Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Mirosław Trzecki Sędzia NSA Dorota Dąbek Sędzia del. WSA Jacek Czaja (spr.) po rozpoznaniu w dniu 13 kwietnia 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 lipca 2020 r. sygn. akt VI SAB/Wa 9/20 w sprawie ze skargi J.G. spółki z o.o. z siedzibą w K. na bezczynność Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w przedmiocie wniosku J.G. spółki z o.o. z siedzibą w K. z 24 lipca 2018 r. o przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia oraz zażalenia na postanowienie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Krakowie z 22 marca 2018 r. 1. uchyla zaskarżony wyrok w całości; 2. stwierdza, że doszło do bezczynności organu, która nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; 3. oddala wniosek o wymierzenie grzywny; 4. zasądza od Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz J.G. spółki z o.o. z siedzibą w K. 480 (czterysta osiemdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania sądowego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 22 lipca 2020 r., sygn. akt VI SAB/Wa 9/20, po rozpoznaniu skargi J. G. spółki z o.o. z siedzibą w K. na bezczynność Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w przedmiocie wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia oraz rozpoznania zażalenia na postanowienie organu rentowego z 22 marca 2018 r., stwierdził bezczynność w rozpoznaniu wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia uznając, że bezczynność ta miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa, a ponadto wymierzył organowi grzywnę w wysokości 4134,02 zł i orzekł o zwrocie kosztów postępowania na rzecz skarżącej.
Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że za podstawę rozstrzygnięcia sąd pierwszej instancji przyjął następujące ustalenia.
J. G. spółka z o.o. z siedzibą w Krakowie (dalej: skarżąca, spółka) wniosła skargę na bezczynność Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: Prezes ZUS) w rozpoznaniu wniosku z 24 lipca 2018 r. o przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia oraz wniesionego zażalenia na postanowienie ZUS Oddział w Krakowie z 22 marca 2018 r. w sprawie sprostowania omyłki pisarskiej w decyzji ZUS z 15 lipca 2016 r. stwierdzającej nienależność składek na ubezpieczenie zdrowotne za M. G.z tytułu umowy zlecenia zawartej ze skarżącą spółką (płatnikiem składek).
Postanowieniem z 10 czerwca 2019 r. WSA w Warszawie, na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 w zw. z art. 58 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.; dalej cyt. jako: p.p.s.a.) odrzucił skargę spółki jako niedopuszczalną z powodu braku drogi sądowej. WSA uznał, że art. 83b ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 1788 ze zm.; dalej cyt. jako: u.s.u.s.) wyłącza możliwość wniesienia zażalenia na postanowienie organu rentowego w przedmiocie sprostowania decyzji, wydanego na podstawie art. 113 § 1 k.p.a..
Postanowieniem z 21 stycznia 2020 r., sygn. akt II GSK 1450/19, NSA uchylił powyższe postanowienie sądu pierwszej instancji.
W trakcie ponownego rozpoznania sprawy, pełnomocnik organu w piśmie procesowym z 22 czerwca 2020 r. wniósł o umorzenie postępowania, ponieważ 17 czerwca 2020 r. ZUS wydał postanowienie odmawiające przywrócenia skarżącej terminu do wniesienia zażalenia.
Opisanym na wstępie wyrokiem WSA w Warszawie uwzględnił skargę, wskazując w pierwszej kolejności, że zgodnie z art. 190 p.p.s.a. jest związany oceną prawną wyrażoną w postanowieniu NSA z 21 stycznia 2020 r., sygn. akt II GSK 1450/19, w zakresie dopuszczalności zaskarżenia do sądu administracyjnego bezczynności organu rentowego w zakresie rozpoznania wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia oraz zażalenia na postanowienie w przedmiocie sprostowania decyzji.
WSA wskazał, że w sprawie doszło do bezczynności Prezesa ZUS. Wniosek skarżącej o przywrócenie terminu do złożenia zażalenia oraz zażalenie nie zostały rozpoznane w ustawowym terminie, o którym mowa w art. 35 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 256 ze zm.; dalej cyt. jako: k.p.a.). Wniosek ten bezpodstawnie przekazano do Sądu Okręgowego w Krakowie do sprawy o sygn. akt VII U 3635/16. Następnie został on rozpoznany przez organ rentowy dopiero 17 czerwca 2020 r., a więc blisko dwa lata po jego złożeniu, bez wypełnienia obowiązku, o którym mowa w art. 36 § 1 k.p.a. i bez żadnego uzasadnienia dla tak długiego okresu prowadzenia postępowania.