Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Jerzy Rypina, Sędzia NSA Tomasz Zborzyński, Sędzia WSA del. Maciej Kurasz (sprawozdawca), Protokolant Justyna Nawrocka, po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2016 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej P. N. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 22 stycznia 2014 r. sygn. akt I SA/Po 1085/13 w sprawie ze skargi P. N. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. z dnia 14 sierpnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie zaniechania poboru podatku rolnego oddala skargę kasacyjną.
1. Wyrokiem z dnia 22 stycznia 2014 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu sygn. akt I SA/Po 1085/13 oddalił skargę P. N. (dalej jako "Strona", "Skarżący") na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lesznie z dnia 14 sierpnia 2013 r. w przedmiocie odmowy zaniechania poboru podatku rolnego za poszczególne kwartały 2012 i 2013 r.
2. W orzeczeniu na podstawie akt administracyjnych ustalono następujący stan faktyczny: Skarżący wnioskiem z dnia 11 września 2012 r. wystąpił do Burmistrza Gminy C. z prośbą o zaniechanie poboru podatku rolnego ustalonego decyzją z dnia 7 lutego 2012 r., nr 848, w części dotyczącej III i IV raty za 2012 r. oraz zaniechania ustalenia podatku rolnego za 2013 r. w części dotyczącej I i II raty. W argumentacji wniosku podniósł, że w sprawie wystąpiły przesłanki określone w art. 13c ust. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (t.j. - Dz. U. z 2006 r., nr 136, poz. 969 ze zm.) - dalej w skrócie: "u.p.r.", uzasadniające przyznanie ulgi podatkowej, tj. wystąpiła klęska żywiołowa, która spowodowała istotne szkody m.in. w ziemiopłodach. Skarżący wskazał, że w 2012 r. wiosenne mrozy zniszczyły ok. 40% zasiewów zbóż ozimych i ok. 50% zasiewów rzepaków ozimych. Zaznaczył, że ubezpieczyciele pokrywali zaistniałe szkody w ok. 25 %. Powstałe straty w zasiewach przełożyły się bezpośrednio zarówno na ceny pasz, jak i materiału siewnego. Zdaniem wnioskodawcy, dodatkowym kosztem związanym z w/w zjawiskiem jest wzrost kosztów agrotechnicznych, uprawowych, hodowlanych i stres związany z zaistniała sytuacją. W świetle powołanych wyżej okoliczności, podatnik uznał, że zasadnym jest zaniechanie ustalenia przez organ podatku rolnego w 2013 r.
3. Decyzją z dnia 6 grudnia 2012 r., Burmistrza Gminy C. odmówił zaniechania poboru podatku rolnego w części dotyczącej III i IV raty za 2012 r. oraz zaniechania ustalenia podatku rolnego za 2013 r. w części dotyczącej I i II raty. W wyniku wniesionego przez podatnika odwołania powyższe rozstrzygnięcie zostało uchylone w całości decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławcze w Lesznie z dnia 29 stycznia 2013 r., a sprawa przekazana organowi I instancji do ponownego rozpoznania. Decyzją z dnia 27 maja 2013 r. Burmistrza Gminy C. ponownie odmówił Skarżącemu zaniechania poboru podatku rolnego w części dotyczącej III i IV raty za 2012 r. oraz zaniechania ustalenia podatku rolnego za 2013 r. w części dotyczącej I i II raty. W motywach rozstrzygnięcia organ I instancji wskazał, że z treści art. 13 ust. 1 u.p.r. wynika, że przyznanie ulgi podatkowej, polegającej na zaniechaniu ustalania podatku rolnego albo zaniechania poboru w całości lub w części należności, uzależnione jest od poniesienia przez rolnika istotnych szkód w budynkach, ziemiopłodach, inwentarzu żywym lub martwym albo w drzewostanie, które spowodowane zostały wystąpieniem klęski żywiołowej. Przyznanie rzeczonej ulgi zależne jest zatem od wykazania przez podatnika, że