Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Olga Żurawska-Matusiak, Sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska, Sędzia del. WSA Mariusz Kotulski (spr.), Protokolant asystent sędziego Katarzyna Falkiewicz, po rozpoznaniu w dniu 15 września 2017 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 23 lipca 2015 r. sygn. akt II SA/Go 228/15 w sprawie ze skargi M. P. i M.P. na czynność Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia [...] grudnia 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wypłaty zaliczki 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad na rzecz M. P. i M. P. solidarnie kwotę [...] ([...]) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim wyrokiem z dnia 23 lipca 2015r. (sygn. akt II SA/Go 228/15), na skutek skargi M. P. i M. P., stwierdził bezskuteczność czynności Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad (dalej: GDDKiA ) z [...] października 2014 r w przedmiocie odmowy wypłaty zaliczki i uznał obowiązek GDDKiA do wypłaty na rzecz M. P. oraz M. P. na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej zaliczki w wysokości 70 % odszkodowania ustalonego decyzją Wojewody Dolnośląskiego.
Powyższy wyrok został wydany w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy:
W wyniku decyzji nr [...] Wojewody Dolnośląskiego z [...] lutego 2014 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, wydanej w trybie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 687 ze zm., dalej jako specustawa drogowa), nieruchomość oznaczona jako działka nr [...] o powierzchni [...] ha, [...], obręb Ł. W., będąca własnością małżonków M. i M. P., stała się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa. Decyzji tej Wojewoda Dolnośląski nadał rygor natychmiastowej wykonalności.
W dniu [...] kwietnia 2014 r. Wojewoda Dolnośląski wydal zaświadczenie nr [...] o ostateczności (z dniem [...] kwietnia 2014 r.) decyzji z [...] lutego 2014 r. nr [...]. Zawiadomieniem z 5 sierpnia 2014r. Wojewoda Dolnośląski poinformował M. i M. P. o wszczęciu z urzędu - w oparciu o art. 12 specustawy drogowej - postępowania w sprawie ustalenia odszkodowania.
Decyzją z [...] września 2014 r. nr [...] Wojewoda Dolnośląski orzekł o ustaleniu odszkodowania za nieruchomość oznaczoną jako działka nr [...] o powierzchni [...] ha, [...], obręb Ł. W. w wysokości 964 966,00 zł na rzecz M. P. i M. P.
Pismem z 22 września 2014 r. M. P. i M. P. - powołując na treść art. 12 ust. 5a specustawy drogowej - zwrócili się do Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Oddziału w Z. (dalej jako: GDDKiA) o wypłatę zaliczki w wysokości 70% odszkodowania ustalonego w decyzji z [...] września 2014 r.
GDDKiA pismami z [...] października 2014 r. nr [...] poinformowała wnioskodawców, że ich wniosek o wypłatę zaliczki został rozpatrzony negatywnie, gdyż nie była możliwa wypłata zaliczki na tym etapie postępowania. Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany tylko i wyłącznie decyzji nieostatecznej, a więc takiej od której służy odwołanie. W niniejszej sprawie decyzję zezwalająca na realizację inwestycji z rygorem natychmiastowej wykonalności wydano w dniu [...] lutego 2014 r. Decyzja ta stała się ostateczna w dniu [...] kwietnia 2014r. Uzyskanie przez ww. decyzję waloru ostateczności skutkowało ustaniem rygoru natychmiastowej wykonalności. W tej sytuacji zastosowanie ma przepis art. 12 ust. 4b specustawy drogowej, który określa, że za prawo do nieruchomości objętej ostateczną decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji ustalane jest odszkodowanie w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez właściwy organ. W powyższym przypadku decyzja ta stała się ostateczna, zatem nie ma zastosowania art. 12 ust. 5 oraz art. 12 ust. 4g specustawy drogowej.