W odniesieniu do świadczeń przyznanych w trybie art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych /Dz.U. nr 162 poz. 1118 ze zm./ nie stosuje się przepisów regulujących przyznanie prawa do emerytury lub renty w trybie ustawowym, a więc nie ma tu zastosowania przepis art. 129 powołanej ustawy. Dlatego też data przyznania prawa do świadczenia jest każdorazowo określana w decyzji.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Krystyny Sz. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 7 kwietnia 2000 r. (...) w przedmiocie przyznania renty w drodze wyjątku - oddala skargę.
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 7 kwietnia 2000 r. (...) po ponownym rozpatrzeniu sprawy, zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał w drodze wyjątku rentę rodzinną dla Ewy Sz. w kwocie 451,11 zł miesięcznie, począwszy od pierwszego dnia miesiąca, w którym wydano decyzję.
Na ostateczną decyzję Prezesa ZUS skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego złożyła matka dziecka Krystyna Sz. podnosząc, iż ustalenie w decyzji terminu prawa do renty dopiero od kwietnia 2000 r. jest dla niej krzywdzące, gdyż odwołanie od decyzji odmawiającej prawa do renty złożyła w listopadzie 1999 r., a tylko wskutek opóźnienia w przesłaniu dokumentów przez Oddział ZUS w K. do W., decyzja dla niej pozytywna zapadła tak późno.
W odpowiedzi na skargę Prezes Zakładu wnosił o jej oddalenie podnosząc, iż decyzja wydana w trybie art. 83 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach ma charakter uznaniowy, dotyczący nie tylko w zakresie przyznania prawa do świadczenia, ale również dalej powstanie tego prawa.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Zgodnie z art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych /Dz.U. nr 162 poz. 1118 ze zm./ członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków przewidzianych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą - ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania - Prezes Zakładu może przyznać w drodze wyjątku świadczenie w wysokości nie przekraczającej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie. Jak wynika z powyższego, świadczenia te nie mają charakteru roszczeniowego, ustawa bowiem nie gwarantuje ich wypłaty, pozostawiając przyznanie takich uprawnień /tzn. prawa do świadczenia w drodze wyjątku/ uznaniowej decyzji Prezesa ZUS. Uznaniowość tej decyzji odnosi się nie tylko do faktu przyznania prawa do świadczenia ale dalej powstanie tego prawa.
Nie stosuje się, w odniesieniu do świadczeń przyznanych w trybie art. 83 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach, przepisów regulujących przyznanie prawa do emerytury lub renty w trybie ustawowym, a więc nie matu zastosowania art. 129 wyżej wymienionej ustawy.
Dlatego też data przyznania prawa do świadczenia w drodze wyjątku każdorazowo jest określana w decyzji.
Z tych względów zaskarżona decyzja nie narusza prawa, gdyż Prezes Zakładu w ramach przyznanego mu przepisami prawa, uznania administracyjnego określił termin powstania prawa do przyznanego świadczenia.
Skoro zaskarżona decyzja nie narusza prawa, to Sąd na zasadzie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ skargę jako nieuzasadnioną oddalił.