Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Gabriela Nowak (spr.) po rozpoznaniu w dniu 25 lipca 2019 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze sprzeciwu Polskiego Związku Działkowców z siedzibą w W. od decyzji Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia [...] maja 2019 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie ustalenia odszkodowania oddala sprzeciw.
Minister Inwestycji i Rozwoju decyzją z [...] maja 2019 r. nr [...], na skutek odwołania Polskiego Związku Działkowców w W. Okręg [...] (dalej jako "skarżący"), uchylił decyzję Wojewody [...] z [...] października 2017 r. nr [...] i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji.
Decyzja wydana została w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Wojewoda [...] (dalej jako "Wojewoda") decyzją z [...] marca 2015 r. nr [...] udzielił zezwolenia na realizację inwestycji drogowej pn.: "Budowa odcinka drogi od ul. [...] do ul. [...] w G. - I etap zachodniej części obwodnicy miasta klasy [...] - budowa obwodnicy". Decyzja objęła m.in. nieruchomość położoną w gminie G., obręb [...], oznaczoną jako dz. nr [...] (powstałą z podziału dz. nr [...]), która stała się własnością Województwa [...] z dniem [...] marca 2016 r., tj. z datą uzyskania przez ww. decyzję waloru ostateczności.
Wojewoda decyzją z [...] października 2017 r. umorzył postępowanie dotyczące ustalenia odszkodowania za prawo własności przedmiotowej nieruchomości, stanowiącej własność Gminy G. (pkt I); ustalił odszkodowanie za ograniczone prawo rzeczowe, tj. prawo użytkowania nieruchomości w kwocie [...] zł na rzecz stowarzyszenia ogrodowego - Polskiego Związku Działkowców Okręgowego Zarządu [...] z siedzibą w K. (pkt II); zobowiązał do wypłaty odszkodowania Prezydenta Miasta [...], jako zarządcę drogi wojewódzkiej w mieście na prawach powiatu (pkt III). W uzasadnieniu pkt I decyzji organ wskazał, że oświadczeniem z [...] czerwca 2016 r., uzupełnionym pismami z [...] lipca 2016 r. i [...] grudnia 2016 r. Gmina G. zrzekła się odszkodowania z tytułu przejęcia nieruchomości na rzecz województwa, a zatem postępowanie w sprawie ustalenia odszkodowania za prawo własności stało się bezprzedmiotowe, co skutkowało jego umorzeniem. W odniesieniu do pkt II decyzji organ zauważył, że przedmiotowa działka przed modernizacją operatu ewidencji gruntów i budynków odpowiadała dz. nr [...], którą przekazano w użytkowanie Wojewódzkiemu Zarządowi Pracowniczych Ogrodów Działkowych w K. (obecnie Okręgowy Zarząd [...]). Zgodnie z art. 12 ust. 4f ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1496), powoływanej dalej jako "specustawa", odszkodowanie za nieruchomości przysługuje dotychczasowym właścicielom, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługują do nieruchomości ograniczone prawa rzeczowe. Stosownie natomiast do art. 18 ust. 1g specustawy w przypadku, gdy decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej dotyczy rodzinnych ogrodów działkowych ustanowionych zgodnie z ustawą z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych, podmiot, w którego interesie nastąpi likwidacja rodzinnego ogrodu działkowego lub jego części, zobowiązany jest: 1) wypłacić działkowcom - odszkodowanie za stanowiące ich własność nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działkach; 2) wypłacić stowarzyszeniu ogrodowemu - odszkodowanie za stanowiące jego własność urządzenia, budynki i budowle rodzinnego ogrodu działkowego przeznaczone do wspólnego korzystania przez użytkujących działki i służące do zapewnienia funkcjonowania ogrodu; 3) zapewnić grunty zastępcze na odtworzenie rodzinnego ogrodu działkowego. Mając na uwadze powyższe, na potrzeby niniejszego postępowania rzeczoznawca majątkowy M. J. sporządził operat szacunkowy z [...] maja 2016 r. określający wartość odtworzeniową nieruchomości. W wyniku złożonych przez skarżącego zastrzeżeń w zakresie wyceny prawa użytkowania gruntu, biegły przedłożył nowy operat z [...] listopada 2016 r., określający wartość prawa własności na kwotę [...] zł, wartość użytkowania na kwotę [...] zł, zaś wartość składników budowlanych w postaci ogrodzenia z siatki na słupkach oraz przyłącza wodociągowego na kwotę [...] zł. W ocenie organu, operat ten jest zgodny z obowiązującymi przepisami prawa, tj. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego (Dz.U. Nr 207, poz. 2109 ze zm.), a także z ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2016 r. poz. 1147 ze zm.), zawiera uzasadnienie dokonanego wyboru podejścia i metody wyceny, zestawienie metodologiczne oraz wnioski biegłego dotyczące określenia wartości nieruchomości, a zatem mógł stanowić podstawę do określenia wartości rynkowej gruntu i w konsekwencji ustalenia należnego odszkodowania. Organ wskazał również, że przy ustalaniu odszkodowania nie uwzględniono części składowych nieruchomości w postaci ogrodzenia zewnętrznego oraz sieci wodociągowej, bowiem pismem z [...] czerwca 2017 r. Zarząd Dróg Miejskich w G. poinformował, że odtworzy infrastrukturę przeznaczoną do wspólnego korzystania przez użytkujących działki i niezbędną do funkcjonowania w dotychczasowy sposób niezlikwidowanej części rodzinnego ogrodu działkowego, zaś skarżący z uwagi na powyższe, pismem z [...] czerwca 2017 r. wniósł o nieuwzględnianie w decyzji odszkodowawczej oszacowanych składników budowlanych. W tej sytuacji w decyzji tej uwzględniono jedynie wartość prawa użytkowania w wysokości [...] zł. Odnośnie do kwestii przyznania gruntu zastępczego, o którym mowa w art. 18 ust. 1g pkt 3 specustawy organ zauważył, że w niniejszej sprawie doszło jedynie do częściowej likwidacji rodzinnego ogrodu działkowego. Obowiązek inwestora do zapewnienia gruntów zastępczych pod urządzenie ogrodu działkowego w postaci jego odtworzenia w innym miejscu, ma natomiast zrekompensować utratę praw do nieruchomości przez Polski Związek Działkowców. W przedmiotowej sprawie za utratę ograniczonego prawa rzeczowego do nieruchomości organ ustalił odszkodowanie. W tej sytuacji przyznanie gruntu zastępczego na odtworzenie części ogrodu, stanowiłoby zobowiązanie ponad wartość szkody wynagrodzonej odszkodowaniem za ograniczone prawo rzeczowe. Z uwagi na powyższe odstąpiono od zobowiązania Prezydenta Miasta [...] do zapewnienia gruntu zastępczego. W uzasadnieniu pkt III decyzji wskazano, że w granicach miasta na prawach powiatu, zarządcą wszystkich dróg (z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych) jest prezydent miasta. W tej sytuacji, to on zobowiązany został do wypłaty odszkodowania ustalonego niniejszą decyzją.