Złożenie przez podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych zeznania oraz zapłata wynikającego z tego zeznania podatku wywołuje potrójny skutek prawny. Po pierwsze, z zeznanego podatku czyni należny, po drugie, organowi podatkowemu odbiera podstawę z art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm./ do określenia wysokości zobowiązania i po trzecie, i co najważniejsze, prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania /art. 26 ust. 1 ustawy o zobowiązaniach podatkowych/.
Likwidacja tych wszystkich skutków może nastąpić wyłącznie w drodze decyzji wydanej na podstawie drugiej części zdania pierwszego art. 45 ust. 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze zm./. Wówczas jednak decyzyjne określenie zobowiązania musi być różne od wysokości określonej w zeznaniu.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 20 października 1998 r. sprawy ze skargi Mirosława G. na decyzję Izby Skarbowej w G. z dnia 10 czerwca 1996 r. (...) w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 1992 r.
Decyzją z dnia 10 czerwca 1996 r. Izba Skarbowa w G. utrzymała w mocy decyzję Trzeciego Urzędu Skarbowego w G. z dnia 6 marca 1996 r. potwierdzającą wysokość zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1992 rok Mirosława G. wynikającą z rozliczenia rocznego dokonanego przez płatnika G.
W uzasadnieniu decyzji wskazano, że problem w sprawie dotyczy nie uznania spłaty kredytu pożyczki inwestycyjnej wraz z odsetkami zaciągniętej przed dniem 1 stycznia 1992 r. na budownictwo mieszkaniowe za wydatki odliczone od dochodu opodatkowanego podatkiem dochodowym.
Izba Skarbowa w G. stoi w zaskarżonej decyzji na stanowisku, iż zgodnie z treścią art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. "c" ustawy z dnia 25 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. nr 80 poz. 350 ze zm./ od dochodu uzyskanego w roku podatkowym odlicza się poniesione przez podatnika w tym samym roku wydatki na wkład mieszkaniowy do spółdzielni mieszkaniowej.
Jeżeli natomiast podatnik poniósł wydatki w danym roku podatkowym na wkład mieszkaniowy i zaciągnął na ten cel w tym samym roku kredyt bankowy lub pożyczkę z zakładu pracy to zgodnie z obowiązującym w roku 1992 i 1993 brzmieniem art. 26 ust. 10 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych sumę wydatków w roku podatkowym zmniejsza się o kwotę uzyskanego kredytu, natomiast odliczeniu podlegają spłaty kredytu wraz z odsetkami w latach, w których są dokonywane.
Przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych przyznające prawo do ulg mieszkaniowych weszły w życie od dnia 1 stycznia 1992 r. stąd też odliczeniu od dochodu podlegają wydatki na cele mieszkaniowe podatnika poniesione po tym dniu, a nie wcześniej.
Z akt sprawy wynika, iż Mirosław G. w latach 1992-1994 r. spłacał wyłącznie zadłużenie z tytułu pożyczki inwestycyjnej przyznanej przez Urząd Miejski w 1988 r. i przekazanej w tymże roku na konto Spółdzielni Mieszkaniowej zgodnie z umową z dnia 30.07.1988 r.
Spłata zadłużenia z tytułu pożyczki inwestycyjnej pobranej w 1988 r. nie stanowi zatem wydatku odliczanego od podstawy obliczenia podatku na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. "c" powoływanej ustawy.
Odliczenie to nie ma również zastosowania w kontekście przepisu art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. "c" ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze zm./ w brzmieniu obowiązującym w 1994 r., który stanowił, iż odliczeniu od dochodu podlegają wydatki poniesione na wkład budowlany lub mieszkaniowy z wyjątkiem wkładu wynikającego z przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, wniesiony przed objęciem lokalu lub budynku mieszkalnego.