Zarachowanie wierzytelności jako przychodu należnego jest, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. 2000 nr 54 poz. 654 ze zm./ warunkiem sine qua non do zaliczenia straty ze sprzedaży tej wierzytelności w poczet kosztów uzyskania przychodów, jednakże zarachowana w ten sposób wierzytelność podlega zaliczeniu w poczet straty w wysokości jej wartości nominalnej, a więc z podatkiem od towarów i usług.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jerzy Rypina, Sędziowie NSA Edyta Anyżewska, Sylwester Marciniak (sprawozdawca), Protokolant Marta Sarnowiec, po rozpoznaniu w dniu 5 października 2006 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 1 czerwca 2005 r., sygn. akt I SA/Gl 1501/04 w sprawie ze skargi "M." sp. z o. o. w K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 26 sierpnia 2004 r., (...) w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych za 2000 r. oddala skargę kasacyjną.
1. Zaskarżonym wyrokiem z dnia 1 czerwca 2005 r. /I SA/Gl 1501/04/ Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, po rozpatrzeniu skargi "M." sp. z o.o. w K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 26 sierpnia 2004 r., (...), w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych, uchylił zaskarżoną decyzję oraz orzekł, że decyzja nie może być wykonana w całości do czasu uprawomocnienia się wyroku.
2. W uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji ustalił, iż decyzją organu podatkowego I instancji z dnia 24 listopada 2003 r. określono spółce zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych za rok 2000 w kwocie 39.455,93 zł. Organ podatkowy dokonał korekty zobowiązania podatkowego na kwotę 217.930 zł kwestionując m.in.
- zaniżenie dochodu do opodatkowania z tytułu trzech umów cesji wierzytelności na kwotę 182.420,52 zł: 1/ z umowy cesji wierzytelności z firmą "C." - Tomasz C. w kwocie 273.318,10 zł, należnej spółce od Fabryki "W." S.A. w O.-W. z tytułu sprzedaży towarów za cenę 256.919,01 zł. Różnicę pomiędzy wartością sprzedaży wierzytelności a ceną sprzedaży /16.399,09 zł/ spółka zakwalifikowała jako koszty uzyskania przychodu za sierpień 2000 r., tymczasem zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, chyba że wierzytelność ta została uprzednio zarachowana jako przychód należny. Przychodem należnym jest natomiast wartość netto scedowanej wierzytelności - 224.031,23 zł. Zatem sprzedając wierzytelność spółka nie poniosła straty w wysokości 16.399,09 zł ale zysk w wysokości 32.887,78 zł, a więc zaniżyła dochód do opodatkowania na kwotę 49.286,87 zł; 2/ z umowy z firmą "M-B" sp. z o.o. o przeniesieniu wierzytelności na kwotę 646.178,72 zł za cenę 607.400 zł - cedowana wierzytelność stanowiła wartość brutto należności /wartość netto - 603.905,35 zł oraz podatek VAT - 42.273,37 zł/, a zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszt uzyskania przychodów podatku od towarów i usług, stąd też kwota 42.273,37 zł została bezpodstawnie zaliczona do kosztów uzyskania przychodów; 3/ z umowy przelewu wierzytelności z firmą "C." sp. z o.o. w L. w kwocie 302.867,61 zł za cenę 212.007,33 zł. Ponieważ wierzytelność wynikała z należności z tytułu przedpłaty spółki na poczet odbioru wyrobów powstałych w następstwie porozumień kompensacyjnych, spółka niewłaściwie zaliczyła do kosztów uzyskania przychodów kwotę 90.860,28 zł stanowiącą różnicę pomiędzy należną przedpłatą a ceną sprzedaży wierzytelności, bowiem nie uważa się za koszty uzyskania przychodów straty poniesionej w wyniku sprzedaży wierzytelności, która nie była wcześniej zarachowana na przychód należny, a przedpłata otrzymana od odbiorcy na poczet przyszłych dostaw nie stanowi przychodu należnego;
- zaniżenie przez spółkę przychodów roku 2000 o kwotę 76.184,90 zł poprzez nieujęcie nieodpłatnego świadczenia w postaci niewypłacenia udziałowcom w terminie dywidendy za rok 1999 w wysokości 800.000 zł. Organ ustalił wartość nieodpłatnego świadczenia w oparciu o minimalne stopy procentowe przy udzielaniu kredytów na działalność gospodarczą w bankach komercyjnych, przyjmując jako okres korzystania przez spółkę z nieodpłatnego świadczenia okres od dnia podjęcia uchwały w zakresie podziału zysku do dnia poprzedzającego wypłatę kolejnych rat dywidend;