Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jolanta Sikorska, Sędzia NSA Jan Paweł Tarno (spr.), Sędzia del. WSA Przemysław Szustakiewicz, Protokolant asystent sędziego Agnieszka Chorab, po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2018 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Gminy P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 20 listopada 2015 r. sygn. akt II SA/Po 844/15 w sprawie ze skargi E. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] lipca 2015 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu; 2. zasądza od E. M. na rzecz Gminy P. kwotę 580 (pięćset osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z 20 listopada 2015 r., II SA/Po 844/15 uchylił decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z [...] lipca 2015 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji i zasądził od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. na rzecz skarżącej kwotę 200 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania. W uzasadnieniu Sąd podniósł, że z art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. wynika, że nie każde naruszenie prawa pociąga za sobą nieważność decyzji, ale tylko przypadki oczywistego i ciężkiego naruszenia prawa. Rażące naruszenie prawa zachodzi w przypadku, gdy czynności zmierzające do wydania decyzji administracyjnej oraz treść załatwienia sprawy w niej wyrażona stanowią zaprzeczenie stanu prawnego sprawy w całości lub w części (wyrok NSA z 21 sierpnia 2001 r., II SA 1726/00). Rozważając przesłanki rażącego naruszenia prawa należy oddzielać od rażącego naruszenia prawa przypadki naruszenia prawa, spowodowane wykładnią przepisów lub błędnym ich zastosowaniem.
Istotnym zagadnieniem było więc ustalenie, czy Naczelnik Miasta i Gminy W. wydając decyzję z [...] października 1988 r. był uprawniony na podstawie prawnej wskazanej w tej decyzji do rozstrzygania w kwestii własności wydzielonej nieruchomości oraz czy przy wydawaniu kwestionowanej decyzji doszło do rażącego naruszenia prawa.
Decyzje zatwierdzające projekt podziału nieruchomości mają istotne i dalekosiężne znaczenie dla stosunków własnościowych dotyczących wydzielonych działek, ponieważ wywołują skutki prawne w zakresie prawa własności wydzielonych działek, zwłaszcza w odniesieniu do działek przeznaczonych na drogi dojazdowe zapewniające dostęp do drogi publicznej. Decyzja zatwierdzająca projekt podziału nieruchomości winna zatem zawierać jasne i zrozumiałe rozstrzygnięcie co do podziału nieruchomości. Budzące wątpliwości zapisy w rozstrzygnięciu decyzji należy więc uznać za naruszające prawo w stopniu rażącym, w szczególności w zakresie rozstrzygnięć dotyczących prawa własności poszczególnych działek. Zawarte tymczasem w decyzji z [...] października 1988 r. postanowienie "działka [...] o powierzchni 0.0907 ha pozostaje przy właścicielu i służyć będzie jako dojazdy do nowopowstałych działek do czasu wykupu przez S.P.", stoi w sprzeczności z treścią art. 12 ust. 5 ustawy z 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości (Dz. U. Nr 22, poz. 99 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania tej decyzji. Stosownie do tego przepisu grunty wydzielone pod budowę ulic z nieruchomości objętej podziałem przechodzą na własność Państwa z dniem, w którym decyzja lub orzeczenie o podziale stały się ostateczne lub prawomocne, za odszkodowaniem ustalonym według zasad obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości. Zatem przy spełnieniu przesłanek z art. 12 ust. 5 cyt. ustawy działka wydzielona pod ulice przechodzi na własność Skarbu Państwa (obecnie gminy) z mocy prawa bez potrzeby wydawania w tym zakresie decyzji (wyrok NSA z 19 czerwca 1996 r. IV SA 198/85). Pas gruntu wydzielony pod budowę ulicy przechodzi na własność Skarbu Państwa z mocy prawa, gdy decyzja zatwierdzająca projekt podziału staje się ostateczna i w tej decyzji nie powinno się zamieszczać orzeczenia o przejściu własności.