Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Małgorzata Anna Dziemianowicz (spr.), Sędziowie asesor sądowy WSA Justyna Siemieniako, sędzia WSA Dariusz Marian Zalewski, Protokolant starszy sekretarz sądowy Marta Marczuk, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 9 lutego 2022 r. sprawy ze skargi E. B. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w B. z dnia [...] września 2021 r., nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za okresy od stycznia do sierpnia 2013 r. oddala skargę
W wyniku przeprowadzonego postępowania kontrolnego Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w B. wydał decyzję z [...] czerwca 2016 r., nr [...], w której dokonał E. B. (dalej jako: "skarżąca") rozliczenia podatku od towarów i usług za okresy od stycznia do sierpnia 2013 r. w sposób odmienny, aniżeli zadeklarowano. W oparciu o zebrany materiał dowodowy organ kontroli skarbowej stwierdził, że w poszczególnych okresach rozliczeniowych od stycznia do sierpnia 2013 r. skarżąca dokonała niezasadnego odliczenia podatku naliczonego w łącznej kwocie 413.837,26 zł. ^ Nienależnie odliczony podatek wynikał z faktur VAT, stwierdzających czynności (dostawy oleju napędowego), które nie zostały dokonane przez podmioty wskazane na tych fakturach, tj. firmy: PHU B. oraz B. sp. z o.o.
Dyrektor Izby Skarbowej w B. decyzją z [...] października 2016 r., nr [...], utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji.
Na decyzję organu odwoławczego strona wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, który wyrokiem z 24 sierpnia 2017 r., I SA/Bk 39/17 (powoływane orzeczenia dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl) oddalił skargę.
W wyniku wniesionej przez skarżącą skargi kasacyjnej od powyższego wyroku, Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 3 września 2020 r., I FSK 1977/17, uchylił zaskarżony wyrok w całości oraz decyzję organu odwoławczego.
W uzasadnieniu NSA stwierdził, że organ powinien jeszcze raz ocenić żądanie skarżącej dotyczące przeprowadzenia dowodów i przeanalizować je z punktu widzenia prawidłowej wykładni art. 188 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zB., dalej jako: "o.p."). W ocenie NSA, zawarte w decyzji organu odwoławczego stwierdzenia, że żądanie przeprowadzenia dowodów było niezasadne, gdyż okoliczności mające być przedmiotem dowodzenia zostały wystarczająco stwierdzone innymi dowodami, w sytuacji, gdy skarżąca domagała się przeprowadzenia dowodów na tezy przeciwne do ustaleń organów, nie odpowiadały treści ww. przepisu. Zdaniem NSA wskazane stanowisko organu pokazuje, że już na etapie wniosku dowodowego dokonał on w sposób niedopuszczalny jego oceny w trybie art. 191 o.p. Ponadto NSA wskazał, że włączenie materiałów z innych postępowań jako dowodów w sprawie jest dopuszczalne - w świetle art. 180 w zw. z art. 181 o.p. - i co do zasady nie narusza zasady czynnego udziału strony w postępowaniu, jeżeli stronie umożliwiono zapoznanie się z tymi dokumentami i umożliwiono jej wypowiedzenie się w ich zakresie, w tym przedstawianie kontrdowodów oraz zgłoszenie wniosków dowodowych. Żądanie przez podatników powtórzenia w postępowaniu podatkowym dowodów w postaci przesłuchania świadka, uprzednio przesłuchanego w innym postępowaniu, dla zrealizowania czynnego udziału strony w tym przesłuchaniu (art. 123 § 1 o.p.) i zadośćuczynienia żądaniu strony przeprowadzenia dowodu z art. 188 o.p. jest uzasadnione wówczas, gdy strona wskazuje na konkretne istotne okoliczności faktyczne niezbędne do wyjaśnienia sprzeczności w tych zeznaniach w porównaniu z dotychczas zebranym materiałem dowodowym. W ocenie NSA, skarżąca akcentowała takie sprzeczności w swoich wnioskach dowodowych oraz w odwołaniu od decyzji organu pierwszej instancji. Końcowo NSA, powołując się na wyrok TSUE z 16 października 2019 r. w sprawie C-189/18 Glencore Agriculture Hungary Kft., wskazał, że orzeczenie to potwierdza wynikający z art. 188 w zw. z art. 123 i art. 187 § 1 o.p. wymóg, aby w sytuacji gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy bazuje na środkach dowodowych zgromadzonych w innych postępowaniach, bez udziału strony, zostały uwzględnione jej wnioski dowodowe zgłoszone w tym postępowaniu, kiedy wskazują one na istotne okoliczności faktyczne niezbędne do wyjaśnienia wskazywanych przez stronę sprzeczności w dotychczas zebranym materiale dowodowym. Zdaniem NSA, pozbawienie w takiej sytuacji strony takiego prawa godziłoby w zasadę poszanowania prawa do obrony, poprzez nieproporcjonalną oraz niedopuszczalną ingerencję w samą jego istotę zagwarantowaną B.in. w powyższych przepisach.