Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Sobielarska Sędziowie NSA Anna Łukaszewska- Macioch (spr.) asesor WSA Jerzy Siegień Protokolant Joanna Kaklin po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 lipca 2005 r. sprawy ze skargi M. G. na postanowienie Ministra Kultury z dnia [...] grudnia 2003 r., nr [...] w przedmiocie opinii dotyczącej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu 1. uchyla zaskarżone postanowienie, 2. stwierdza, że zaskarżone postanowienie nie podlega wykonaniu, 3. przyznaje od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie adwokatowi A. S. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
Minister Kultury postanowieniem z dnia [...] grudnia 2003 r. nr [...], po rozpatrzeniu zażalenia M. G. na postanowienie nr [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w L. z dnia [...] października 2003 r. uzgadniające projekt decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla inwestycji polegającej na budowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego w R. przy ul. [...] na nieruchomości oznaczonej nr ewid. [...], umorzył postępowanie odwoławcze.
W uzasadnieniu postanowienia Minister Kultury podał, że powołanym postanowieniem z dnia [...] października 2003 r. Kierownik Wojewódzkiego Oddziału Służby Ochrony Zabytków w B. (działający z upoważnienia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w L.), uzgodnił projekt decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla inwestycji polegającej na budowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego w R. przy ul. [...] na działce o nr ewid. [...]. Na postanowienie to zażalenie złożyła M. G. właścicielka sąsiedniej nieruchomości. Organ odwoławczy zważył, że zgodnie z art. 28 kpa stroną postępowania jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. M. G. nie przysługuje prawo strony w rozumieniu art. 28 kpa w tym postępowaniu. Skarżąca nie ma bowiem żadnego interesu prawnego w sprawie, w której Wojewódzki Konserwator Zabytków uzgadnia projekt decyzji w oparciu o miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego R. w aspekcie konserwatorskim.
Na postanowienie Ministra Kultury z dnia [...] grudnia 2003 r. M. G. wniosła skargę adresowaną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, do rozpatrzenia której właściwy jest Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. Skarżąca twierdzi, że jest stroną postępowania w sprawie z uwagi na swój interes prawny, podnosząc w obszernym uzasadnieniu skargi zastrzeżenia do inwestycji będącej przedmiotem uzgodnienia przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
W odpowiedzi na skargę Minister Kultury wniósł o jej oddalenie i podtrzymał argumenty zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Skarga podlegała uwzględnieniu, ponieważ zaskarżone postanowienie jest dotknięte wadami zarówno natury procesowej jak i materialno-prawnej.
Minister Kultury, na podstawie art. 138 § 1 pkt 3 w związku z art. 144 kpa, orzekł w formie procesowej postanowienia, że skarżąca M. G. nie posiada przymiotu strony w rozumieniu art. 28 kpa w postępowaniu o uzgodnienie projektu decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla przedmiotowej inwestycji.
Forma rozstrzygnięcia przyjęta przez organ odwoławczy jest niewłaściwa.
Orzecznictwo sądowe konsekwentnie stoi na stanowisku, że ustalenie interesu prawnego osoby, która wniosła odwołanie, następuje w drodze decyzji. W uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 5 lipca 1999 r. sygn. akt OPS 16/98 (ONSA 1999/4/119) Naczelny Sąd Administracyjny przyjął, że stwierdzenie przez organ odwoławczy, iż wnoszący odwołanie nie jest stroną w rozumieniu art. 28 kpa, następuje w drodze decyzji o umorzeniu postępowania odwoławczego na podstawie art. 138 § 1 pkt 3 kpa. Stanowisko to znajduje w pełni zastosowanie w niniejszej sprawie. Należy mieć na względzie, że przekonanie strony, iż rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji dotyczy jej praw lub obowiązków, podlega weryfikacji w trybie procesowym poprzez konkretyzację przepisu prawa materialnego, na podstawie którego organ odwoławczy dokonuje ustalenia istnienia bądź nieistnienia interesu prawnego tej osoby. W razie negatywnego wyniku organ wydaje decyzję o umorzeniu postępowania odwoławczego. Nie ma znaczenia, że w niniejszej sprawie Minister Kultury rozpoznawał nie odwołanie a zażalenie na postanowienie wydane przez organ pierwszej instancji. Rozstrzygając o braku przymiotu strony u skarżącej M. G. organ odwoławczy rozpoznawał przedmiotowo inną sprawę, aniżeli rozstrzygana w formie postanowienia sprawa uzgodnienia projektu decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.