Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Dominik Mączyński (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Ireneusz Fornalik Sędzia WSA Małgorzata Bejgerowska Protokolant: sekr. sąd. Agnieszka Walocha po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 czerwca 2016 r. sprawy ze skargi [...] na przewlekłość postępowania Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] zakończonego wydaniem decyzji I. stwierdza, że postępowanie było prowadzone przewlekle; II. stwierdza, że przewlekłe prowadzenie postępowania miało charakter rażącego naruszenia prawa; III. wymierza Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu w [...] grzywnę w wysokości [...]; IV. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] na rzecz skarżącego kwotę [...] tytułem zwrotu kosztów sądowych.
Decyzją z dnia [...], nr [...], Prezydent Miasta A. określił Stowarzyszeniu "X." kwotę [...] zł tytułem dotacji wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem do zwrotu na rzecz budżetu miasta. Organ ustalił również okres od 01 lutego 2010 r. do 18 listopada 2010 r., a także okres od 15 stycznia 2011 r. do dnia wydania omawianej decyzji, jako termin od którego naliczane są odsetki jak dla zaległości podatkowych od wskazanej powyżej kwoty.
Nie zgadzając się z powyższym rozstrzygnięciem stowarzyszenie pismem z dnia 28 lipca 2011 r., wniosło odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P.
Po rozpoznaniu odwołania stowarzyszenia Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. decyzją z dnia [...], nr [...] utrzymało w mocy wymienioną na wstępie decyzję organu I instancji.
Pismem z dnia 29 maja 2015 r. stowarzyszenie wniosło skargę na opieszałość w wydaniu przez SKO w P. wskazanej powyżej decyzji.
W uzasadnieniu skargi podniesiono, że SKO w P. pismem z dnia 05 października 2011 r. wyznaczyło nowy termin rozpatrzenia sprawy do 31 grudnia 2011 r. Mimo to Kolegium nie dotrzymało wyznaczonego przez siebie terminu, a rozpatrzenie odwołania nastąpiło dopiero w kwietniu 2015 r., czyli po 43 miesiącach od daty złożenia odwołania. Zaznaczono również, że organ w swojej decyzji nie podał daty rozpatrzenia odwołania, a jedynie oznaczył datę pisma informującego o meritum decyzji.
W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. wniosło o odrzucenie skargi z uwagi na jej niedopuszczalność z powodu braku uprzedniego wezwania organu do usunięcia naruszenia prawa.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:
Skarga zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie należy odnieść się do wniosku Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P., zawartego w odpowiedzi na skargę, o odrzucenie skargi z uwagi na jej niedopuszczalność. Trafnie zauważyło Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P., że zgodnie z art. 52 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. - Dz. U. z 2016 r., poz. 718) skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie. W myśl § 2 tego artykułu przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie. Na mocy art. 37 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. - Dz. U. z 2016, poz. 23; dalej: k.p.a.) przez przyznanie stronie uprawnienia do złożenia zażalenia na bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania do organu administracji publicznej wyższego stopnia, a w wypadku braku takiego organu - wezwania do usunięcia naruszenia prawa. W ujęciu więc art. 37 § 1 k.p.a. wniesienie skargi na bezczynność lub na przewlekłe prowadzenie postępowania będzie dopuszczalne po złożeniu zażalenia, o którym mowa w art. 37 § 1 k.p.a., a w wypadku braku organu wyższego stopnia - po wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa. Natomiast w postępowaniu uregulowanym przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. - Dz. U. z 2015 poz. 613) wniesienie skargi na niezałatwienie sprawy we właściwym terminie lub terminie ustalonym na podstawie art. 140 jest dopuszczalne po wyczerpaniu środka zaskarżenia, który stanowi ponaglenie przewidziane w art. 141 § 1 pkt 1 i 2 Ordynacji podatkowej. Jednakże w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego ukształtował się pogląd, zgodnie z którym w sytuacji bezczynności samorządowego kolegium odwoławczego, które występuje w sprawie jako organ podatkowy, a w przypadku którego nie ma organów wyższego stopnia, do którego można byłoby wnieść ponaglenie na podstawie art. 141 § 1 Ordynacji podatkowej, skierowana do sądu administracyjnego skarga na bezczynność nie musi być poprzedzona wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa, bowiem w postępowaniu podatkowym środek ten jest przewidziany w art. 52 § 3 i 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. - Dz. U. z 2016, poz. 718) wyłącznie dla aktów i czynności organu podatkowego, a nie stanu bezczynności (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 lipca 2011 r., II FSK 1262/11 - postanowienie dostępne w bazie: orzeczenia.nsa.gov.pl). Pogląd ten, w ocenie Sądu rozpoznającego sprawę, należy odnieść także do przewlekłego prowadzenia postępowania.