poniósł on określone szkody w wyniku wystąpienia zdarzenia, określonego w ustawie jako klęska żywiołowa, a więc takie zdarzenie, które odbiega od przeciętnej normy. Wobec braku definicji legalnej "klęski żywiołowej" organ odwołał się do pojęć "żywiołu" i "klęski" zawartych w Słowniku Języka Polskiego i stwierdził, że w języku potocznym klęska żywiołowa to wielkie zniszczenie, niepowodzenie, czy nieszczęście, które jest "przejawem, skutkiem działania żywiołów natury". Natomiast pod pojęciem "istotnej szkody", o której mowa w art. 13c u.p.r., należy rozumieć stratę materialną w wysokości, która w znacznym (istotnym) stopniu obniża dochodowość gospodarstwa rolnego, uniemożliwiając, bądź znacznie utrudniając, samodzielne utrzymywanie się gospodarstwa rolnego z własnej produkcji rolnej, bez konieczności dodatkowego zewnętrznego zasilania finansowego. W ocenie organu I instancji zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie wskazuje, aby podatnik poniósł istotną szkodę w budynkach, ziemiopłodach, inwentarzu żywym lub martwym albo w drzewostanie. Przede wszystkim podkreślono, że z protokołu oszacowania wysokości szkód w gospodarstwie rolnym wnioskodawcy z dnia 20 kwietnia 2012 r. sporządzonego przez Zespół Komisji dla gminy C., powołany zarządzeniem 226/09 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 8 czerwca 2009 r., wynika, że Skarżący poniósł szkody w produkcji rolnej wynoszące: 50,0 % pszenżyto oz. (powierzchnia uprawy 12,03 ha), 10 % pszenżyto oz. (powierzchnia uprawy 1 ha), 50 % pszenica oz. (powierzchni uprawy - 6,5 ha), 10% jęczmień oz. (powierzchnia uprawy 2 ha), 50% jęczmień oz. (powierzchnia uprawy 4,8 ha), 0,00 % łąka (powierzchnia uprawy 4,67 ha). Wielkość zniszczeń stwierdzonych w gospodarstwie wnioskodawcy, w ocenie organu, nie uzasadnia przyznania podatnikowi żądanej ulgi, albowiem poniesione szkody w ziemiopłodach nie wydają się być istotne (podatnik nie wykazał szkody nawet połowy wszystkich ziemiopłodów). Wskazano także, że w świetle obecnej regulacji prawnej rolnik prowadzący gospodarstwo rolne obciążony pozostaje ryzykiem gospodarczym związanym z prowadzoną przez siebie działalnością. Bazując na doświadczeniu życiowym i zawodowym, wnioskodawca mógł i powinien przewidzieć często spotykane w Polsce - wiosenne mrozy, które nie są czymś nadzwyczajnym w tym okresie i odpowiednio się od nich ubezpieczyć - np. wykupując stosowną polisę ubezpieczeniową. Ponadto zaznaczono, że dopuszczone na polski rynek odmiany roślin ozimych posiadają zimotrwałość uwzględniającą warunki klimatyczne Polski, w tym dla Wielkopolski. Podkreślono, że dane przedstawione przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wskazują, że temperatura i pokrywa śnieżna w 2012 r. były charakterystyczna dla rejonu Wielkopolski i nie odbiegają od danych klimatycznych z innych lat. Analizowane temperatury powietrza nie odbiegają znacząco od normy, a więc nie miały miejsca żadne anomalie pogodowe. Zwrócono również uwagę, że podatnik nie wykazał żadnej szkody innych wskazanych w art. 13c u.p.r. dóbr materialnych. W rezultacie poczynionych rozważań Burmistrz Gminy C. doszedł do przekonania, że Strona nie poniosła istotnej szkody w rozumieniu art. 13c ust. 1 i ust. 3 u.p.r. Organ I instancji podniósł ponadto, że zasadą jest obowiązek uiszczenia podatków przez wszystkich podatników zwłaszcza prowadzących działalność, w tym rolniczą, a ewentualne zastosowanie względem wnioskodawcy przedmiotowej ulgi byłoby daleko idącym obciążeniem dla członków społeczności C. oraz budżetu gminy w stosunku do sytuacji materialnej wnioskodawcy.