Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Stanisław Bogucki, Sędzia NSA Jerzy Rypina (sprawozdawca), Sędzia WSA del. Marta Waksmundzka-Karasińska, Protokolant Katarzyna Łysiak, po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2016 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej P. G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 14 listopada 2013 r., sygn. akt III SA/Po 987/13 w sprawie ze skargi P. G. na decyzje Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 2 maja 2013 r., nr [...], [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji ostatecznej w sprawie podatku od spadków i darowizn 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od P. G. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu 180 (słownie: sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 14 listopada 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu (sygn. akt III SA/Po 987/13) oddalił skargę P. G. na decyzje Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 2 maja 2013 r. w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie ustalenia zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn.
Sąd pierwszej instancji przedstawiając stan sprawy wskazał, że decyzjami z dnia 18 grudnia 2008 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w R. ustalił stronie zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn w wysokości 99.460 zł z tytułu darowizny dokonanej przez D. G. (matkę strony) i w kwocie 99.460 zł z tytułu darowizny dokonanej przez B. G. (ojca strony). W motywach tych decyzji organ pierwszej instancji wyjaśnił, że darowizna 360.000 dolarów nie została zgłoszona do opodatkowania. Od powyższych decyzji podatnik nie składał odwołania.
W pismach datowanych 22 listopada 2012 r. skarżący zawarł wnioski o stwierdzenie nieważności powyższych decyzji. Jako podstawę wniosków wskazał art. 247 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r., nr 8, poz. 60 ze zm.) stwierdzając, że rażąco naruszono art. 5 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. 2004 r., nr 142, poz 1514 ze zm.), dalej: u.p.s.d. w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. nr 222, poz. 1629) poprzez pominięcie w rozstrzygnięciach darczyńców D. G. i B. G. jako podatników, na których ciążył solidarny obowiązek podatkowy oraz poprzez brak stwierdzenia w decyzjach o solidarnym charakterze tej odpowiedzialności. Decyzjami z 14 lutego 2013 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu odmówił stwierdzenia nieważności powyższych decyzji. Swoje stanowisko utrzymał decyzjami z dnia 2 maja 2013 r. Podkreślił też, że postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji jest samodzielnym postępowaniem, którego istotą nie jest ponowne merytoryczne rozpatrzenie sprawy, a jedynie ustalenie, czy dana decyzja jest dotknięta jedną z wad stanowiących przesłankę stwierdzenia nieważności. Organ przeanalizował pojecie "rażącego naruszenie prawa" w orzecznictwie sądowym i uznał, że nie ma miejsca rażące naruszenie prawa w sytuacji, gdy w orzecznictwie lub w doktrynie wskazuje się na możliwość rozbieżnej interpretacji konkretnej normy. Podkreślił także, że kwestię nieważności decyzji należy analizować przez pryzmat jej treści. Wskazał na przepis art. 5 u.p.s.d. i wywiódł, że obie strony umowy darowizny winny być objęte postępowaniem w przedmiocie wymiaru podatku i do obu stron winna być skierowana decyzja o solidarnej odpowiedzialności, której doręczenie spowoduje powstanie zobowiązania podatkowego, wynikającego z tego obowiązku. Dyrektor Izby Skarbowej podkreślił jednak, że orzecznictwo sądowe zajmowało różne stanowiska co do adresata obowiązku podatkowego w przypadku powołania się na darowiznę niezgłoszoną do opodatkowania. Podsumowując stwierdził, że postępowanie w sprawie o stwierdzenie nieważności jest samodzielnym postępowaniem administracyjnym, którego istotą jest ustalenie, czy decyzja jest dotknięta jedną z wad stanowiących przesłankę stwierdzenia nieważności natomiast w ramach tego postępowania organ administracji nie może rozpatrywać sprawy, w której wydano decyzję, i która jest objęta wnioskiem o stwierdzenie nieważności. Wobec powyższego jedynie w postępowaniu odwoławczym od decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 18 grudnia 2008 r. skarżący mógłby skutecznie zakwestionować te decyzje.