Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Anna Wesołowska Sędziowie WSA Gabriela Nowak WSA Monika Sawa (spr.) po rozpoznaniu w dniu 21 kwietnia 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym sprawy ze skargi L. M. na postanowienie Ministra Rozwoju z dnia [...] grudnia 2019 r. nr [...] w przedmiocie zawieszenia postępowania oddala skargę.
Minister Rozwoju (dalej jako "Minister" lub "organ") postanowieniem z [...] grudnia 2019 r. nr [...], po rozpoznaniu zażalenia T. M., uchylił postanowienie Wojewody [...] (dalej jako "Wojewoda") z [...] stycznia 2017 r. nr [...] w przedmiocie zawieszenia postępowania.
Postanowienie wydane zostało w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Wojewoda decyzją z [...] lutego 2016 r. nr [...] zezwolił na realizację inwestycji drogowej pn.: "Budowa drogi [...][...] od węzła "[...]" (bez węzła) do węzła "[...]. Zadanie [...] węzeł "[...]" (bez węzła) - węzeł "[...]" w km [...] - [...]". Decyzja ta objęła m.in. nieruchomość położoną w gminie [...], obrębie [...]-[...], oznaczoną jako projektowana dz. nr [...] o pow. [...] ha.
Zawiadomieniem z [...] kwietnia 2016 r. Wojewoda zawiadomił strony o wszczęciu postępowania w przedmiocie ustalenia odszkodowania za ww. nieruchomość.
L. M. (dalej jako "skarżąca") pismem z [...] stycznia 2017 r. wystąpiła o zawieszenie postępowania w sprawie ustalenia odszkodowania za dz. nr [...], wskazując na toczące się przed Sądem Rejonowym w [...], [...] Wydział Cywilny postępowanie w sprawie zniesienia współwłasności tej nieruchomości.
Wojewoda postanowieniem z [...] stycznia 2017 r., na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 w zw. z art. 123 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (wówczas Dz.U. z 2016 r. poz. 23), powoływanej dalej jako "K.p.a.", zawiesił postępowanie w sprawie ustalenia odszkodowania. W uzasadnieniu postanowienia wskazał, że rozstrzygnięcie w przedmiocie zniesienia współwłasności ww. działki będzie mieć istotny wpływ na postępowanie prowadzone w trybie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (wówczas Dz.U. z 2015 r. poz. 2031), powoływanej dalej jako "specustawa".
W zażaleniu na powyższe postanowienie T. M. wskazał, że brak było podstaw do uznania, że postępowanie o zniesienie współwłasności prowadzone przez Sąd Rejonowy w [...] pod sygn. akt [...] stanowi zagadnienie wstępne w niniejszej sprawie, bowiem kwestia ta nie ma związku z rozstrzygnięciem w zakresie ustalenia odszkodowania za nieruchomość. W ocenie wnoszącego zażalenie, brak jej materialnoprawnego związku pomiędzy tymi postępowaniami.
Minister postanowieniem z [...] grudnia 2019 r. uchylił postanowienie Wojewody z [...] stycznia 2017 r. i zauważył, że pod pojęciem zagadnienia wstępnego, o którym mowa w art. 97 § 1 pkt 4 K.p.a., należy rozumieć sytuacje, w których wydanie orzeczenia merytorycznego w sprawie będącej przedmiotem postępowania przed organem, uwarunkowane jest uprzednim rozstrzygnięciem innego zagadnienia prawnego. Oznacza to, że bez rozstrzygnięcia określonego zagadnienia przez inny organ lub sąd wydanie decyzji w danej sprawie jest niemożliwe. Musi więc istnieć bezpośredni związek przyczynowy pomiędzy merytorycznym rozstrzygnięciem sprawy administracyjnej a zagadnieniem wstępnym. Dopiero wówczas określone zagadnienie ma charakter prejudycjalny w rozumieniu art. 97 § 1 pkt 4 K.p.a. Organ zauważył dalej, że zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 1 specustawy, nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Wobec powyższego, odszkodowanie może otrzymać tylko ten, komu przysługiwało określone prawo rzeczowe w dniu, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Z akt sprawy wynika, że przedmiotowa nieruchomość w dniu wydania decyzji Wojewody z [...] lutego 2016 r. nie posiadała urządzonej księgi wieczystej. Natomiast w ewidencji gruntów jako jej właściciele ujawnieni są L. M. i T. M. na podstawie postanowień Sądu Rejonowego w [...],[...] Wydział Cywilny w przedmiocie uwłaszczenia oraz stwierdzenia nabycia spadku (sygn. akt [...],[...] oraz [...]). To zatem ww. osoby z dniem wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej były współwłaścicielami nieruchomości stanowiącej dz. nr [...] po [...] części każde z nich. Minister wskazał, że z akt sprawy wynika, że w dacie wydania zaskarżonego postanowienia, w Sądzie Rejonowym w [...] pod. sygn. akt [...] toczyło się postępowanie z wniosku L. M. o zniesienie współwłasności tej nieruchomości z udziałem T. M.. W toku postępowania w przedmiocie ustalenia odszkodowania Wojewoda dwukrotnie (tj. [...] lipca 2016 r. oraz [...] października 2016 r.) zwracał się do ww. Sądu o udzielenie informacji, na jakim etapie jest ww. postępowanie. Sąd nie udzielił jednak odpowiedzi. Podobnie strony postępowania nie przedłożyły rozstrzygnięcia sądu w przedmiocie zniesienia współwłasności. Do dnia wydania zaskarżonego postanowienia nie przedstawiono więc żadnego dokumentu, który zmieniałby stan prawny nieruchomości. Zdaniem Ministra, brak jest ponadto bezpośredniego związku przyczynowego pomiędzy ustaleniem przez Wojewodę odszkodowania za przedmiotową działkę, a rozstrzygnięciem sprawy w przedmiocie zniesienia współwłasności ww. nieruchomości. Wbrew twierdzeniom Wojewody, możliwym było więc rozstrzygniecie sprawy w przedmiocie ustalenia odszkodowania w oparciu o znajdujące się w aktach postanowienia Sądu Rejonowego w [...] w przedmiocie uwłaszczenia oraz stwierdzenia nabycia spadku po zmarłych S. M. i Z. M., z których wynika, że współwłaścicielami nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej byli L. M. i T. M. po [...] części każde z nich. Minister zauważył na koniec, że z uwagi na fakt, że decyzja z [...] lutego 2016 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna z dniem [...] stycznia 2017 r., Wojewoda w podjętym postępowaniu winien ustalić, czy w okresie pomiędzy wydaniem zaskarżonego postanowienia z [...] stycznia 2017 r. a ustatecznieniem się decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej nastąpiły zmiany w stosunkach własnościowych nieruchomości. Okoliczność ta może mieć bowiem wpływ na ustalenie kręgu podmiotów uprawnionych do otrzymania odszkodowania.