Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Stanisław Bogucki (sprawozdawca), Sędzia NSA Antoni Hanusz, Sędzia WSA (del.) Alicja Polańska, Protokolant Krzysztof Zaleski, po rozpoznaniu w dniu 25 września 2019 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej A. R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 6 grudnia 2017 r., sygn. akt I SA/Ol 606/17 w sprawie ze skarg A. R. na decyzje Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Elblągu z dnia 5 czerwca 2017 r., nr [...] w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji w sprawie łącznego zobowiązania pieniężnego za lata od 2008 do 2013 oddala skargę kasacyjną.
1. Wyrokiem z dnia 6 grudnia 2017 r. o sygn. I SA/Ol 606/17 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie oddalił skargi A. R. (dalej: skarżący) na decyzje Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Elblągu (dalej: SKO w Elblągu) z dnia 5 czerwca 2017 r., nr [...], wydane w przedmiocie wznowienia postępowania w sprawie łącznego zobowiązania pieniężnego za lata od 2008 do 2013. Jako podstawę prawną powołano art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1302 ze zm., dalej: p.p.s.a.). Wyrok (podobnie, jak pozostałe powołane w uzasadnieniu orzeczenia) jest dostępny na stronie internetowej http://orzeczenia.nsa.gov.pl/.
2. Stanowiska stron w postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.
2.1. Skargę kasacyjną od ww. wyroku WSA w Olsztynie do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł skarżący (reprezentowany przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu - radcę prawnego), który zaskarżył ten wyrok w całości. Sformułował również wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku w zakresie ustalenia zobowiązania podatkowego za lata 2008-2013, a także o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego. Na podstawie art. 174 pkt 1 p.p.s.a. zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie prawa materialnego przez nieuwzględnienie art. 240 § pkt 7 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.; dalej: o.p.) i przyjęcie, że nie powstała przesłanka wznowienia postępowania zdefiniowana w ww. przepisie polegająca na wydaniu decyzji wymiarowych za ww. lata w oparciu o uchyloną decyzję wydaną w roku 2005.
2.2. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Elblągu nie skorzystało z możliwości wniesienia odpowiedzi na skargę kasacyjną.
3. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
3.1. Skarga kasacyjna podlega oddaleniu, gdyż zaskarżony wyrok WSA w Olsztynie odpowiada prawu. W skardze kasacyjnej zarzucono naruszenie prawa materialnego.
3.2. Zasadnicza kwestia sporna w rozpoznawanej sprawie sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy zaistniały prawne podstawy do wznowienia postępowania i uchylenia decyzji w przedmiocie łącznego zobowiązania pieniężnego za lata od 2008 do 2013. Skarżący powołał się na podstawę określoną w art. 240 § 1 pkt 7 o.p., zgodnie z którym w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli decyzja została wydana na podstawie innej decyzji lub orzeczenia sądu, które następnie zostały uchylone, zmienione, wygaszone lub stwierdzono ich nieważność w sposób mogący mieć wpływ na treść wydanej decyzji. Według skarżącego taką podstawą w rozpoznawanej sprawie było wydanie przez SKO w Elblągu decyzji z dnia 27 października 2005 r. w sprawie zmiany decyzji ostatecznej ustalającej łączne zobowiązanie pieniężne za 2005 r. i umorzenie postępowania przed organem pierwszej instancji. Tego stanowiska nie podzieliło zarówno SKO w Elblągu, jak i WSA w Olsztynie.
Stanowisko wyrażone przez WSA w Olsztynie w zaskarżonym wyroku zasługuje na uwzględnienie. Wznowienie postępowania jest nadzwyczajnym trybem wzruszenia decyzji, odstępstwem od wyrażonej w art. 128 o.p. zasady trwałości - jednej z fundamentalnych zasad postępowania podatkowego. W systemie prawa polskiego każda ostateczna decyzja podatkowa korzysta z domniemania prawidłowości (legalności). Powyższe powoduje, że wszelkie decyzje ostateczne organów podatkowych, zgodnie z zasadą ich trwałości, mogą być weryfikowane zupełnie wyjątkowo, wyłącznie w określonych trybach nadzwyczajnych, bowiem stabilizacja porządku prawnego jest wartością większą niż potrzeba eliminowania z obrotu prawnego wadliwych decyzji. Wyznaczone przepisami odstępstwa od zasady trwałości ostatecznej decyzji administracyjnej stanowią zatem wyjątek od zasady. Wznowienie postępowania ma na celu stworzenie prawnej możliwości ponownego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego i podjęcia ponownego rozstrzygnięcia sprawy zakończonej decyzją ostateczną, jeżeli postępowanie podatkowe przed organem podatkowych było dotknięte choć jedną z kwalifikowanych wad procesowych wymienionych w art. 240 § 1 o.p. Postępowanie wznowieniowe nie jest kontynuacją postępowania zwykłego i nie może być wykorzystane do pełnej merytorycznej kontroli decyzji, gdyż inna jest waga zakresu naruszeń prawa uwzględnianych w tymże postępowaniu.