Warunkiem koniecznym do rozpoznania wniosku o przywrócenie terminu w trybie art. 162 i nast. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./ jest ustalenie, że czynność procesowa została podjęta przez stronę z uchybieniem terminu do jej dokonania. O ile w sprawie nie uchybiono terminowi do dokonania czynności procesowej, to złożony wniosek o przywrócenie terminu nie powoduje wszczęcia postępowania w tym przedmiocie, a wniosek taki podlega ocenie w postępowaniu odwoławczym. W takim przypadku organ odwoławczy winien w uzasadnieniu decyzji przedstawić powody, które wpłynęły na nierozpoznanie wniosku o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na rozprawie sprawy ze skargi Elżbiety K. na postanowienie Samorządowe Kolegium Odwoławcze w G. z dnia 25 października 2000 r. (...) w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania - stwierdza nieważność zaskarżonego postanowienia;
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 25 października 2000 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w G. na podstawie art. 162 i art. 223 par. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./ odmówiło skarżącej Elżbiecie K. przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od decyzji Wójta Gminy S. w sprawie umorzenia IV raty zobowiązania pieniężnego w roku 1999 w kwocie 257,80 zł. W uzasadnieniu podniesiono, że przepis art. 223 par. 1 i 2 Ordynacji podatkowej /dalej w skrócie Ordynacja podatkowa/ stanowi, iż odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, a skarżąca odwołanie wniosła zachowując ten termin. Skoro zaś odwołanie złożone zostało w terminie uruchomiło ono postępowanie odwoławcze, przeto bezprzedmiotowy jest wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego skarżąca podniosła, że nic nie może zrozumieć z wydanego postanowienia, ponieważ inne terminy wynikały z telefonicznych rozmów, jakie w tej sprawie odbyła.
Odpowiadając na skargę organ odwoławczy wnosił ojej oddalenie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do art. 51 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ Sąd nie jest związany granicami skargi i nadto zawsze z urzędu bierze pod uwagę wady powodujące nieważność wydanego aktu.
W przedmiotowej sprawie zachodzi nie dająca się pogodzić ani usunąć sprzeczność pomiędzy sentencją postanowienia a jego uzasadnieniem. Rozstrzygnięcie bowiem, jakie zostało przez organ podjęte, należy do istoty w przedmiocie rozpoznania wniosku o przywrócenie terminu. Zarówno odmowa jak i przywrócenie terminu załatwiają wniosek w sensie merytorycznym. Strona, bowiem ma uprawdopodobnić jedynie czy podjęta z uchybieniem terminu czynność procesowa nastąpiła bez jej winy i nadto winna zachować termin i inne wymogi przewidziane prawem /art. 162. par. 1. Ordynacji podatkowej ma brzmienie: "W razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na wniosek zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. par. 2. Podanie o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminowi. Jednocześnie z wniesieniem podania należy dopełnić czynności, dla której był określony termin."/.
Organ odwoławczy więc uznał, że nie zachodzą podstawy z art. 162 Ordynacji podatkowej skoro rozstrzygnął żądanie co do istoty /odmawiając przywrócenia terminu/. Z uzasadnienia wynika natomiast, że powodem takiego rozstrzygnięcia nie była powołana treść art. 162 lecz bezprzedmiotowość wniosku. Można zrozumieć trudność jaka wynikła z takiej sytuacji. Bezprzedmiotowość sprawy prowadzi bowiem do umorzenia postępowania, a art. 219 Ordynacji podatkowej nie odsyła do art. 208 /podobnie jak art. 126 Kpa do art. 105/. Skoro wiec nie było możliwości umorzenia postępowania w sprawie wniosku o przywrócenie terminu do złożenia odwołania z uwagi na brak podstawy prawnej, to organ odwoławczy wybrał drogę załatwienia sprawy przez odmowę przywrócenia terminu uznając jednocześnie, że w ogóle nie było żadnego uchybienia terminu. W tym właśnie rozwiązaniu został w sposób rażący naruszony art. 162 par. 1 ustawy Ordynacji podatkowej. Nie ma bowiem przepis ten zastosowania do sytuacji, w której nie został uchybiony termin.