Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Roman Hauser Sędziowie NSA Maria Czapska-Górnikiewicz del. WSA Jerzy Siegień (spr.) Protokolant starszy sekretarz sądowy Agnieszka Kuberska-Pellegrino po rozpoznaniu w dniu 9 października 2014r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej K. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 12 grudnia 2012 r. sygn. akt II SA/Gd 371/12 w sprawie ze skargi K. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Słupsku z dnia [...] kwietnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 12 grudnia 2012 r., sygn. akt II SA/Gd 371/12 oddalił skargę K. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Słupsku z dnia [...] kwietnia 2012 r., nr [...] w przedmiocie opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości.
Przedmiotowy wyrok został wydany w następujących okolicznościach sprawy.
Wójt Gminy Słupsk decyzją z dnia [...] marca 2012 r., wydaną na podstawie art. 36 ust. 4 i art. 37 ust. 6 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2012 r. poz. 647, ze zm.) - zwanej dalej: "u.p.z.p.", ustalił K. S. opłatę jednorazową w wysokości 140.496,00 zł z tytułu wzrostu wartości nieruchomości składającej się z działek nr: [...],[...],[...] i [...], położonej w S., na skutek zmiany jej funkcji (z funkcji rolnej na funkcję budowlaną).
W uzasadnieniu organ pierwszej instancji wskazał, że Rada Gminy Słupsk uchwałą z dnia 25 września 2008 r., nr XIXI/171/08 uchwaliła miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obejmujący swymi ustaleniami ww. nieruchomość, położoną w Siemianicach. Plan ten wszedł w życie 2 marca 2009 r. Właściciel tej nieruchomości - K. S. zbył ją w dniu 16 lipca 2009 r. Zgodnie ze sporządzonym operatem szacunkowym wartość nieruchomości w związku z uchwaleniem planu miejscowego wzrosła o 468.320 zł, zatem jednorazowa opłata od wzrostu wartości nieruchomości, przy stawce opłaty określonej w planie miejscowym na 30%, wynosi 140.496 zł.
W odwołaniu od powyższej decyzji K. S. wniósł o jej uchylenie i umorzenie postępowania administracyjnego podnosząc, że w przedmiotowej sprawie nie nastąpiło zbycie nieruchomości. Wskazał, że zawarł umowę, której intencją było zaspokojenie roszczeń pożyczkodawcy poprzez instytucję datio in solutum, a nie sprzedaż nieruchomości, co nie stanowi podstawy do naliczenia renty planistycznej.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Słupsku decyzją z dnia [...] kwietnia 2012 r., utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wskazał przesłanki uzasadniające powstanie obowiązku uiszczenia opłaty planistycznej określone w art. 36 ust. 4 i art. 37 ust. 1 u.p.z.p. Jedną z tych przesłanek jest zbycie przez właściciela nieruchomości, w okresie 5 lat od dnia wejścia w życie planu miejscowego lub jego zmiany. W niniejszej sprawie, zdaniem Kolegium, K. S. zbył przedmiotową nieruchomość położoną w Siemianicach, która w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego przeznaczona została pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną wraz z drogami dojazdowymi, a przed zmianą planu stanowiła użytek rolny. Organ wskazał, że w dniu 25 marca 2009 r. skarżący zawarł umowę pożyczki, a w związku z tym, że nie mógł dokonać zwrotu pożyczki w terminie, w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnił inne świadczenie w postaci przeniesienia na wierzycieli prawa własności przedmiotowej nieruchomości. Organ zauważył, że wprawdzie ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie określa definicji legalnej pojęcia zbycia, jednak art. 37 ust. 11 tej ustawy odsyła do przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami, która w art. 4 pkt 3b zbycie nieruchomości definiuje bardzo szeroko, jako dokonywanie czynności prawnych, na podstawie których następuje przeniesienie własności nieruchomości lub przeniesienie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej albo oddanie jej w użytkowanie wieczyste. W ocenie Kolegium uregulowane w art. 453 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93, ze zm.) spełnienie przez dłużnika za zgodą wierzyciela innego niż dług pierwotny świadczenia w celu zwolnienia się z tego długu (datio in solutum), jest świadczeniem odpłatnym, gdyż dłużnik za swoje świadczenie otrzymuje wynagrodzenie w postaci uregulowania ciążącego na nim zobowiązania. Przeniesienie na wierzyciela własności rzeczy lub prawa w zamian za wygaśnięcie zobowiązania jest zatem opłatnym zbyciem tej rzeczy lub prawa. W przedmiotowej sprawie doszło do porozumienia co do tego, że pożyczkobiorca - w celu wykonania zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki w postaci zwrotu sumy pożyczki, przeniósł na pożyczkodawcę prawo własności nieruchomości określonej w umowie. Świadczenie pierwotne zostało zatem zastąpione świadczeniem obejmującym przeniesienie własności rzeczy. Odnosząc się natomiast do wyliczenia renty planistycznej, organ podniósł, że w wyniku zmiany przeznaczenia gruntu z rolnego na budowlany dokonanej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego zwiększeniu uległa wartość nieruchomości. Wartość przedmiotowej nieruchomości została ustalona w operacie szacunkowym z dnia 20 lutego 2012 r., w którym wartość nieruchomości przed uchwaleniem planu ustalono na kwotę 2.065.906 zł, a po zmianie planu na kwotę 2.534.226 zł. Różnica tych wartości stanowiła zatem wzrost wartości nieruchomości od której naliczono jednorazową opłatę stosując stawkę określoną w planie miejscowym.