Dnia 26 maja 2020 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Paweł Miładowski (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Maciej Dybowski Sędzia del. WSA Tomasz Świstak po rozpoznaniu w dniu 26 maja 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej D. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 28 marca 2019 r., sygn. akt III SA/Kr 989/18 w sprawie ze skargi D. S. na decyzję [...] Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego [...] z dnia [...] lipca 2018 r., nr [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej za wprowadzanie do obrotu środków zastępczych I. uchyla pkt II zaskarżonego wyroku i przyznaje od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie na rzecz adwokata A. K. - Kancelaria Adwokacka [...] tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu kwotę 2400 (dwa tysiące czterysta) złotych podwyższoną o podatek od towarów i usług przewidziany dla tego rodzaju czynności; II. w pozostałym zakresie oddala skargę kasacyjną.
Wyrokiem z dnia 28 marca 2019 r., sygn. akt III SA/Kr 989/18, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w pkt I oddalił skargę skarżącego na zaskarżoną decyzję [...] Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, zwanego dalej "PWIS", [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej za wprowadzenie do obrotu środków zastępczych; zaś w pkt II przyznał od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie na rzecz pełnomocnika skarżącego tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu kwotę 240 zł podwyższoną o podatek od towarów i usług przewidziany dla tego rodzaju czynności. Stan faktyczny i prawny sprawy przedstawia się następująco.
Decyzją z dnia [...] lipca 2018 r., nr [...], Państwowy Powiatowego Inspektora Sanitarnego, zwany dalej "PPIS" w K., na podstawie art. 12 ust. 1, art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1261 ze zm.) oraz art. 4 pkt 11a, 27 i 34, art. 44b, art. 52a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2017 r. poz. 783 ze zm.), wymierzył skarżącemu karę pieniężną w wysokości 20.000 zł w związku ze stwierdzonym wprowadzaniem do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej produktów (wyrobów), posiadających w swoim składzie substancje spełniające definicję środka zastępczego i nowej substancji psychoaktywnej w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, a także rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 sierpnia 2017 r. w sprawie wykazu nowych substancji psychoaktywnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 582).
Wymienione wyżej rozstrzygniecie zapadło po zabezpieczeniu produktów i wycofaniu ich ze sprzedaży przez organ oraz przeprowadzeniu badań laboratoryjnych przez Pracownię Toksykologii Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Z przeprowadzonych badań wynikało, że pięć spośród sześciu zabezpieczonych produktów zawiera w swoim składzie substancje spełniające definicję substancji psychoaktywnej bądź środka zastępczego. Tylko co do jednego z zabezpieczonych produktów, tj. M., uzyskano ujemny wynik analizy. W związku z tym, że produkt ten nie stwarzał zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego zasadnym było uchylenie zabezpieczenia tego produktu (zarządzenie zwolnienia zabezpieczenia nr [...] o zabezpieczeniu produktu z dnia 20 marca 2018 r.).
Odwołanie od ww. decyzji wniósł skarżący.
Zaskarżoną decyzją [...] PWIS utrzymał w mocy decyzję organu I instancji o nałożeniu na skarżącego kary pieniężnej.
Organ odwoławczy wskazał, że jedynym podmiotem wprowadzającym środki zastępcze był skarżący (tylko on sprzedawał produkty jako podmiot niezarejestrowany; nie stwierdzono aby skarżący był zatrudniony przez inny podmiot; środki zastępcze wprowadzał też w innym miejscu i w związku z tym wobec skarżącego toczą się też inne postępowania). Dlatego stroną niniejszego postępowania powinien być tylko skarżący (por. wyrok NSA z 15 grudnia 2015 r., II OSK 975/14). Ponadto w sprawie zastosowanie znalazły przepisy obowiązujące w dacie wydania decyzji, w tym przepisy ww. rozporządzenia, które weszło w życie po dacie kontroli, ale przed wydaniem decyzji (por. wyrok NSA z 18 marca 2018 r., II OSK 1443/14). Poza tym brak wymienienia w załączniku do rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu nowych substancji psychoaktywnych substancji nie oznacza, że substancje te na dzień przeprowadzenia kontroli były substancjami dozwolonymi. Przedmiotowe produkty i tak należało kwalifikować zgodnie z art. 4 pkt 27 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii jako środki zastępcze. Niezależnie od tego, czy skarżący wprowadzał do obrotu środek zastępczy czy nową substancję psychoaktywną konsekwencje prawne są dokładnie takie same. Dwie postacie nowych narkotyków są objęte zakazem wytwarzania, przywozu i wprowadzania do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wynikającym z art. 44b ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.