Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Krzysztof Kandut, Sędziowie WSA Adam Nita (spr.), Bożena Pindel, Protokolant specjalista Anna Florek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 października 2019 r. sprawy ze skargi R. B. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] nr [...] w przedmiocie ulg w spłacaniu należności pieniężnych, do których nie stosuje się przepisów Ordynacji podatkowej. uchyla zaskarżoną decyzję.
Zaskarżoną decyzją z [...] r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w B. (zwany dalej ZUS w B., Organem II instancji lub Organem Odwoławczym), nr [...], znak sprawy [...] utrzymał w mocy decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. (w dalszej części uzasadnienia określanego mianem ZUS w Z. lub Organu I instancji) z [...] r. nr [...]. W tym rozstrzygnięciu nieostatecznym odmówiono R. B. (zwanemu dalej Dłużnikiem, Wnioskodawcą, Stroną lub Skarżącym) umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne oraz na Fundusz Pracy i na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okresy i w kwotach wskazanych w tym rozstrzygnięciu. Należy przy tym podkreślić, że decyzja będąca przedmiotem skargi była już trzecim orzeczeniem ostatecznym, wydanym w następstwie tego samego wniosku Dłużnika. Poprzednie decyzje ostateczne zostały uchylone przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, najpierw wyrokiem z 5 października 2017 r., sygn. akt I SA/Gl 501/17, a następnie - kolejna ostateczna decyzja administracyjna - wyrokiem z 7 listopada 2018 r., sygn. akt I SA/Gl 574/18.
Orzeczenie poddane kontroli sądowoadministracyjnej w przedmiotowej sprawie zapadło w następującym stanie faktycznym. Skarżący zwrócił się do ZUS o umorzenie zaległych składek w całości. Wskazał on przy tym, że z powodu choroby jest "częściowo i całkowicie niezdolny do pracy", zarejestrowano go jako osobę bezrobotną bez prawa do zasiłku, obecnie pozostaje bez środków do życia, a instytucje opieki społecznej odmawiają mu pomocy.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił umorzenia należności z tytułu składek, wobec czego Strona zwróciła się z wnioskiem o ponowne rozpoznanie sprawy. Rozpatrując go, decyzją z [...] r., ZUS Oddział w Z. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. W tej sytuacji, Wnioskodawca wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ten zaś - we wcześniej wspomnianym już wyroku w sprawie o sygnaturze I SA/Gl 501/17 - uchylił zaskarżoną decyzję. Czyniąc to, Wojewódzki Sąd Administracyjny podkreślił konieczność zbadania przez organ administracyjny kwestii przedawnienia. Sąd wyartykułował tę powinność w kontekście wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 8 października 2013 r., sygn. akt SK 40/12. W judykacie tym Trybunał (oceniając konstytucyjność niegdysiejszej regulacji prawnej zawartej w art. 70 § 6 Ordynacji podatkowej) postawił tezę, że nie jest zgodny z Ustawą Zasadniczą przepis stanowiący, że ustanowienie hipoteki przymusowej wyklucza przedawnienie zobowiązania podatkowego.
Po ponownym zbadaniu sprawy, decyzją z [...] r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych; Oddział w Z. utrzymał w mocy pierwotną decyzję z [...] r. Również to rozstrzygnięcie to zostało zaskarżone do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, który wyrokiem wydanym w sprawie o sygnaturze I SA/Gl 574/18 uchylił drugą już decyzję ostateczna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Czyniąc to, Sąd wskazał Organowi administracyjnemu na konieczność zbadania przedawnienia, artykułując (w ślad za Trybunałem Konstytucyjnym w powołanym wcześniej jego judykacie) brak oddziaływania hipoteki przymusowej na bieg terminu przedawnienia.