestycja miała charakter zabudowy zagrodowej, poprzestając na stwierdzeniu, że zagadnienie to ma znaczenie tylko w zakresie ewentualnego zwolnienia z obowiązku spełnienia warunku przewidzianego w art. 61 ust. 1 pkt 1 ustawy, nie ma zaś wpływu na zwolnienie z obowiązku sporządzenia analizy funkcji oraz cech zabudowy i zagospodarowania terenu. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sąd I instancji powinien kwestię tę definitywnie rozstrzygnąć, korzystając z dokumentów dołączonych do wniosku. W pierwszej kolejności winno być wyjaśnione, czy planowane zamierzenie inwestycyjne ma zostać wykonane w "rodzinnym gospodarstwie rolnym", a następnie czy jest to budynek gospodarczy. Przyjęcie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny, że ma powstać kompleks produkcyjno - przemysłowy nie mieści się w terminologii określającej zamierzenia inwestycyjne używanej w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie oznaczeń i nazewnictwa stosowanych w decyzji o warunkach zabudowy. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że definicja zabudowy zagrodowej zawarta jest w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Zgodnie z § 3 pkt 3 tego rozporządzenia przez zabudowę zagrodową należy rozumieć w szczególności budynki mieszkalne, budynki gospodarcze lub inwentarskie w rodzinnych gospodarstwach rolnych, hodowlanych lub ogrodniczych oraz w gospodarstwach leśnych. Przyjmując zaś cywilistyczne rozumienie gospodarstwa jako pewnej całości produkcyjnej związanie gospodarstwa rolnego z zabudową należy rozumieć funkcjonalnie. Oznacza to, iż sama zabudowa nie musi się znajdować na tym samym gruncie co reszta gospodarstwa jednakże z uwzględnieniem ustawowego warunku jakim jest wymóg przekroczenia średniej powierzchni gospodarstwa rolnego w danej gminie. Innymi słowy, ustawodawca dopuszcza rozproszoną zabudowę zagrodową, jednakże tylko dla gospodarstw w skali danej gminy, a więc porównanie powierzchni może odnosić się tylko do gruntów położonych na terenie gminy, w której ma być realizowana zabudowa zagrodowa. Z dokumentów dołączonych do wniosku o wydanie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu wynika, iż gospodarstwo rolne stanowiące własność skarżących składa się z kilku działek, na jednej z nich znajdują się zabudowania. Wyjaśnienia zatem wymaga, czy warunek przewidziany w art. 61 ust. 4 ustawy został spełniony czy też nie. Nadto Naczelny Sąd Administracyjny podniósł, że istotnie w aktach brak jest analizy jako odrębnego dokumentu, lecz zwrócił uwagę na to, że decyzję wydano w oparciu o uzgodnienia jakich dokonano z Parkiem Krajobrazowym, ze Starostą, Zarządem Dróg Powiatowych oraz Wojewódzkim Konserwatorem Przyrody i żaden z tych organów nie uznał, że warunki zabudowy określone w projekcie decyzji są niedopuszczalne. Wojewódzki Sąd Administracyjny powinien poczynić ustalenia dotyczące charakteru naruszeń prawa w świetle całokształtu wszystkich okoliczności sprawy, w tym wszystkich dokumentów uzgodnieniowych i wypowiedzieć się, czy powyższe uzgodnienia w jakikolwiek sposób wpływają na ocenę charakteru stwierdzonych naruszeń prawa, czy nie sprawiają, że naruszenia te są o mniejszym ciężarze gatunkowym. Podniesiono przy tym, że organy, które dokonywały uzgodnień posiadały wiedzę na temat rodzaju planowanej inwestycji.