Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Antoni Hanusz (sprawozdawca), Sędziowie: NSA Edyta Anyżewska, NSA Jacek Brolik, Protokolant Paweł Koluch, po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2008 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej A. sp. z o.o. z siedzibą w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 maja 2007 r. sygn. akt III SA/Wa 16/07 w sprawie ze skargi A. sp. z o.o. z siedzibą w W. na decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 27 października 2006 r. nr [...] w przedmiocie nadpłaty w opłatach na rzecz Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od A. sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie na rzecz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego kwotę 5.400 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
II FSK 1290/07
Uzasadnienie
1. Wnioskiem z dnia 9 maja 2006 r. "A" Sp. z o.o., , zwróciła się do Dyrektora Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej o stwierdzenie nadpłaty z tytułu wpłaty dokonanej w dniu 2 maja 2006 r. w wysokości 267.219,73 zł na rzecz Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Jako podstawę wniosku wskazała art. 75 §1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm., dalej Op) w zw. z art. 19 ust. 9 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o kinematografii (Dz. U. Nr 132, poz. 1111, z późn. zm.). W uzasadnieniu wniosku skarżąca podniosła, iż art. 19 ust. 5 ustawy o kinematografii ustanawiający obowiązek dokonywania powyższych wpłat jest sprzeczny z art. 6 ust. 1 i ust. 3 Dyrektywy nr 2002/20/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie zezwoleń na udostępnienie sieci i usług łączności elektronicznej (Dz. U. UE L 02.108.21 z dnia 24 kwietnia 2002 r.), powoływanej dalej jako "Dyrektywa o zezwoleniach" lub "Dyrektywa", oraz normami zawartymi w Konstytucji RP. Wskazała m.in., iż opłaty przewidziane w tym przepisie nie są dopuszczalne na gruncie Dyrektywy o zezwoleniach, o czym świadczy regulacja zawarta w pkt 20 tej Dyrektywy. W takiej sytuacji Dyrektywa ta znajduje pierwszeństwo zastosowania przed ustawą o kinematografii, na podstawie art. 91 ust. 3 Konstytucji RP (Dz. U. z 1997 roku Nr 78, poz. 483). Skarżąca zarzuciła także, iż obowiązek dokonywania wpłat na rzecz Instytutu narusza art. 2 Konstytucji w zakresie wynikającej z tego przepisu zasady pewności prawa w zakresie danin publicznych oraz zasady bezpieczeństwa prawnego, a także ochrony praw nabytych. Skarżąca zarzuciła również naruszenie art. 20, art. 22 i art. 31 ust. 3 Konstytucji, w zakresie zasady wolności działalności gospodarczej, dopuszczalności jej ograniczenia tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny oraz zasady proporcjonalności. W dniu 23 maja 2006 r. Dyrektor Instytutu podjął rozstrzygnięcie, zatytułowane jako "Stanowisko Dyrektora Instytutu" w którym stwierdził, iż "wszelkie wpłaty dokonywane przez skarżącą są w obowiązującym stanie prawnym należne Instytutowi i dla skarżącej, obowiązkowe". Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego uchylił powyższe rozstrzygnięcie oraz przekazał sprawę organowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Następnie Dyrektor Instytutu decyzją z dnia 17 sierpnia 2006 r. w oparciu o przepis art. 19 ust. 5 i ust. 9 ustawy o kinematografii, w związku z art. 75 §1 Op oraz art. 104 § 1 i § 2, art. 107, art. 127, art. 128, art. 129 § 1 i § 2 oraz art. 138 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 roku NR 98 POZ. 1071) odmówił stwierdzenia nadpłaty z tytułu uiszczonej na rzecz Instytutu kwoty. Organ pierwszej instancji stwierdził w uzasadnieniu, że przepis art. 19 ust. 5 ustawy o kinematografii określający wysokość obowiązkowych opłat na rzecz Instytutu jest przepisem powszechnie obowiązującym. W jego ocenie dokonanie wpłaty przez skarżącą stanowiło wykonanie ciążącego na stronie obowiązku publicznoprawnego. Nadto wskazano, iż na podstawie obowiązujących przepisów prawa możliwe byłoby stwierdzenie nadpłaty jedynie w przypadku, gdyby skarżąca dokonała wpłaty w błędnie obliczonej (zawyżonej) wysokości. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego decyzją z dnia 27 października 2006 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu organ wskazał również, iż w art. 19 ust. 5 ustawy o kinematografii nałożono na operatorów telewizji kablowej obowiązek dokonywania wpłat na rzecz Instytutu w wysokości 1,5% przychodu uzyskanego z tytułu przychodów pochodzących z opłat za dostęp do reemitowanych programów telewizyjnych oraz świadczenia usług reemisji. Organ odwoławczy stwierdził, że wpłaty wnoszone przez operatorów telewizji kablowej, na podstawie art. 19 ust. 5 ustawy o kinematografii, mają cechy charakterystyczne dla danin publicznych o charakterze celowym. Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 roku o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104). Dlatego też wpłaty dokonywane przez podmioty wskazane w art. 19 ust. 5 ustawy o kinematografii na rzecz Instytutu stanowią daniny publiczne w rozumieniu przyjętym w art. 217 Konstytucji RP. Przepis art. 19 ustawy o kinematografii, regulujący wpłaty na rzecz Instytutu, zawiera w sobie wszystkie elementy stosunku daninowego wskazane w art. 217 Konstytucji RP. Odnosząc się natomiast do zarzutu, że decyzja organu pierwszej instancji naruszała art. 6 Dyrektywy 2002/20/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie zezwoleń, organ odwoławczy stwierdził, że opłata wnoszona do PISF wynikała z przepisów prawa i nie była nakładana jako obowiązek towarzyszący zezwoleniu ogólnemu. Stąd przedmiotowa opłata nie może być analizowana z punktu widzenia art. 6 Dyrektywy o zezwoleniach, który dotyczy obowiązków nakładanych wraz z udzieleniem zezwolenia ogólnego. W ocenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego przepisy ustawy o kinematografii nakładające obowiązek wpłat na rzecz PISF nie naruszają art. 6 Dyrektywy. 2. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w zaskarżonym wyroku ocenił, że decyzja Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 27 października 2006 roku nie narusza prawa. Sąd stwierdził, że zasadniczym zarzutem podniesionym przez skarżącą w skardze oraz w uprzednich pismach procesowych było rażące naruszenie przez organy administracyjne przepisów art. 6 ust. 1 i ust. 3 Dyrektywy o zezwoleniach w związku z załącznikiem do tej dyrektywy. Skarżąca zarzuciła w skardze, iż ustanowiony na mocy art. 19 ust. 5 ustawy o kinematografii obowiązek dokonywania wpłat na rzecz Instytutu sprzeczny jest z prawem wspólnotowym. Sąd podzielając w tej mierze stanowisko zaprezentowane w zaskarżonej decyzji uznał, iż zarzuty skarżącej odnoszące się naruszenia prawa wspólnotowego w szczególności przepisów Dyrektywy o zezwoleniach nie zasługują na uwzględnienie. W ocenie Sądu obowiązek wnoszenia opłat na rzecz Instytutu wynikający z art. 19 ust. 5 ustawy o kinematografii nie jest objęty zakresem regulacji Dyrektywy o zezwoleniach i w związku z tym nie może być analizowany w kontekście art. 6 tej Dyrektywy i zawartych w tym przepisie wymogów odnoszących się do ogólnego zezwolenia na udostępnianie sieci i świadczenie usług w zakresie łączności elektronicznej. Sąd jako nieuzasadnione uznał również zarzuty skarżącej, iż art. 19 ust. 5 ustawy o kinematografii narusza przepisy Dyrektywy o zezwoleniach. Za nietrafiony Sąd uznał także przedstawiony przez skarżącą pogląd wydania przez organy orzekające w przedmiotowej sprawie rozstrzygnięć z naruszeniem przepisu art. 88 ust. 3 Traktatu WE określającym nakaz informowania Komisji Europejskiej o planach przyznania pomocy publicznej. Sąd wskazał, że sprawa dofinansowania przez Instytutu przedsięwzięć z zakresu kinematografii w ramach pomocy publicznej udzielonej przez państwo na rzecz przygotowania projektów filmowych, produkcji filmów, dystrybucji i rozpowszechnia filmów, promocji polskiej twórczości oraz upowszechnienia kultury filmowej, w tym produkcji filmów przez środowiska polonijne wykracza poza zakres rozpoznawanej sprawy dotyczącej zasadności nadpłaty z tytułu wpłat na Instytutu. Za nietrafione Sąd pierwszej instancji uznał także przedstawione w skardze zarzuty dotyczące naruszeń przez organy administracji uregulowań zawartych w Konstytucji RP. Dokonując ich analizy Sąd przytoczył uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 października 2006 r., sygn. K 12/06 (OTK-A 2006/9/120), w którym Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż z przepisów ustawy o finansach publicznych oraz ustawy Ordynacja podatkowa, wynika że wpłata, której obowiązek został nałożony na określone podmioty w ustawie o kinematografii, jest daniną publiczną w rozumieniu ustawy o finansach publicznych. 3. W skardze kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego spółka z o.o. "A" zaskarżyła wskazany powyżej wyrok w całości, zarzucając mu naruszenie art. 6 ust. 1 i ust. 3 dyrektywy nr 2002/20/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie zezwoleń na udostępnienie sieci i usług łączności elektronicznej (Dz. Urz. WE L 108 z 24.4.2002) w zw. z Załącznikiem do Dyrektywy oraz art. 2, art. 20, art. 22, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2, art. 64 ust. 1 i 2, art. 64 ust. 1 i 2 oraz art. 84 Konstytucji RP. Wskazując na powyższe zarzuty spółka wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie oraz zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego. Dodatkowo skarżąca spółka złożyła wniosek o przedstawienie pytania prejudycjalnego do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w przedmiocie wykładni art. 6 ust. 1 Dyrektywy nr 2002/20/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 roku w sprawie zezwoleń na udostępnianie sieci i usług łączności elektronicznej (Dz. Urz. WE L 108 z 24 kwietnia 2002 roku) w związku z Załącznikiem do dyrektywy o zezwoleniach. Pytanie miało dotyczyć kwestii, czy w świetle powołanego powyżej przepisu Dyrektywy o zezwoleniach Państwo Członkowskie uprawnione jest do nałożenia na operatora kablowego daniny pochodzącej z przychodu uzyskanego z tytułu przychodów pochodzących z opłat za dostęp do remitowanych programów telewizyjnych oraz świadczenia usług reemisji na rzecz państwowej osoby prawnej w celu finansowania krajowej kinematografii. 4. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego w odpowiedzi na skargę kasacyjną wniósł o jej oddalenie w tym i wniosku o przedstawienie pytania prejudycjalnego Europejskiemu Trybunałowi Sprawiedliwości, jak również zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.