Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Agnieszka Jędrzejewska-Jaroszewicz Sędziowie: WSA Przemysław Żmich WSA Marta Kołtun-Kulik (spr.) po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 9 stycznia 2017 r. sprawy ze skargi P. S. na bezczynność Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] w przedmiocie rozpoznania wniosku o wyjaśnienie wątpliwości co do treści orzeczenia oddala skargę.
Pismem z dnia [...] czerwca 2015 r. P. S. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na bezczynność Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] w przedmiocie rozpoznania wniosku z dnia [...] kwietnia 2015 r. o wyjaśnienie wątpliwości co do treści orzeczenia Prezydenta W. z dnia [...] marca 2014 r. nr [...].
W sprawie ustalono następujący stan faktyczny i prawny
Decyzją z dnia [...] marca 2014 r. nr [...] Prezydent W. przyznał P. S. świadczenie z pomocy społecznej w formie specjalnego zasiłku celowego na dofinansowanie świadczeń mieszkaniowych w miesiącu marcu 2014 r. w kwocie [...] zł oraz nadał decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.
Pismem z dnia [...] kwietnia 2015 r. P. S. złożył wniosek o wyjaśnienie wątpliwości co do treści ww. decyzji wskazując, że "treść i wykładnia decyzji jest niezrozumiała i niejasna, wzbudza wątpliwości".
Pismem z dnia [...] czerwca 2015 r., skarżący wezwał Kolegium do zaprzestania naruszeń prawa w zakresie złożonego przez niego wniosku o wyjaśnienie wątpliwości, co do treści ww. decyzji, a następnie wniósł wskazaną na wstępie skargę.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył co następuje.
Skarga jest niezasadna.
Zgodnie z art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym do dnia 15 sierpnia 2015 r., przywoływanej dalej jako "p.p.s.a.", kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie m.in. w sprawach skarg na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1-4a. Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa.
W pierwszej kolejności wskazać należy, że skarżący wniosek z dnia [...] kwietnia 2015 r. skierował do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...], pomimo iż jego żądanie dotyczyło wyjaśnienia wątpliwości związanych z decyzją Prezydenta W. z dnia [...] marca 2014 r. Ponadto w treści skargi, w związku z tak zakreślonym żądaniem, skarżący domagał się od Kolegium wydania decyzji albo postanowienia. I tak, o ile organ zaniechał udzielenia wnioskodawcy stosownych informacji w niniejszej kwestii, o tyle tego rodzaju postawa organu nie usprawiedliwia, w ocenie Sądu, żądania skargi.
W tym miejscu zwrócenia uwagi wymaga, że skarżący zainicjował przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym w [...], a także przed tutejszym Sądem kilka tysięcy spraw zmierzających w istocie nie do ochrony jego praw lecz do sparaliżowania pracy organu administracji. Pozostaje to w sprzeczności z funkcjami Kodeksu postępowania administracyjnego. Skarga w przedmiotowej sprawie dotyczy bezczynności w sprawie wniosku skarżącego o wyjaśnienie wątpliwości co do treści decyzji nr [...], którą przyznano skarżącemu świadczenie z pomocy społecznej w formie specjalnego zasiłku celowego. Zaznaczenia przy tym wymaga, że skarżący wniósł jednocześnie dwadzieścia wniosków o wyjaśnienie wątpliwości w różnych decyzjach. Tak sformułowane żądanie w niniejszej sprawie oraz ilość wniesionych skarg wskazuje, że skarżącemu nie chodzi o urzeczywistnienie prawa obywateli do obrony swych praw przed organem administracji. Jego działanie nastawione jest w istocie na utrudnianie pracy podmiotu zobowiązanego do rozpoznawania sprawa z zakresu administracji publicznej, co sprzeczne jest z funkcjami ustawy Kodeks postępowania administracyjnego. Rozważenia wymaga w tej sytuacji instytucja "nadużycia prawa". W doktrynie przyjmuje się, że W doktrynie przyjmuje się, że nadużycie praw procesowych należy uznać za samoistną instytucję prawa procesowego (zob. A. Redelbach, S. Wronkowska, Z. Ziembiński, Zarys teorii państwa i prawa, Warszawa 1992, s. 153). Nadużycie prawa to korzystanie z tego prawa i używanie instrumentów służących jego realizacji nie w celu zrealizowania wartości, którym to prawo ma służyć, chociaż z powoływaniem się na nie (tak W. Jakimowicz, Nadużycie prawa dostępu do informacji publicznej, w: Antywartości w prawie administracyjnym, maszynopis powielony, Kraków 2015, pkt V). Do nadużycia prawa dochodzi w sytuacjach, gdy strona podejmuje prawnie dozwolone działania dla celów innych, niż przewidziane przez ustawodawcę. Każde prawo podmiotowe przyznane jest przez normę prawną w celu ochrony interesów uprawnionego. Prawo to winno być jednak wykonywane zgodnie z celem, na który zostało przyznane. W konsekwencji zachowanie, które formalnie zgodne jest z literą prawa, lecz sprzeciwia się jej sensowi, nie może zasługiwać na ochronę (M. Warchoł, Pojęcie nadużycia prawa w procesie karnym, "Prokuratura i Prawo", 2007, nr 11, s. 49 i nast.; T. Cytowski, Procesowe nadużycie prawa, "Przegląd Sądowy" 2005, nr 5, s. 81 i nast.; M.G. Plebanek, Nadużycie praw procesowych w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2012, s. 50 i nast.; P. Przybysz, Nadużycie prawa w prawie administracyjnym, w: Nadużycie prawa, pod red. H. Izdebskiego, A. Stępkowskiego, Warszawa 2003, s. 189; por. wyrok NSA z dnia 21 stycznia 2011 r., IIFSK 1338/10). Tak samo oceniane jest działanie podmiotu, który inicjuje szereg postępowań administracyjnych w celu innym, niż ochrona swych praw - w ten sposób wpływa na obniżenie poziomu ochrony innych podmiotów, które nie mogą w dostatecznie szybki sposób uzyskać ochrony prawnej (H. Dolecki, Nadużycie prawa do sądu, w: Sądownictwo administracyjne gwarantem wolności i praw obywatelskich 1980-2005, pod red. J. Górala, R. Hausera, J. Trzcińskiego, Warszawa 2005, s. 136). Podkreśla się, że stanowisko takie znajduje aprobatę nie tylko w doktrynie oraz orzecznictwie sądów polskich, ale także akceptowane jest przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu, który wielokrotnie zwracał uwagę, że określone działania strony w procesie można uznać za nadużycie prawa do sądu (zob. np. postanowienie NSA z dnia 5 listopada 2015 r., I OZ 1382/15). Należy wskazać, że koncepcja zakazu nadużycia prawa do sądu jest przyjmowana także w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego. Zakłada się, że działania skarżącego, dla którego inicjowanie postępowań sądowych nie służy ochronie naruszonych praw, a stanowi cel sam w sobie, uznane być musi za nadużycie prawa do sądu (zob. postanowienie NSA z dnia 18 marca 2014 r., I OZ 175/14).