Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Zbigniew Czarnik (spr.) Sędzia NSA Cezary Pryca Sędzia del. WSA Elżbieta Kowalik-Grzanka po rozpoznaniu w dniu 18 października 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej D Sp. z o.o. z siedzibą w R od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 września 2016 r. sygn. akt VI SA/Wa 616/16 w sprawie ze skargi D Sp. z o.o. z siedzibą w R na decyzję Komisji Nadzoru Finansowego z dnia [...] grudnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od D Sp. z o.o. z siedzibą w R na rzecz Komisji Nadzoru Finansowego 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 28 września 2016 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (dalej: WSA w Warszawie lub Sąd I instancji) oddalił skargę D Sp. z o.o. z siedzibą w R (dalej: skarżący) na postanowienie Komisji Nadzoru Finansowego (dalej: KNF) z dnia [..] grudnia 2015 r. w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania.
Ze stanu faktycznego sprawy przyjętego przez Sąd I instancji wynika, że w dniu 12 marca 2015 r. do KNF wpłynął wniosek skarżącej o wszczęcie postępowania kontrolnego wobec F S.A. z siedzibą w K celem ustalenia, czy podejmowane przez tę spółkę działania nie naruszają przepisów prawa lub zasad uczciwego obrotu; nakazanie tej spółce, na podstawie art. 227a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. z 2014 r. Nr 157 ze zm.), dalej u.f.i., zaprzestania działań sprzecznych z przepisami prawa lub zasadami uczciwego obrotu w razie stwierdzenia takich działań w wyniku postępowania kontrolnego; nałożenia na tę spółkę sankcji określonych w art. 228 ust. 1 u.f.i., czyli wydania decyzji o cofnięciu zezwolenia albo nałożeniu kary pieniężnej do wysokości 500.000 zł lub obu tych sankcji łącznie w razie stwierdzenia, że działania podejmowane przez F S.A. naruszają przepisy prawa; nakazanie F na podstawie art. 228 ust. 2a u.f.i. zmiany statutu w razie stwierdzenia, że statut ten zawiera postanowienia niezgodne z przepisami ustawy; nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 228 ust. 5 zdanie 2 u.f.i. w przypadku jej wydania.
Postanowieniem z [..] kwietnia 2015 r. KNF odmówiła wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie zastosowania środków nadzoru następczego polegającego na nałożeniu obowiązku lub cofnięciu uprawnienia. Odwołując się do treści art. 227a ust. 1 pkt 1, 2 i 3, art. 228 ust. 1 pkt 1, 2 i 3 oraz art. 228 ust. 2a u.f.i. oraz powołanych w ich treści uprawnień i sankcji organ wskazał, że mogą być one zastosowane wyłącznie z urzędu. Posłużenie się przez ustawodawcę zwrotem "Komisja może" sugeruje działanie w ramach uznania administracyjnego. W takich wypadkach przyjmuje się, że jeśli proces ten ma być uruchomiony w celu udzielenia uprawnienia bądź zwolnienia z obowiązku, to inicjatywa wszczęcia postępowania leży po stronie potencjalnego beneficjanta, którym jest przyszły adresat decyzji. Jeśli zaś sprawa ma dotyczyć nałożenia obowiązku bądź cofnięcia uprawnienia, wówczas należy przyjąć, że uruchomienie procesu stosowania norm administracyjnego prawa materialnego leży w gestii właściwego organu administracji publicznej, a więc następuje z urzędu. Zdaniem organu, złożenie wniosku o wszczęcie postępowania przez podmiot, który nie jest stroną w sprawie zastosowania środków nadzorczych, w postępowaniu wszczynanym z urzędu, nie wszczyna postępowania administracyjnego w tym przedmiocie.
Postanowieniem z dnia [...] grudnia 2015 r. KNF utrzymała w mocy postanowienie z [..] kwietnia 2015 r.
WSA w Warszawie oddalił skargę na powyższe postanowienie. Sąd I instancji wskazał, że spór w sprawie dotyczy możliwości wszczęcia przez KNF na wniosek strony postępowania kontrolnego. Komisja wskazuje, że odmówiła wszczęcia postępowania w sprawie zastosowania środków nadzoru na podstawie art. 227a ust. 1 pkt 1, art. 28 ust. 1 i art. 228 ust. 2a u.f.i. oraz w sprawie nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, ponieważ tylko w tym zakresie mogła zastosować przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r. poz. 267), dalej: k.p.a., w stosunku do wnioskodawcy. Nie mogła jednak na podstawia art. 61a § 1 k.p.a. odmówić wszczęcia postępowania kontrolnego, ponieważ do tego postępowania, w ocenie Komisji, nie stosuje się przepisów k.p.a. Skarżąca twierdzi natomiast odwołując się do brzmienia art. 11 ust. 5 ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (tekst jednolity: Dz.U. z 2015 r. poz. 614 ze zm.), że przepisy k.p.a. stosuje się również do postępowania kontrolnego.