Prawo do referendum lokalnego, wyrażającego wolę mieszkańców, nie obejmuje sytuacji gdy mogą oni współkształtować proces decyzyjny w sprawach dotyczących istotnej sprawy danej wspólnoty w innych, ustawowo określonych formach udziału społeczeństwa w postępowaniu.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Wojciech Chróścielewski Sędziowie Małgorzata Stahl (spr.) Tomasz Zbrojewski Protokolant Andżelika Borek po rozpoznaniu w dniu 19 września 2007 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Rady Miejskiej w S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 7 marca 2007 r. sygn. akt III SA/Po 94/07 w sprawie ze skargi Rady Miejskiej w S. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody [...] z dnia [...] nr [...] w przedmiocie przeprowadzenia referendum lokalnego oddala skargę kasacyjną
Wyrokiem z dnia 7 marca 2007 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę Rady Miejskiej w S. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody [...] z dnia [...] nr [...] w przedmiocie przeprowadzenia referendum lokalnego.
W uzasadnieniu tego wyroku Sąd stwierdził, że Rada Miejska w S. w dniu [...] na podstawie art. 2,3,4,17,18 i 19 w zw. z art. 9 i 10 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. Nr 88, poz. 985 ze zm.) podjęła uchwałę nr [...] w sprawie przeprowadzenia referendum odnośnie budowy Zakładu Zagospodarowania Odpadów w S.
Rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia [...] Wojewoda [...] orzekł o nieważności uchwały wskazując, że zgodne z art. 2 ust. 1 ustawy o referendum lokalnym, w drodze referendum mieszkańcy jednostki samorządu terytorialnego wyrażają wolę, co do sposobu rozstrzygania sprawy dotyczącej tej wspólnoty, mieszczącej się w zakresie zadań i kompetencji organów danej jednostki lub w sprawie odwołania organu stanowiącego tej jednostki, a w przypadku gminy także wójta. Tymczasem zadania związane z gospodarką odpadami zostały przekazane do wykonania Związkowi Gmin Zlewni G. (którego członkiem jest gmina S.) na mocy uchwały z dnia 30 grudnia 2003 r.
W skardze na to rozstrzygnięcie nadzorcze Rada Miejska w S. zarzuciła naruszenie art. 2 ust. 1 ustawy o referendum lokalnym przez uznanie, że członkowie społeczności lokalnej są pozbawieni możliwości wyrażenia swojej woli co do sposobu rozstrzygnięcia spraw związanych z budową zakładu zagospodarowania odpadów, ponieważ przekazanie spraw dotyczących gospodarki odpadami Związkowi Gmin Zlewni G. nie pozbawia prawa wypowiadania się w sprawie budowy Zakładu Zagospodarowania Odpadami w S., tym bardziej, że zadania związane z gospodarką odpadami zostały przekazane uchwałą Rady Miejskiej w K. nr XVI/122/2003, a nie uchwałą Rady Miejskiej w S.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalając skargę wskazał, że skarżąca uchwałą z dnia 30 grudnia 2003 r. nr [...] przyjęła Statut Związku Zlewni G. i stała się członkiem celowego związku gmin. Sprawy dotyczące ochrony środowiska, a w tym gospodarowanie odpadami, należą wprawdzie do ustawowych zadań gminy, lecz w wyniku przystąpienia do Związku Gmin zadania te zostały przekazane Związkowi. Przedmiotem referendum może zaś być rozstrzygnięcie istotnej sprawy - ale należącej do kompetencji gminy, tymczasem w wyniku
Sygn. akt II OSK 1029/07 przystąpienia do Związku Gmin, kompetencji tych Gmina nie posiada i nie mogłaby podjąć działań prowadzących do spełnienia woli społeczności lokalnej wyrażonej w referendum. Sąd wskazał ponadto, że prawo mieszkańców do bezpośredniego wyrażania swej woli nie może prowadzić do pozbawienia sensu istnienia Związku Międzygminnego, którego funkcje stałyby się pozorne.
W skardze kasacyjnej od tego wyroku pełnomocnik Rady Miejskiej w S. zarzuciła naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię przepisu art. 2 ust.1 ustawy z dnia 1 września 2000 r. o referendum lokalnym, polegającą na przyjęciu, że przeprowadzenie referendum w przedmiocie lokalizacji i budowy Zakładu Zagospodarowania Odpadów i rozbudowy składowiska odpadów, nie mieści się w kompetencjach Rady Miejskiej S. Z tej przyczyny wniesiono o uchylenie wyroku w całości i uznanie prawa skarżącej do przeprowadzenia referendum lokalnego, a ewentualnie o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu.