Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Andrzej Grzelak (sprawozdawca), Sędzia NSA Edyta Anyżewska, Sędzia NSA Jan Grzęda, Protokolant Anna Dziewiż, po rozpoznaniu w dniu 27 września 2007 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej B. sp. z o.o. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 marca 2006 r. sygn. akt III SA/Wa 418/06 w sprawie ze skargi B. sp. z o.o. na decyzję Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej [...] nr [...]; [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych oddala skargę kasacyjną.
Zaskarżonym wyrokiem uchylono dwie decyzje, wydane 13 czerwca 2003 r. ([...] i [...]), którymi utrzymano w mocy decyzję organu I instancji z 28 marca 2003 r. ([...]) określającą B. Spółce z o.o. (dalej: B.) stratę w podatku dochodowym od osób prawnych za 1997 r. w wysokości niższej niż wykazanej w zeznaniu CIT - 8 oraz decyzję tegoż organu z 31 marca 2003 r. [...]) określającą B. zobowiązanie w podatku dochodowym od osób prawnych za 1999 r.
W wyroku objętym rozpatrywaną tu skargą kasacyjną - sąd administracyjny uchylił obie zaskarżone przez B. decyzje podatkowe z tym uzasadnieniem, że w pierwszym przypadku ([...]) kara umowna za odstąpienie od umowy nie należy do zamkniętego katalogu wydatków, których nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu (art. 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - t.j. Dz U z 2000 r., Nr 54, poz. 654 ze zm., dalej: "updp") oraz że zapłata kary umownej za odstąpienie od umowy, jeżeli przedsiębiorca mógł z dużym prawdopodobieństwem spodziewać się osiągnięcia inną drogą większego przychodu, może być wydatkiem zaliczonym do kosztów uzyskania przychodu, a w drugim ([...]) - stwierdził, że kwota otrzymana od P. tytułem depozytu gwarancyjnego nie stanowi nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 12 ust 1 pkt 2 updp, jak również że kwotę wydatkowaną na wyrównanie straty kursowej kontrahenta można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu, jeżeli poniesienie tego wydatku ma na celu otrzymanie przychodu z innego tytułu.
Zatem w przedstawionych dotąd kwestiach skarga sądowa B. uzyskała powodzenie, stąd nie są one obecne w skardze kasacyjnej jako przedmiot dalszego sporu.
Zarazem jednak sąd administracyjny w zaskarżonym wyroku podzielił stanowisko organu wyrażone w decyzji określającej zobowiązanie w podatku dochodowym od osób prawnych za 1999 r. w następujących kwestiach:
- zaliczenia do przychodu roku 1999 należności otrzymanej przez B. z tytułu umowy sprzedaży zawartej 11 marca 1999 r., której przedmiotem było prawo użytkowania wieczystego i nakłady inwestycyjne poniesione na budowę tzw. S. W.
- zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów 1999 r. kosztu nabycia przez B. od Gminy W. prawa użytkowania wieczystego oraz kosztów poniesionych na budowę S.W.
- wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów B. wynagrodzenia z tytułu pośrednictwa w zbyciu nieruchomości, wypłaconego Spółce P. T. T. na C..
Uzasadniając takie rozstrzygnięcie sąd wywodził, że zgodnie z art. 12 ust 3 updp, za przychody związane z działalnością gospodarczą uważa się także przychody należne, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane. Wprawdzie pojęcie przychodów należnych nie zostało zdefiniowane w ustawie, jednak posłużyć tu może - jak powoływał się sąd - definicja zawarta w wyroku SN z 26.03.1993 r. (III ARN 6/93, OSNC 1/94, poz. 23), według której przychody należne to te, które wynikają ze źródła przychodów, np. z działalności gospodarczej i stały się w jej następstwie należnością (wierzytelnością), tyle tylko, że jeszcze faktycznie nie uzyskaną. Oznacza to, że przychody takie powinny wpłynąć do firmy, zgodnie z ich zaksięgowaniem, lecz jeszcze to nie nastąpiło. Podatnik może jednak skutecznie domagać się uiszczenia tej należności. Ponieważ zaś na podstawie warunkowej umowy sprzedaży zawartej 9 grudnia 1998 r. podatnik nie mógł skutecznie domagać się zapłaty, bowiem wymagalność jej (możliwość dochodzenia) powstała dopiero wskutek zawarcia umowy przenoszącej prawo 11 marca 1999 r., tym samym przychód jaki powstał z tego tytułu stał się należny w roku 1999, a nie w 1998 - jak przyjmował podatnik.