Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Bogdan Lubiński, Sędzia NSA Jolanta Sokołowska (sprawozdawca), Sędzia WSA del. Maciej Kurasz, Protokolant Katarzyna Nowik, po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2018 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej G. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 2 marca 2016 r. sygn. akt III SA/Po 717/15 w sprawie ze skargi G. W. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 15 maja 2015 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty w podatku od czynności cywilnoprawnych 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości i sprawę przekazuje Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania, 2) zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Poznaniu na rzecz G. W. kwotę 1440 (jeden tysiąc czterysta czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 2 marca 2016 r., sygn. akt III SA/Po 717/15, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę G. W. (dalej jako: "skarżący") na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 15 maja 2015 r. w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty w podatku od czynności cywilnoprawnych.
Sąd pierwszej instancji przedstawił następujący stan faktyczny sprawy:
W dniu 17 czerwca 2014 r. do Naczelnika Urzędu Skarbowego w G. wpłynął wniosek skarżącego o stwierdzenie nadpłaty w podatku od czynności cywilnoprawnych w kwocie 7.000 zł wraz z odsetkami, z tytułu nabycia nieruchomości. Skarżący twierdził, że umowa sprzedaży nieruchomości zabudowanej o powierzchni 582 m² położonej w T. przy ul. K., zwarta dnia 7 maja 2009 r. pomiędzy nim a sprzedającym - K. R. ma charakter pozorny i jest bezwzględnie nieważna, gdyż zarówno kupujący, jak i sprzedający nigdy nie mieli zamiaru jej zawrzeć. Skarżący zaznaczył, że nigdy żadnych pieniędzy za tę nieruchomość nie przekazywał sprzedającemu. Utrzymywał, że nieruchomość prawdopodobnie miała być przedmiotem darowizny, ewentualnie testamentu sporządzonego w formie aktu notarialnego. Powołując się na treść art. 83 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121 ze zm., dalej jako: "K.c.") oraz art. 199a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.; dalej jako: "O.p.") skarżący podniósł, że nieważność bezwzględna istnieje z mocy samego prawa, bez potrzeby składania jakichkolwiek oświadczeń. Poinformował, że sprzedający zmarł w dniu 19 listopada 2013 r., a on jest jego jedynym spadkobiercą i działa w postępowaniu również w tym charakterze. Do wniosku skarżący załączył oświadczenia, z których wynika, że sprzedający zarówno w 2009 r., jak i wcześniej nie chciał ani nie sprzedał nieruchomości, a wspomniana umowa sprzedaży z dnia 7 maja 2009 r. była pozorna, natomiast skarżący nie kupował ww. nieruchomości.
Decyzją z dnia 17 listopada 2014 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w G. odmówił skarżącemu stwierdzenia wnioskowanej nadpłaty wraz z odsetkami. Organ uznał, że złożone przez skarżącego oraz sprzedającego oświadczenia w sprawie nieważności umowy sprzedaży nieruchomości są niewystarczające dla uznania, iż umowa ta była nieważna. Pomimo wezwania organu skarżący nie złożył zeznań, a ponadto nie przedstawił innych dowodów świadczących o tym, że transakcja sprzedaży była pozorna i w związku z tym bezwzględnie nieważna. Przesłuchanie sprzedającego było natomiast niemożliwe ze względu na jego zgon w dniu 19 listopada 2013 r. Skoro zatem strony zawarły ważną umowę sprzedaży, w momencie jej podpisania powstał obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych. Akt notarialny zawierał wszystkie wymogi formalne. Umowa sprzedaży jest w obrocie prawnym, nie została unieważniona ani zmieniona przez sąd, zatem wywołuje skutki podatkowe.