W postępowaniu o stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznej z powodu rażącego naruszenia prawa należy kierować się przede wszystkim gramatyczną wykładnią tego pojęcia, eliminując przy ocenie wystąpienia takiej kwalifikowanej wady decyzji elementów rozstrzygnięcia sprawy co do jej istoty.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Bogusław Dauter, Sędziowie NSA Edyta Anyżewska (spr.), Stanisław Bogucki, Protokolant Krzysztof Kołtan, po rozpoznaniu w dniu 24 marca 2006 r. na rozprawie w Wydziale II Izby Finansowej sprawy ze skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 16 listopada 2004 r. sygn. akt I SA/Wr 3601-3606/02 w sprawie ze skargi Julii K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia 7 sierpnia 2002 r. (...) w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji Prezydenta W. z dnia 20 czerwca 2001 r. nr ewidencyjny 321465 ustalających zobowiązanie w podatku od nieruchomości za lata 1996-2001 1. uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu we Wrocławiu do ponownego rozpoznania, 2. zasądza od Julii K. na rzecz Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. kwotę 480 (czterysta osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 16 listopada 2004 r., I SA/Wr 3601-3606/02 Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu uchylił decyzje Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia 7 sierpnia 2002 r. w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji Prezydenta W. z dnia 20 czerwca 2001 r. ustalających Władysławowi K. zobowiązania w podatku od nieruchomości za lata 1996-2001.
W uzasadnieniu powyższego wyroku wskazano, iż Władysław K., będący najemcą garażu należącego do Gminy W., pismem z dnia 10 października 2001 r. wystąpił o stwierdzenie nieważności adresowanych do niego decyzji ustalających wymiar podatku od nieruchomości za lata 1996-2001. Po śmierci Władysława K. wniosek ten podtrzymała żona zmarłego Julia K. W uzasadnieniu żądania podniesiono, iż decyzje w sprawie podatku od nieruchomości wydano z rażącym naruszeniem prawa. Władysław K. nie był bowiem właścicielem lub samoistnym posiadaczem garażu, który nie był wyodrębniony prawnie, ale tylko jego najemcą. Jednocześnie odwołano się do poglądu wyrażonego w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 czerwca 200l r., FPK 54/00, zgodnie z którym posiadacz lokalu niewyodrębnionego prawnie nie jest podatnikiem podatku od nieruchomości stanowiącej własność jednostki samorządu terytorialnego.
Decyzjami z dnia 26 lutego 2002 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. odmówiło stwierdzenia nieważności decyzji wskazując, iż nie naruszały one prawa w sposób rażący w rozumieniu art. 247 par. 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./, dalej O.p. Organ I instancji zwrócił uwagę na rozbieżności istniejące w orzecznictwie na gruncie przepisu art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach o opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31 ze zm./, dalej u.p.o.l., a od 1 stycznia 1997 r. art. 2 ust. 1 pkt 3. Zdaniem organu powołana przez wnioskodawcę uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 czerwca 2001 r. pozwala wprawdzie uznać, iż decyzje wymierzające Władysławowi K. podatek od nieruchomości są niezgodne z prawem, jednakże nie można przyjąć, aby naruszały one prawo w sposób rażący. Rażące naruszenie prawa stanowi bowiem wyraz ewidentnego i jasno uchwytnego błędu w interpretacji prawa, a odmienność wykładni budzących wątpliwości przepisów prawa nie może być podstawą żądania stwierdzenia nieważności decyzji, których podstawą były takie przepisy. Argumentację tę jak i wnioski z niej płynące organ samorządowy podtrzymał, po rozpatrzeniu odwołania, w zaskarżonych decyzjach.
W skardze do sądu administracyjnego i odpowiedzi na tę skargę strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.
Rozpoznając skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w pierwszym rzędzie odniósł się do pojęcia "rażącego naruszenia prawa" podkreślając, iż organy podatkowe rozstrzygając w tej materii nie działają na zasadzie uznania administracyjnego. Zdaniem Sądu naruszenie prawa będzie kwalifikowane jako "rażące", jeśli czynność organu podatkowego lub istota załatwienia sprawy są w swej treści zaprzeczeniem obowiązującej regulacji prawnej. Podkreślając odrębności w rozumieniu "rażącego naruszenia prawa" i stwierdzania nieważności decyzji podatkowych w porównaniu z innymi decyzjami administracyjnymi, wyjaśniono, iż w tego typu sprawach w pierwszej kolejności należy ustalić, czy stosunek prawnopodatkowy został prawidłowo ujawniony i ukształtowany. Zobowiązanie podatkowe i jego wysokość muszą mieć bowiem umocowanie w normach ustawowych kształtujących prawa i obowiązki podatnika. Jednocześnie podniesiono, iż wysokość podatku odzwierciedla prawo i wobec tego zarówno istnienie zobowiązania podatkowego, jak i jego wysokość powinny być uznane za samodzielne /samoistne/ kryterium oceny rażącego naruszenia prawa materialnego.