Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Rysz Sędzia NSA Cezary Pryca Sędzia del. WSA Marek Krawczak (spr.) Protokolant Izabela Kołodziejczyk po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2022 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Komisji Egzaminacyjnej II stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości do spraw odwołań od wyników egzaminu notarialnego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 stycznia 2019 r. sygn. akt VI SA/Wa 1487/18 w sprawie ze skargi A. L. na uchwałę Komisji Egzaminacyjnej II stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości do spraw odwołań od wyników egzaminu notarialnego z dnia 25 maja 2018 r. nr DZP-II-628-104/17 w przedmiocie ustalenia wyniku egzaminu notarialnego 1) oddala skargę kasacyjną; 2) zasądza od Komisji Egzaminacyjnej II stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości do spraw odwołań od wyników egzaminu notarialnego na rzecz A. L. 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 15 stycznia 2019 r., sygn. akt VI SA/Wa 1487/18 po rozpoznaniu skargi A. L. na uchwałę Komisji Egzaminacyjnej II stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości do spraw odwołań od wyników egzaminu notarialnego z 25 maja 2018 r. nr DZP-II-628-104/17 w przedmiocie ustalenia wyniku egzaminu notarialnego, uchylił zaskarżoną uchwałę; oraz zasądził od Komisji Egzaminacyjnej II stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości do spraw odwołań od wyników egzaminu notarialnego na rzecz skarżącej A. L. koszty postępowania.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekał na podstawie stanu faktycznego:
Komisja Egzaminacyjna II stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości do spraw odwołań od wyników egzaminu notarialnego (dalej: "Komisja II stopnia" lub "Komisja") uchwałą z 25 maja 2018 r., na podstawie art. 74h § 1, § 9 i § 12 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (Dz. U. z 2017 r. poz. 2291, z późn. zm., dalej: "P.n.") w związku z art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 1257, z późn. zm., dalej: "K.p.a."), po rozpatrzeniu odwołania A. L. (dalej: "Zdająca", "Skarżąca"), utrzymała w mocy uchwałę nr 55/2017 z 6 października 2017 r. Komisji Egzaminacyjnej do spraw aplikacji notarialnej przy Ministrze Sprawiedliwości z siedzibą w Warszawie w sprawie ustalenia wyniku egzaminu notarialnego.
W zaskarżonej uchwale, Komisja wskazała, że ww. uchwałą z 6 października 2017 r. Komisji Egzaminacyjnej do spraw aplikacji notarialnej stwierdziła, że Zdająca uzyskała wynik negatywny z egzaminu notarialnego, ponieważ z pierwszego projektu aktu notarialnego otrzymała ocenę niedostateczną. Zdająca z drugiego projektu aktu notarialnego otrzymała ocenę dobrą, natomiast z projektu odmowy dokonania czynności notarialnej albo uzasadnienia jej dopuszczalności ocenę dostateczną.
Powyższą uchwałę I instancji Zdająca zaskarżyła odwołaniem, w którym zakwestionowała ocenę z projektu pierwszego aktu notarialnego.
Komisja Egzaminacyjna II stopnia rozpoznając odwołanie Zdającej wyjaśniła, że z projektu pierwszego aktu notarialnego Zdająca otrzymała od dwóch egzaminatorów ocenę niedostateczną. Komisja opisała przedmiot zadania z pierwszej części egzaminu notarialnego, który polegał na sporządzeniu projektu aktu notarialnego obejmującego umowę zamiany nieruchomości stanowiącej własność spółki K. Sp. z o. o. oraz użytkowania wieczystego i własności budynku przysługujących T. M.
Komisja stwierdziła następnie, że Zdająca popełniła w pracy egzaminacyjnej błąd polegający na powołaniu decyzji Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa z 1 sierpnia 2017 r. o wyrażeniu - na podstawie art. 2a ust. 4 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego (dalej: "u.k.u.r.") - zgody na nabycie nieruchomości rolne, przez T. M., podczas, gdy w tej dacie (do 1 września 2017 r.) organem właściwym do wydania takiej decyzji był Prezes Agencji Nieruchomości Rolnych. Wbrew jednak twierdzeniom egzaminatorów, nie był to błąd, skutkujący nieważnością czynności prawnej bądź taki, który można byłoby zakwalifikować jako powołanie organu niewłaściwego czy też nieistniejącego. Zdaniem Komisji, nie może ujść uwadze, że na skutek zmiany art. 2a ust. 4, wprowadzonej z 1 września 2017 r. przez art. 17 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. (Dz. U. poz. 624), Agencja Nieruchomości Rolnych zastąpiona została przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, zaś Dyrektor Generalny KOWR zastąpił organ w postaci Prezesa ANR i przejął jego kompetencje. Nie zmieniły się natomiast przesłanki nabycia nieruchomości rolnej, określone w art. 2a ust. 4 u.k.u.r. Zdająca prawidłowo zidentyfikowała te przesłanki i przywołała oświadczenie T. M., iż nie spełnia on warunków określonych w art. 5 i art. 6 u.k.u.r., przez co konieczne stało się uzyskanie przez niego zgody organu państwowego na nabycie nieruchomości rolnej. Nie można zatem uznać, jak wskazała Komisja, że Zdająca nie wie, jaki organ (działający na podstawie jakiej ustawy) upoważniony jest do udzielenia takiej zgody. Popełniony zatem przez Zdającą błąd, zdaniem Komisji, należy zaliczyć do błędów istotnych, ale nie eliminujących pracy egzaminacyjnej. Nie może on być porównywany do braku wiedzy, co do tego, kto w danych warunkach legitymowany jest do wydania zgody wymaganej przez ustawę.