Złożenie zawiadomienia o zakończeniu budowy (art. 54) lub wniosku o pozwoleniu na użytkowanie (art. 55) informuje organ o zakończeniu budowy i daje mu możliwość ustalenia, czy nie doszło do naruszenia zakazu wcześniejszego użytkowania obiektu. Daty dokonania takich czynności należy też uznać za decydujące do ustalenia początku biegu trzyletniego terminu przedawnienia do wymierzenia kary za rozpoczęcie użytkowania obiektu z naruszeniem art. 54 lub 55 prawa budowlanego, chyba że organ już wcześniej stwierdził fakt rozpoczęcia użytkowania obiektu niezgodnie z prawem.
Dnia 8 grudnia 2010 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jerzy Bujko (spr.) Sędziowie sędzia NSA Wiesław Kisiel sędzia del. NSA Jerzy Krupiński Protokolant Tomasz Godlewski po rozpoznaniu w dniu 8 grudnia 2010 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Warszawie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 września 2009 roku sygn. akt VII SA/Wa 935/09 w sprawie ze skargi A. na postanowienie Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Warszawie z dnia [...] września 2008 roku nr [...] w przedmiocie wymierzenia kary z tytułu samowolnego przystąpienia do użytkowania 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie; 2. zasądza od A. na rzecz Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Warszawie kwotę 2550 (dwa tysiące pięćset pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 3 września 2009 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu na rozprawie sprawy ze skargi Zrzeszenia A. na postanowienie Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] września 2008 r. w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej z tytułu samowolnego przystąpienia do użytkowania budynku, uchylił zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie organu pierwszej instancji, stwierdził, że zaskarżone postanowienie nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku oraz zasądził od organu na rzecz skarżącego zwrot kosztów postępowania.
Sąd I instancji wskazał, że Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego dla m.st. Warszawy postanowieniem z dnia [...] czerwca 2008 r. wymierzył skarżącemu Zrzeszeniu karę w wysokości 50.000 zł, za użytkowanie bez pozwolenia budynku mieszkalno-usługowego [...] położonego przy ul. [...] w W. (dz. 36/1). W uzasadnieniu organ wskazał, że kontrola przeprowadzona w dniu 16 czerwca 2008 r. wykazała, że w części mieszkalnej budynek jest użytkowany. Budowa nie została jednak zakończona, a inwestor nie złożył wniosku o pozwolenie na użytkowanie.
W wyniku rozpatrzenia zażalenia inwestora, Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego postanowieniem z dnia [...] września 2008 r. - utrzymał w mocy postanowienie organu I instancji, podzielając argumentację faktyczną i prawną przedstawioną w uzasadnieniu postanowienia organu I instancji.
Skargę na powyższe postanowienie złożyło Zrzeszenie, wnosząc o jego uchylenie i zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, że organ powiatowy dopiero w wyniku kontroli w dniu 16 czerwca 2008 r. stwierdził użytkowanie budynku w części mieszkalnej, podczas gdy wiedzę o tym stanie rzeczy posiadał już wcześniej z uwagi na liczne skargi mieszkańców. Powołując się na treść art. 68 § 2 Ordynacji podatkowej strona podniosła, że zobowiązanie do zapłaty kary wymienionej w art. 57 ust. 7 Prawa budowlanego nie powstaje, jeśli postanowienie wymierzające tą karę zostało doręczone po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym inwestor przystąpił do nielegalnego użytkowania obiektu. W niniejszej sprawie był to rok 2001.
Uchylając zaskarżone postanowienia Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wskazał, że podstawę prawną kwestionowanych rozstrzygnięć stanowił art. 57 ust. 7 w zw. z art. 59f Prawa budowlanego, który przewiduje sankcję za przystąpienie do użytkowania obiektu budowlanego lub jego części z naruszeniem art. 54 i 55 ww. ustawy. W przepisie art. 59f ust. 1 Prawa budowlanego podano sposób wyliczenia kary, natomiast w art. 59g ust. 5 ww. ustawy wskazano, że do kar (...) stosuje się odpowiednio przepisy działu III Ordynacji podatkowej. Zgodnie z zawartym w dziale III Ordynacji podatkowej art. 68 § 1 zobowiązanie podatkowe - o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2 - nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Natomiast stosownie do art. 21 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.